Μάχη της Παβίας (1525)

Η μάχη της Παβίας
Ιταλικοί Πόλεμοι Ιταλικός Πόλεμος (1521–1526)
Η μάχη της Παβίας - Εθνικό Μουσείο Στοκχόλμης
Χρονολογία	24 Φεβρουαρίου 1525
Τόπος	Παβία, Λομβαρδία
Έκβαση	Νίκη των Αψβούργων
Αντιμαχόμενοι
Βασίλειο της Γαλλίας Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία Ισπανία των Αψβούργων

Η μάχη της Παβίας διεξήχθη το πρωί της 24ης Φεβρουαρίου 1525 και ήταν μια αποφασιστική μάχη του Ιταλικού πολέμου του 1521–1526 μεταξύ του βασιλείου της Γαλλίας και της αυτοκρατορίας των Αψβούργων του Καρόλου Ε', αυτοκράτορα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας καθώς και ηγεμόνα της Ισπανίας, της Αυστρίας των Κάτω Χωρών και των βασιλείων της Νάπολης και της Σικελίας.

Η μάχη έληξε με νίκη των Αψβούργων και την αιχμαλωσία του βασιλιά της Γαλλίας Φραγκίσκου Α'. Σηματοδοτεί την αρχή της ισπανικής ηγεμονίας στην Ιταλία.

Ιστορικό

Το 1519, ο Κάρολος Ε', ήδη βασιλιάς της Ισπανίας από το 1516, εξελέγη αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και έτσι η Γαλλία βρέθηκε περικυκλωμένη από τα κράτη των Αψβούργων. Το 1522 οι αυτοκρατορικοί εκδίωξαν τους Γάλλους από το δουκάτο του Μιλάνου, υπό γαλλική κυριαρχία από το 1515 με τον προηγούμενο πόλεμο της Συμμαχίας του Καμπραί. Έτσι, το 1524, ο Φραγκίσκος Α', που πρόσφατα είχε υποστεί δύο ήττες από τα αυτοκρατορικά και ισπανικά στρατεύματα στις εκστρατείες του κατά του Καρόλου στο βασίλειο της Ναβάρρας και στις Κάτω Χώρες, διέσχισε με τον στρατό του τις Άλπεις για να ανακτήσει τα εδάφη του στην Ιταλική χερσόνησο.

Φθάνοντας στην Ιταλία, κατέλαβε το δουκάτο του Μιλάνου αλλά η Παβία (τότε τμήμα του δουκάτου του Μιλάνου εντός της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας)αντιστέκονταν στους εισβολείς. Έτσι, τον Οκτώβριο του 1524, ο γαλλικός στρατός ετοιμάστηκε για την πολιορκία της πόλης. Ο Φραγκίσκος Α', ο οποίος είχε σχεδόν 30.000 άντρες, δεν δίστασε να αποσπάσει 10.000 για να κατακτήσει την περιοχή του βασιλείου της Νάπολης.

Δυνάμεις στη μάχη

• Το γαλλικό πεζικό αποτελούνταν από 6.000 Γάλλους στρατιώτες και 17.000 ξένους: 8.000 Ελβετούς μισθοφόρους και 9.000 Γερμανούς και Ιταλούς μισθοφόρους των «Μαύρων συμμοριών». Το γαλλικό ιππικό αποτελούνταν από 2.000 ιππότες και 1.200 λογχοφόρους.

• Το πεζικό των Αψβούργων αποτελείτο από 12.000 Γερμανούς Λάντσκνεχτ, 5.000 Ισπανούς και 3.000 Ιταλούς και μια αυτοκρατορική φρουρά 6.000 ανδρών μέσα στην Παβία με διοικητή τον Ισπανό Αντόνιο ντε Λέιβα. Το ιππικό αποτελούνταν από 1.500 ιππότες και 800 λογχοφόρους.

Η μάχη

Η μάχη της Παβίας

Ταπισερί με θέμα τη μάχη της Παβίας, του Μπέρναρντ φαν Ορλέι

Οι Γάλλοι στρατοπέδευσαν μεταξύ των τειχών της Παβίας και ενός εξωτερικού τείχους 15 χιλιομέτρων και πολιόρκησαν την πόλη. Ο Κάρολος Ε', για να λύσει την πολιορκία, έστειλε σε βοήθεια της φρουράς μια δύναμη 22.300 ανδρών υπό τη διοίκηση του Φλαμανδού Σαρλ ντε Λανουά, αυτοκρατορικού στρατηγού και αντιβασιλέα της Νάπολης, και του Γάλλου Καρόλου Γ΄, δούκα του Μπουρμπόν. Ο τελευταίος είχε διακριθεί μαζί με τον Φραγκίσκο Α' κατά τη μάχη του Μαρινιάνο το 1515, αλλά έπεσε σε δυσμένεια και κατέφυγε στο αντίπαλο στρατόπεδο.

