Σύστημα Πολυαγωγίας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Το Σύστημα Πολυαγωγίας (γαλλικά: Unité Polyagogique Informatique CEMAMu‎‎) (συντ. UPIC) είναι μηχανογραφημένο εργαλείο μουσικής σύνθεσης, που επινοήθηκε από τον συνθέτη Ιάννη Ξενάκη. Αναπτύχθηκε στο Centre d'Etudes de Mathématique et Automatique Musicales ( CEMAU ) στο Παρίσι και ολοκληρώθηκε το 1977. Ο Ξενάκης το χρησιμοποίησε στο επόμενο έργο του Mycènes Alpha (1978) και σε άλλα δύο έργα. Έχει επίσης χρησιμοποιηθεί από συνθέτες όπως ο Χούλιο Έστραντα, (Eua´on, 1980), ο Άκης Δαούτης (στο Crystal Forest, 1986, Solar Rain, 1987), o Ζαν-Κλοντ Ρισέ (Saxatile, 1992), ο Jorge Antunes ( Interlude de l'opéra Olga, 1992), ο François-Bernard Mâche (Hypérion, 1981, Nocturne, 1981, Tithon, 1989, Moires, 1994, Canopée, 2003), Takehito Shimazu ( Illusions in Desolate Fields (1994)), ο Ζεράρ Πέιπ ( Le Fleuve du Désir (1994) )), και ο Κέρτις Ρόουντς ( Purity (1994) και Sonal Atoms (1998)). [1] Ο Aphex Twin υπονοεί ότι χρησιμοποιεί UPIC σε μια συνέντευξη όπου τον ρωτούν τι λογισμικό χρησιμοποιεί και απαντά ότι, "Το UPIC του Ξενάκη ξεπερνά μεγαλειωδώς όλα τα άλλα και είναι κάτω από 1mb". [2]

Από φυσικής πλευράς, το Σύστημα Πολυαγωγίας είναι ένα ψηφιοποιητικό tablet συνδεδεμένο με έναν υπολογιστή, ο οποίος διαθέτει διανυσματική οθόνη. Η λειτουργικότητά του είναι παρόμοια με αυτή του μεταγενέστερου Fairlight CMI, αναφορικά στο ότι ο χρήστης σχεδιάζει κυματομορφές και περιβάλουσες έντασης στο tablet, που αποδίδονται από τον υπολογιστή. Αφού αποθηκευτούν οι κυματομορφές, ο χρήστης μπορεί να συνθέσει με αυτές σχεδιάζοντας «συνθέσεις» στο tablet, με τον άξονα Χ να αντιπροσωπεύει το χρόνο και τον άξονα Υ να αντιπροσωπεύει τον τόνο. Οι συνθέσεις μπορούν να τεντωθούν σε διάρκεια από μερικά δευτερόλεπτα έως μία ώρα. Μπορούν επίσης να αντιμετατεθούν, να αντιστραφούν, να αναστραφούν και να υποβληθούν σε έναν αριθμό αλγοριθμικών μετασχηματισμών. Το σύστημα επιτρέπει την απόδοση σε πραγματικό χρόνο μετακινώντας τη γραφίδα κατά μήκος του tablet.

Το σύστημα UPIC στη συνέχεια επεκτάθηκε έτσι ώστε να επιτρέπει ψηφιακές δειγματοληψίες κυματομορφών ως υλικό πηγής, αντί για καθαρά συνθετικούς τόνους. Το 2005, η Mode Records της Νέας Υόρκης κυκλοφόρησε μια συλλογή έργων, σε 2 CD, που συντέθηκαν με το UPIC στο CCMIX, με τίτλο Xenakis, UPIC, Continuum, [1] που παρέχει μια επισκόπηση των ηχητικών δυνατοτήτων του συστήματος.

Υπήρξαν μερικές προσπάθειες αναπαραγωγής του συστήματος UPIC χρησιμοποιώντας εμπορεύσιμο υλικό, για παράδειγμα Iannix, HighC, UPISketch. Το IanniX, το οποίο έχει χρηματοδοτηθεί από το Γαλλικό Υπουργείο Πολιτισμού, είναι ένα γραφικό sequencer ανοιχτού κώδικα που συγχρονίζεται μέσω Open Sound Control συμβάντων και καμπυλών σε περιβάλλον πραγματικού χρόνου (όπως Pure Data, SuperCollider, Csound, MaxMSP και openFrameworks μεταξύ άλλων) . Από την πλευρά του, το HighC χρησιμοποιείται σήμερα ως παιδαγωγικό εργαλείο σε τάξεις που κυμαίνονται από την πρώιμη εφηβεία έως τα Master classes στη σύνθεση, ενώ ορισμένοι σύγχρονοι συνθέτες, όπως ο Γιώργος Χατζημιχελάκης, το έχουν εντάξει στα εργαλεία τους.

Το UPIC αποτέλεσε έμπνευση και για ένα άλλο παιδαγωγικό εργαλείο, το UPISketch. Η πρώτη έκδοση, που κυκλοφόρησε το 2018, τρέχει σε OSX και iOS και κατέστη δυνατή χάρη στη συνεργασία του Κέντρου Ιάννης Ξενάκης και του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου, με χρηματοδότηση από το Interfaces Project.

Βιβλιογραφικές αναφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 "Xenakis, UPIC, Continuum Αρχειοθετήθηκε 2020-11-01 στο Wayback Machine.", ModeRecords.com. Accessed: 3 October 2020.
  2. Future Music (07/2006), cited by Whitwell, Tom (07/2006). "Aphex Twin interview in Future Music", MusicThing.BlogSpot. "When he's asked which software he uses, he says, 'UPIC by Xenakis puts almost everything else to shame. It's under 1mb and it shits on everyone.'" Accessed: 3 October 2020.

Περαιτέρω ανάγνωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]