Σφαγή του Καφρ Κασίμ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
29 Οκτωβρίου 1956 - Μνημείο στο τέμενος του Καφρ Κασίμ για τη σφαγή.

Η σφαγή του Καφρ Κασίμ έλαβε χώρα στο ισραηλινό αραβικό χωριό Καφρ Κασίμ, που βρίσκεται στην Πράσινη Γραμμή, εκείνη την εποχή, το de facto σύνορο μεταξύ του Ισραήλ και της Ιορδανικής Δυτικής Όχθης, στις 29 Οκτωβρίου 1956.

Διενεργήθηκε από τη Συνοριακή Αστυνομία του Ισραήλ (Magav), η οποία σκότωσε Άραβες πολίτες που επέστρεφαν από την εργασία τους κατά τη διάρκεια απαγόρευσης κυκλοφορίας, την οποία δεν γνώριζαν, που επιβλήθηκε νωρίτερα την παραμονή του Πολέμου του Σινά.[1]

Συνολικά έχασαν τη ζωή τους 48 άνθρωποι, εκ των οποίων 19 ήταν άνδρες, 6 γυναίκες και 23 παιδιά ηλικίας 8–17 ετών. Αραβικές πηγές συνήθως αναφέρουν τον αριθμό των νεκρών ως 49, καθώς περιλαμβάνουν το αγέννητο παιδί μιας από τις γυναίκες. [2]

Οι συνοριοφύλακες οδηγήθηκαν σε δίκη και κρίθηκαν ένοχοι και καταδικάστηκαν σε ποινές φυλάκισης, αλλά όλοι έλαβαν χάρη και αφέθηκαν ελεύθεροι σε ένα χρόνο.[3] Ο διοικητής της ταξιαρχίας καταδικάστηκε να πληρώσει το συμβολικό πρόστιμο των 10 προυτότ (παλαιά ισραηλινά σεντ).[4] Το ισραηλινό δικαστήριο έκρινε ότι η εντολή για τη δολοφονία αμάχων ήταν «κατάφωρα παράνομη». [5]

Ο Ισαχάρ "Ίσκα" Σάντμι, ο υψηλόβαθμος αξιωματούχος που διώχθηκε για τη σφαγή, δήλωσε, λίγο πριν το θάνατό του, ότι πίστευε πως η δίκη του οργανώθηκε για να προστατεύσει μέλη της ισραηλινής πολιτικής και στρατιωτικής ελίτ, συμπεριλαμβανομένου του πρωθυπουργού Νταβίντ Μπεν Γκουριόν, από την ανάληψη της ευθύνης για τη σφαγή. [6]

Τον Δεκέμβριο του 2007, ο πρόεδρος του Ισραήλ Σιμόν Πέρες ζήτησε επισήμως συγγνώμη για τη σφαγή.[4] Τον Οκτώβριο του 2021, ένα νομοσχέδιο για την επίσημη αναγνώριση της σφαγής απορρίφθηκε στην Κνεσέτ .[7]

Ιστορικό[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Την πρώτη ημέρα του πολέμου του Σουέζ, η Υπηρεσία Πληροφοριών του Ισραήλ περίμενε ότι η Ιορδανία θα εισέλθει στον πόλεμο από την πλευρά της Αιγύπτου [8]. Ενεργώντας βάσει αυτών των πληροφοριών, στρατιώτες τοποθετήθηκαν κατά μήκος των συνόρων Ισραήλ-Ιορδανίας.

Από το 1949 έως το 1966, οι Άραβες πολίτες θεωρούνταν από το Ισραήλ ως εχθρικός πληθυσμός [9] και τα μεγάλα αραβικά πληθυσμιακά κέντρα διοικούνταν από στρατιωτικές διοικήσεις χωρισμένες σε διάφορες περιφέρειες.[10] Ως εκ τούτου, πολλά τάγματα της Ισραηλινής Συνοριακής Αστυνομίας, υπό τη διοίκηση του διοικητή της ταξιαρχίας των Ισραηλινών Αμυντικών Δυνάμεων, συνταγματάρχη Ισαχάρ Σάντμι, έλαβαν εντολή να προετοιμάσουν την άμυνα ενός τμήματος κοντά στα σύνορα, επίσημα γνωστό ως Κεντρική Περιφέρεια, και στην καθομιλουμένη ως Τρίγωνο. [11] [12]

