Μετάβαση στο περιεχόμενο

Τέρθιο

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Τέρθιο
Tercio
ΤύποςΣτρατός
Η μάχη του Ροκρουά
Κοινό έμβλημα των πολεμικών σημαιών των τέρθιος

Το τέρθιο (ισπανικά: tercio, προφέρεται: [ˈterθjo], τρίτο) ήταν μονάδα του ισπανικού στρατού κατά τη διάρκεια της ηγεμονίας των Αψβούργων, την εποχή της αναγέννησης. Τα τέρθιος ήταν γνωστά για την αντοχή τους στο πεδίο της μάχης, καθώς αποτελούσαν τις επίλεκτες μονάδες των βασιλέων της Ισπανίας. Αποτελούσαν σημαντικό κομμάτι της επίγειας και ορισμένες φορές θαλάσσιας ηγεμονίας της Ισπανικής Αυτοκρατορίας. Τα τέρθιος θεωρούνται η αναγέννηση του πεζικού στα πεδία των μαχών και συγκρίνονται με τις ρωμαϊκές λεγεώνες και τις μακεδονικές φάλαγγες.[1]

To τέρθιο αποτελούσε ένα είδος μικτής φάλαγγας σαρισοφόρων, σπαθοφόρων και αρκεβουζιοφόρων. Ήταν τετραγωνικοί στρατιωτικοί σχηματισμοί, με μικτή σύνθεση που αριθμούσαν 3.000 άνδρες. Αρχικά το 50% (1.500 άνδρες) της δύναμής τους αποτελούνταν από σαρισοφόρους και οι υπόλοιποι στρατιώτες ήταν ~17% αρκεβουζιοφόροι (500 άνδρες) και ~33% σπαθοφόροι (1.000 άνδρες που έφεραν ασπίδες, ακόντια και και σχετικά κοντά ξίφη). Τα δόρατα του σχηματισμού αναλάμβαναν να κρατούν σε απόσταση το ιππικό έτσι ώστε τα υπόλοιπα όπλα να εξουδετερώνουν ανενόχλητα το εχθρικό πεζικό. Τα τέρθιος αναφέρονται και ως ισπανικά τετράγωνα (cuadrados españoles), μιας και εισήχθησαν στα πεδία των μαχών και από δυνάμεις άλλων χωρών, ιδιαίτερα στον αυτοκρατορικό στρατό της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Ως σχηματισμοί, εμφάνιζαν πολλές ομοιότητες με τους Ελβετούς σαρισοφόρους.

Τα τέρθιος αποτέλεσαν τον πρώτο σύγχρονο ευρωπαϊκό στρατό, καθώς απαρτίζονταν από επαγγελματίες στρατιώτες με πειθαρχεία και πολεμική εμπειρία, σε συνδυασμό με την ιδιαίτερη προσωπικότητα αποτυπωμένη πάνω τους από τους υπερήφανους ιδάλγος (hidalgos), εν αντιθέσει με τους κληρωτούς και τους μισθοφόφους άλλων ευρωπαϊκών στρατευμάτων, την εποχή εκείνη. Διακρίθηκαν στους ιταλικούς πολέμους, κυρίως στη Μάχη της Παβίας το 1525, όπου αιχμαλωτίστηκε και ο Γάλλος βασιλιάς Φραγκίσκος Α΄ που ηγούνταν της αντίπαλης παράταξης. Παρ' όλ' αυτά, η ανάπτυξη του πυροβολικού και των νέων πολεμικών τακτικών τους επόμενους αιώνες, καθώς και η εμφάνιση της ξιφολόγχης που επέτρεπε στο πεζικό να αντιμετωπίζει καλύτερα το ιππικό, σήμανε την παρακμή του τέρθιο.

  1. Fernand Braudel, "El Mediterráneo y el mundo mediterráneo en la época de Felipe II", tomo II, pág. 28, FCE, 1.976.
  • Στρατιωτική ιστορία, τεύχος 152, Εκδόσεις Περισκόπειο, 2009, Η φάλαγγα των δορυφόρων