Τη νύχτα της 23ης προς 24η Φεβρουαρίου 1524, οι αυτοκρατορικοί άνοιξαν σε ένα σημείο τα τείχη που προστάτευαν το γαλλικό στρατόπεδο και αιφνιδίασαν τους πολιορκητές. Οι Γάλλοι, ξύπνησαν έγκαιρα και κατάφεραν να τους απωθήσουν παρά την ομίχλη και το σκοτάδι. Αλλά ο «βασιλιάς-ιππότης» Φραγκίσκος δεν ήθελε να μείνει μακριά από μια τόσο όμορφη νίκη. Επικεφαλής του ιππικού, επιτέθηκε στους Γερμανούς Λάντσκνεχτ, γεγονός που ανάγκασε το γαλλικό πυροβολικό να σταματήσει τις βολές, κινδυνεύοντας να χτυπήσει τους Γάλλους.

Μετά από μια γρήγορη επίθεση, οι Γάλλοι προσπάθησαν να περικυκλώσουν τον μαρκήσιο της Πεσκάρα αλλά 1.500 Ισπανοί αρκεβουζιοφόροι άνοιξαν πυρ στο πίσω μέρος του γαλλικού ιππικού φέρνοντας σε δύσκολη θέση τις τάξεις του γαλλικού πεζικού και των Ελβετών μισθοφόρων. Οι επόμενες γαλλικές επιθέσεις, με επικεφαλής το γερμανικό και ελβετικό μισθοφορικό πεζικό, απέτυχαν. Βοηθούμενοι από τη φρουρά της Παβίας που ανοίγοντας τις πύλες της πόλης εντάχθηκε στη μάχη, οι μικτές φάλαγγες Τέρθιο των Ισπανών αντεπιτέθηκαν, κατατροπώνοντας τους Γάλλους ιππότες που έπεφταν στο υγρό και βαλτώδες έδαφος.

Η μάχη κράτησε τέσσερις ώρες και ο γαλλικός στρατός διασπάστηκε και ηττήθηκε κατά κράτος. Πολλοί από τους αρχηγούς σκοτώθηκαν και άλλοι - συμπεριλαμβανομένου του ίδιου του Φραγκίσκου Α' - αιχμαλωτίσθηκαν.

Οι Γάλλοι έχασαν περίπου 10.000 άντρες (5.000 εκ των οποίων ήταν Ελβετοί μισθοφόροι). Οι απώλειες των αυτοκρατορικών-ισπανικών στρατευμάτων ήταν πολύ μικρότερες, γύρω στους 1.000 .

Συνέπειες

Ο Κάρολος Ε' επισκέπτεται τον τραυματισμένο αιχμάλωτο Φραγκίσκο Α' μετά τη μάχη της Παβίας, (πίνακας του Ρίτσαρντ Παρκς Μπόνινγκτον, 1827)

• Ο Φραγκίσκος Α' αρχικά φυλακίστηκε στον αυτοκρατορικό πύργο του Πιτσιγκετόνε και μετά μεταφέρθηκε στην Ισπανία, όπου βρισκόταν ο Κάρολος Ε' για τον επερχόμενο γάμο του με την Ισαβέλλα της Πορτογαλίας. Στη Μαδρίτη, κρατήθηκε αιχμάλωτος για ένα έτος εν αναμονή της πληρωμής λύτρων από τη Γαλλία και την υπογραφή της συνθήκης της Μαδρίτης με την οποία αναγκάστηκε να παραχωρήσει το δουκάτο της Βουργουνδίας, την κυριαρχία του στη Φλάνδρα και το Αρτουά και και να εγκαταλείψει τις αξιώσεις του στην Ιταλική χερσόνησο. Όταν απελευθερώθηκε, οι δύο μεγαλύτεροι γιοι του, ηλικίας 7 και 6 ετών, παρέμειναν ως όμηροι στην Ισπανία. Απελευθερώθηκαν με τη συνθήκη του Καμπραί του 1529.

• Το αποτέλεσμα της μάχης εξασφάλισε την κυριαρχία των Αψβούργων στην Ιταλία. Ο Φραγκίσκος Α' απέρριψε τη συνθήκη μετά την απελευθέρωσή του και σύντομα άνοιξε πάλι τις εχθροπραξίες για τη Βουργουνδία και το Μιλάνο συμμετέχοντας το 1526 στο σχηματισμό της συμμαχίας του Κονιάκ και στον Πόλεμο της Συμμαχίας του Κονιάκ, εβδόμου κατά σειρά των Ιταλικών Πολέμων.

• Η μάχη της Παβίας ήταν η τελευταία όπου χρησιμοποιήθηκε ιππικό με βαρύ οπλισμό. Οι ιππότες άρχισαν να αντικαθίστανται από πεζικό που χρησιμοποιούσε μουσκέτα και από τοξότες.