Χρονοδιάγραμμα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι κατηγορούμενοι της σφαγής του Καφρ Κασίμ

Στις 29 Οκτωβρίου 1956, ο ισραηλινός στρατός διέταξε να τεθούν όλα τα αραβικά χωριά κοντά στα ιορδανικά σύνορα σε απαγόρευση κυκλοφορίας εν καιρώ πολέμου [13] από τις 5 το απόγευμα έως τις 6 το πρωί της επόμενης ημέρας.[14]  Οποιοσδήποτε Άραβας στους δρόμους έπρεπε να τουφεκιστεί. Η εντολή δόθηκε στις μονάδες της συνοριακής αστυνομίας πριν προλάβουν να ειδοποιηθούν οι περισσότεροι Άραβες από τα χωριά. Πολλοί από αυτούς ήταν στη δουλειά εκείνη την εποχή.

Εκείνο το πρωί, ο Σάντμι, επικεφαλής του Τριγώνου, έλαβε διαταγές να λάβει όλα τα προληπτικά μέτρα για να εξασφαλίσει ηρεμία στα σύνορα με την Ιορδανία. Με πρωτοβουλία του Σάντμι, η επίσημη νυχτερινή απαγόρευση κυκλοφορίας στα δώδεκα χωριά υπό τη δικαιοδοσία του άλλαξε από το κανονικό ωράριο. Στη συνέχεια, ο Σάντμι συγκέντρωσε όλους τους διοικητές των ταγμάτων περιπολίας στα σύνορα υπό τις διαταγές του και σύμφωνα με πληροφορίες τους διέταξε να πυροβολήσουν «στο ψαχνό» οποιονδήποτε χωρικό παραβίαζε την απαγόρευση κυκλοφορίας. Μόλις δόθηκε η διαταγή, ο διοικητής ενός από τα τάγματα του Σάντμι , ο ταγματάρχης Σάμουελ Μαλίνκι, επικεφαλής της μονάδας συνοριακής φρουράς στο χωριό Καφρ Κασίμ, ρώτησε τον Σάντμι πώς να αντιδράσει με τους χωρικούς, που δε γνώριζαν την απαγόρευση κυκλοφορίας.  [15]

Ο Μαλίνκι αργότερα κατέθεσε ως εξής: 

Ο Σάντμι, ωστόσο, αρνήθηκε ότι το θέμα όσων επέστρεφαν σπίτια τους προέκυψε ποτέ στη συνομιλία του με τον Μαλίνκι.

Ο Μαλίνκι εξέδωσε παρόμοια διαταγή στις εφεδρικές δυνάμεις που συνδέονται με το τάγμα του, λίγο πριν επιβληθεί η απαγόρευση κυκλοφορίας: «Κανένας κάτοικος δεν επιτρέπεται να εγκαταλείψει το σπίτι του κατά τη διάρκεια της απαγόρευσης κυκλοφορίας. Όποιος φεύγει από το σπίτι του θα πυροβολείται. Δεν θα υπάρξουν συλλήψεις."[16]

Οι νέοι κανονισμοί απαγόρευσης κυκλοφορίας επιβλήθηκαν ερήμην των εργαζομένων, οι οποίοι βρίσκονταν στη δουλειά και αγνοούσαν τους νέους κανόνες. [17] Στις 4.30 μ.μ., ο μουχτάρης (δήμαρχος) του Καφρ Κασίμ ενημερώθηκε για τη νέα ώρα. Ρώτησε τι θα γινόταν με τους περίπου 400 χωρικούς, που εργάζονταν έξω από το χωριό στα χωράφια, που δεν γνώριζαν τη νέα ώρα. Ένας αξιωματικός τον διαβεβαίωσε ότι θα τους φροντίσουν. Όταν εστάλη η είδηση για την αλλαγή της απαγόρευσης κυκλοφορίας, οι περισσότεροι επέστρεψαν αμέσως, αλλά άλλοι όχι. [18]

