Μετάβαση στο περιεχόμενο

Τα καπρίτσια της Μαριάννας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Τα καπρίτσια της Μαριάννας
Εικονογράφηση έκδοσης του 19ου αιώνα
ΣυγγραφέαςΑλφρέ ντε Μυσσέ
ΓλώσσαΓαλλικά
Ημερομηνία δημοσίευσης1884
Μορφήθεατρικό έργο
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Τα καπρίτσια της Μαριάννας (γαλλικός τίτλος: Les Caprices de Marianne) ή Οι ιδιοτροπίες της Μαριάννας είναι δίπρακτο θεατρικό έργο του Αλφρέ ντε Μυσσέ. Δημοσιεύθηκε το 1833 στο λογοτεχνικό περιοδικό Revue des deux Mondes και παρουσιάστηκε το 1851 στην Κομεντί Φρανσαίζ.[1]

Ανήκει στο ρομαντικό κίνημα, περιγράφεται από τον Μυσσέ ως κωμωδία, αν και πλησιάζει περισσότερο το δράμα.

Στο έργο βασίστηκε η ταινία του Ζαν Ρενουάρ Ο Κανόνας του παιχνιδιού (1939) και η ομώνυμη όπερα του Ανρί Σωγκέ. [2]

Ο νεαρός Σέλιο είναι τρελά ερωτευμένος με τη Μαριάννα, σύζυγο του δικαστή Κλαύδιου, καχύποπτου και ζηλιάρη. Ο νεαρός άνδρας είναι πολύ ντροπαλός για να την πλησιάσει και να της εξομολογηθεί τον έρωτά του, έτσι προσπαθεί αρχικά να χρησιμοποιήσει τη μεσολάβηση της γριάς Σιούτα, η οποία όμως δεν αποκομίζει τίποτε από τη νεαρή εκτός από την επιβεβαίωση της συζυγικής της πίστης.[3]

Ο Σέλιο στρέφεται σε έναν άλλο διαμεσολαβητή, τον φίλο του Οκτάβιο, έκλυτο και ελευθεριάζοντα, ξάδερφο του Κλαύδιου. Η Μαριάννα παραμένει αδιάφορη για τον Σέλιο, αλλά ερωτεύεται τον Οκτάβιο. Του αποκαλύπτει τον έρωτά της κρυφά και του κλείνει ένα ραντεβού. Ο Οκτάβιος, αναποφάσιστος στην αρχή, επιλέγει να μείνει πιστός στον φίλο του και στέλνει τον Σέλιο στο ραντεβού.

Ωστόσο, ο Κλαύδιος υποπτεύεται την απιστία της γυναίκας του και προσλαμβάνει δολοφόνους για να σκοτώσουν όποιον επίδοξο εραστή πλησιάσει στο σπίτι. Ο Σέλιο πέφτει στην ενέδρα και πιστεύει ότι πεθαίνει από την προδοσία του φίλου του όταν ακούει τη Μαριάννα, μέσα στο σκοτάδι, να τον αποκαλεί Οκτάβιο. Ο Οκτάβιος, συντετριμμένος από τον θάνατο του φίλου του, αποκηρύσσει την έκλυτη ζωή και απορρίπτει τον έρωτα της Μαριάννας.[4]

Κύριοι χαρακτήρες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η σκηνή της δολοφονίας, εικονογράφηση του 1884

Το έργο περιλαμβάνει εννέα χαρακτήρες, με περισσότερο ή λιγότερο σημαντικούς ρόλους. Οι κύριοι πρωταγωνιστές είναι η Μαριάννα, ο Σέλιο και ο Οκτάβιος.[5]