Μεταξύ 5 μ.μ. και 6:30 μ.μ., σε εννέα ξεχωριστά περιστατικά πυροβολισμών, η διμοιρία με επικεφαλής τον υπολοχαγό Γκάμπριελ Νταχάν που βρισκόταν στο Καφρ Κασίμ σκότωσε συνολικά δεκαεννέα άνδρες, έξι γυναίκες, δέκα έφηβους (ηλικίας 14–17), έξι κορίτσια (ηλικίας 12–15), και επτά νεαρά αγόρια (ηλικίας 8–13), που δεν πήγαν σπίτι πριν από την απαγόρευση κυκλοφορίας. [19] Ένας επιζών, ο Τζαμάλ Φαρίζ, θυμάται ότι έφτασε στην είσοδο του χωριού με ένα φορτηγό με 28 επιβάτες:

Ένας Ισραηλινός στρατιώτης, ο Σαλόμ Οφέρ, παραδέχτηκε αργότερα: «Φερθήκαμε σαν Γερμανοί, αυτόματα, δεν σκεφτήκαμε», αλλά ποτέ δεν εξέφρασε μεταμέλεια ή λύπη για τις πράξεις του. [20]

Οι πολλοί τραυματίες έμειναν χωρίς επίβλεψη και δεν μπορούσαν να τους βοηθήσουν οι οικογένειές τους λόγω της 24ωρης απαγόρευσης κυκλοφορίας. Οι νεκροί περισυνελέγησαν και θάφτηκαν σε έναν ομαδικό τάφο από Άραβες, που πήραν για αυτόν τον σκοπό, από το κοντινό χωριό Τζαλτζούλια. Όταν έληξε η απαγόρευση κυκλοφορίας, οι τραυματίες παρελήφθησαν από τους δρόμους και μεταφέρθηκαν με φορτηγά σε νοσοκομεία. [21]

Ανάμεσα στα στρατεύματα που βρίσκονταν εγκατεστημένα στο ίδιο το Καφρ Κασίμ, μόνο αυτό του Γκάμπριελ Νταχάν άνοιξε πυρ.[15]

Επακόλουθα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο στρατιωτικός λογοκριτής επέβαλε πλήρη απαγόρευση του ρεπορτάζ των εφημερίδων για τη σφαγή. Ωστόσο, η είδηση του περιστατικού διέρρευσε όταν τα μέλη της κομουνιστικής Κνεσέτ, Ταουφίκ Τουμπί και Μέιρ Βίλνερ, κατάφεραν να εισέλθουν στο χωριό δύο εβδομάδες αργότερα και να ερευνήσουν τις φήμες[22]. Ωστόσο, χρειάστηκαν δύο μήνες πίεσης από αυτούς και τον Τύπο, προτού η κυβέρνηση άρει το μπλακ άουτ των ΜΜΕ, που επέβαλε ο Νταβίντ Μπεν-Γκουριόν. Η κυβέρνηση ξεκίνησε εσωτερική έρευνα την 1η Νοεμβρίου, στην οποία συμμετείχε, μεταξύ άλλων, το Τμήμα Εγκληματολογικών Ερευνών της στρατιωτικής αστυνομίας.[23] Για να περιοριστεί η δημοσιότητα, στρατιωτικός κλοιός διατηρήθηκε γύρω από το χωριό για μήνες, εμποδίζοντας τους δημοσιογράφους να πλησιάσουν. [24] Ο Μπεν-Γκουριόν έκανε την πρώτη του δημόσια αναφορά στο περιστατικό στις 12 Νοεμβρίου [25].

Μετά από δημόσιες διαμαρτυρίες, έντεκα αξιωματικοί της Συνοριακής Αστυνομίας και στρατιώτες που συμμετείχαν στη σφαγή κατηγορήθηκαν για φόνο σε στρατοδικείο. Της δίκης προήδρευσε ο δικαστής Μπενιαμίν Χαλεβί. Στις 16 Οκτωβρίου 1958, οκτώ από αυτούς κρίθηκαν ένοχοι και καταδικάστηκαν σε ποινές φυλάκισης. Ο Μαλίνκι καταδικάστηκε σε 17 και ο Νταχάν σε 15 χρόνια φυλάκιση. Το δικαστήριο έδωσε μεγάλη έμφαση στη θεμελιώδη ευθύνη του Σάντμι, αν και ο τελευταίος δεν ήταν κατηγορούμενος. Στη συνέχεια, ο Σάντμι κατηγορήθηκε επίσης, αλλά η χωριστή ακρόαση του δικαστηρίου (29 Φεβρουαρίου 1959) τον έκρινε αθώο για φόνο και ένοχο μόνο για παράταση της απαγόρευσης κυκλοφορίας χωρίς εξουσιοδότηση. Η συμβολική τιμωρία του, ένα πρόστιμο 10 προυτότ, δηλαδή ένα γρόσι (ένα ισραηλινό σεντ), έγινε μια τυπική μεταφορά στην ισραηλινή πολεμική συζήτηση[26]. Το γεγονός ότι άλλοι τοπικοί διοικητές συνειδητοποίησαν ότι έπρεπε να παρακούσουν την εντολή του Σάντμι αναφέρθηκε από το δικαστήριο ως ένας από τους λόγους για την άρνηση του ισχυρισμού του Νταχάν ότι δεν είχε άλλη επιλογή. Κανένας από τους αστυνομικούς δεν εξέτισε την ποινή του.