  • Ο Σέλιο είναι ερωτευμένος με τη Μαριάννα. Ενσάρκωση της μελαγχολίας, ευαίσθητος και ντροπαλός νεαρός, είναι το πρότυπο του ρομαντικού ήρωα, συνεσταλμένος, ανίσχυρος. Δείχνει νοσηρές τάσεις και μερικές φορές φαίνεται ερωτευμένος με τον θάνατο. Στο τέλος του έργου, πεπεισμένος για τη δυστυχισμένη μοίρα του και για την προδοσία του φίλου του, δεν αποφεύγει τον θάνατο. Απεικονίζεται τυλιγμένος σε ένα φωτοστέφανο μυστηρίου και σκοτεινών προαισθήσεων, που επιβεβαιώνονται με τον τραγικό του θάνατο.[6]
  • Ο Οκτάβιος δείχνει από την πρώτη πράξη τη μποέμ πλευρά του, άνθρωπος χωρίς ηθικούς φραγμούς, έκλυτος και ανέμελος, ακόμη και κατά την πρώτη συνάντηση με τη Μαριάννα, την οποία προσπαθεί να πείσει να αγαπήσει τον Σέλιο. Ωστόσο, στη δεύτερη πράξη, η στάση του διαφοροποιείται και σιγά σιγά παρουσιάζει έναν ευαίσθητο χαρακτήρα ο οποίος, βλέποντας ότι θα μπορούσε να εκμεταλλευτεί την κατάσταση το αρνείται και τελικά αποφασίζει να παραμερίσει για να αφήσει τη Μαριάννα στον φίλο του. Αυτή η η ρομαντική εξιδανίκευση της φιλίας ανάμεσα σε δύο άνδρες κορυφώνεται στην τελευταία σκηνή, όπου, μετά τον τραγικό θάνατο του Σέλιο, και μπροστά στον τάφο του, ο Οκτάβιος απορρίπτει τη Μαριάννα με μια σκληρή διευκρίνιση: «Δεν σε αγαπώ. Ήταν ο Σέλιο αυτός που σε αγάπησε».[7]
  • Η Μαριάννα είναι πολύ νέα, παντρεμένη με τον δικαστή Κλαύδιο σε έναν συμβατικό και επιβεβλημένο γάμο, δείχνει αρχικά ότι είναι μια πιστή στα καθήκοντά της σύζυγος: ιδανική εκπρόσωπος των ευυπόληπτων γυναικών της εποχής της. Απρόσιτη, ψυχρή και άμεμπτη στην αρχή του έργου, απορρίπτει τις προτάσεις, αλλά η περιέργειά της ξυπνά. Η Μαριάννα δεν είναι ελεύθερη γυναίκα, η ελευθερία της περιορίζεται στην επιλογή του εραστή της. Της έχουν επιβάλει σύζυγο, δεν θέλει να της επιβάλουν και τον εραστή της. Εξ ου και η απόρριψή της για τον Σέλιο, τον οποίο δεν γνωρίζει. Η συνάντησή της με τον Οκτάβιο είναι παθιασμένη και θα τους καταστρέψει: όλο το ρομαντικό δράμα του 19ου αιώνα. Ερωτεύεται τον Οκτάβιο διεκδικώντας το δικαίωμά της να αγαπήσει και όχι μόνο να αγαπηθεί ωστόσο αυτός θα την απορρίψει στο όνομα της φιλίας του για τον Σέλιο και επειδή δεν την αγαπά. Το έργο βαθμιαία την παρουσιάζει ευαίσθητη, έξυπνη και με οδυνηρή επίγνωση της κατάστασής της.[8]
  • Ο Κλαύδιος είναι ο ηλικιωμένος σύζυγος της Μαριάννας, αλλά ο γάμος τους δεν ήταν από έρωτα. Είναι πλούσιος, έχει δύναμη και θέλει να εξοντώσει όποιον επιβουλεύεται την αρετή της νεαρή γυναίκα του. Ο Κλαύδιος είναι δικαστής κι όμως προσλαμβάνει φονιάδες για να σκοτώσουν τον εραστή της γυναίκας του. Στο τέλος όμως είναι αυτός που θριαμβεύει: η δύναμή του, καθώς και οι κοινωνικές συμβάσεις, τον προστατεύουν από τη δικαιοσύνη. Επίσης, αν και παρουσιάζεται στην αρχή ως χαρακτήρας φαρσοκωμωδίας, ως αξιοσέβαστος βολικός σύζυγος, εμφανίζεται τελικά κάτω από την απειλητική μάσκα ενός αποφασιστικού και επικίνδυνου άνδρα.

Μετάφραση στα ελληνικά

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Οι Ιδιοτροπίες της Μαριάννας, μετάφραση: Ξένια Καλογεροπούλου, εκδόσεις Ο Μωβ Σκίουρος, 2016[1]