Το εφετείο (3 Απριλίου 1959) μείωσε την ποινή του Μαλίνκι σε 14 χρόνια και του Νταχάν σε 10. Ο Αρχηγός του Επιτελείου τους μείωσε περαιτέρω σε 10 και 8 χρόνια, μετά ο Ισραηλινός Πρόεδρος Γιτζάκ Μπεν-Τσβι έδωσε χάρη σε πολλούς και μείωσε ορισμένες ποινές σε 5 χρόνια έκαστος. Τελικά, η Επιτροπή για την Απελευθέρωση των Κρατουμένων διέταξε τη διαγραφή του ενός τρίτου των ποινών φυλάκισης, με αποτέλεσμα όλοι οι καταδικασθέντες να είναι εκτός φυλακής μέχρι τον Νοέμβριο του 1959 [27]. Λίγο μετά την απελευθέρωσή του, ο Μαλίνκι προήχθη και τέθηκε υπεύθυνος ασφαλείας για το άκρως απόρρητο Κέντρο Πυρηνικών Ερευνών Νεγκέβ. Το 1960, ο Νταχάν τοποθετήθηκε επικεφαλής των «Αραβικών Υποθέσεων» στην πόλη Ράμλα.[28]

Το 2017, ο ιστορικός Άνταμ Ραζ προσέφυγε στο στρατιωτικό δευτεροβάθμιο δικαστήριο ζητώντας τη δημοσιοποίηση των εγγράφων που σχετίζονται με τη σφαγή, συμπεριλαμβανομένων των πρακτικών της δίκης. [29] Το 2021, το δικαστήριο απέρριψε το αίτημα και επέβαλε διαταγή φίμωσης για την όλη υπόθεση, ακόμη και για το ότι είχε εκδοθεί απόφαση. [29] Ένα χρόνο αργότερα, έγινε νόμιμη η επισήμανση της ύπαρξης μιας απόφασης, αλλά όχι του περιεχομένου της. [29] Ο πρώην κρατικός αρχειοφύλακας Γιάκοβ Λόζοβικ, εξοικειωμένος με το υλικό που αναζητά ο Ραζ, δήλωσε στη Haaretz ότι "ο βαθμός ανοησίας αυτής της απόφασης είναι τόσο μεγάλος, που δεν χρειάζονται περαιτέρω σχόλια". [29] Τον Μάιο του 2022, μετά την αρνητική δημοσιότητα, το δικαστήριο επέτρεψε τη δημοσίευση της απόφασης και πολλών, αλλά όχι όλων, των βασικών εγγράφων που σχετίζονται με τη σφαγή. [30]

Επιχείρηση Χαφαρφερέτ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Περίπου το 1/3 των δικαστικών συνεδριάσεων διεξήχθησαν μυστικά και το πρακτικό δεν δημοσιεύτηκε μέχρι τον Ιούλιο του 2022 [31]. Σύμφωνα με τους δημοσιογράφους Τσβι Τζόφρε και Ρούβικ Ρόζενταλ, το δικαστήριο έλαβε περιγραφές ενός μυστικού σχεδίου ονόματι Επιχείρηση Χαφαρφερέτ («τυφλοπόντικας») για την εκδίωξη των Ισραηλινών Αράβων του Μικρού Τριγώνου σε περίπτωση πολέμου με την Ιορδανία, που προφανώς σχεδιάστηκε από τον Αβραάμ Ταμίρ κατόπιν αιτήματος του Μπεν-Γκουριόν.[32]

Παρόμοια άποψη έχει και ο ιστορικός Άνταμ Ραζ, ο οποίος περιέγραψε τη σφαγή ως προσχεδιασμένη και μέρος μιας επιχείρησης, που θα είχε ως αποτέλεσμα την εκδίωξη των Αράβων Ισραηλινών από την περιοχή.[32] Ο Σάντμι χαρακτήρισε τη δίκη του "στημένη", έτσι ώστε «να μείνει μακριά η Ασφάλεια και η πολιτική ελίτ του Ισραήλ – συμπεριλαμβανομένου του πρωθυπουργού Μπεν Γκουριόν, του αρχηγού του επιτελείου του Ισραηλινού Στρατού Μοσέ Νταγιάν και της Κεντρικής Διοίκησης (και μετέπειτα αρχηγού του επιτελείου) Τσβι Τσουρ – από την ανάληψη ευθύνης για τη σφαγή». [32]

Το πρακτικό της δίκης, που κυκλοφόρησε για δημοσίευση το 2022, αποκαλύπτει ότι οι διοικητές ενημερώθηκαν πριν από την έναρξη των εχθροπραξιών ότι υπήρχε ένα επίσημο σχέδιο να ωθήσουν τους κατοίκους του Καφρ Κασίμ πέρα από την Πράσινη Γραμμή στο κατεχόμενο από την Ιορδανία χωριό Τίρα. Για το σκοπό αυτό, δεν τοποθετήθηκαν σημεία ελέγχου στην ανατολική πλευρά του Καφρ Κασίμ.[33]

Νομική επίπτωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η δίκη για το Καφρ Κασίμ εξέτασε για πρώτη φορά το ζήτημα του πότε απαιτείται από το ισραηλινό προσωπικό ασφαλείας να μην υπακούει σε παράνομες εντολές. Οι δικαστές αποφάσισαν ότι οι στρατιώτες δεν έχουν την υποχρέωση να εξετάζουν κάθε διαταγή λεπτομερώς ως προς τη νομιμότητά της ούτε είχαν το δικαίωμα να παρακούουν τις εντολές απλώς με την υποκειμενική αίσθηση ότι μπορεί να είναι παράνομες. Από την άλλη πλευρά, ορισμένες εντολές ήταν προδήλως παράνομες, και αυτές πρέπει να μην υπακούονται. Τα λόγια του δικαστή Μπενιαμίν Χαλεβί, που αναφέρονται ακόμη και σήμερα πολύ, ήταν[34]:

Το περιστατικό ήταν εν μέρει υπεύθυνο για σταδιακές αλλαγές στην πολιτική του Ισραήλ απέναντι στους Άραβες πολίτες του Ισραήλ. Μέχρι το 1966, η στρατιωτική διοίκηση καταργήθηκε.

Μνημεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γεύμα, Νοέμβριος 1957
Μνημείο στο Καφρ Κασίμ

Μέχρι το 2021, οι προσπάθειες να αναγνωριστεί επίσημα η σφαγή στο Ισραήλ απέτυχαν. Ένα νομοσχέδιο που υποβλήθηκε για την επίτευξη αυτού του στόχου απορρίφθηκε συντριπτικά σε ψηφοφορία στην Κνεσέτ στις 26 Οκτωβρίου 2021, με πλειοψηφία 93/12. Το προτεινόμενο νομοσχέδιο περιλάμβανε επίσης διατάξεις για την ενσωμάτωση πληροφοριών για το περιστατικό στα σχολικά προγράμματα και για τον αποχαρακτηρισμό όλων των αρχειακών εγγράφων που σχετίζονται με αυτό.[7]

Στις 20 Νοεμβρίου 1957, 400 διακεκριμένοι προσκεκλημένοι και εκπρόσωποι από διαφορετικούς τομείς της ισραηλινής κοινωνίας, συμπεριλαμβανομένων μελών της Κνεσέτ, υπουργών, μελών του τότε κυβερνώντος κόμματος, εθνικών συνδικαλιστικών αξιωματούχων και αξιόλογων μελών από γειτονικά αραβικά χωριά, πραγματοποίησαν μια τελετή συμφιλίωσης στη μνήμη των θυμάτων στο Καφρ Κασίμ. Η τελετή σχεδιάστηκε βασισμένη σε ένα έθιμο επίλυσης συγκρούσεων που βασίζεται στη φυλή των Βεδουίνων.[35] Στη συνέχεια, η κυβέρνηση διένειμε αποζημιώσεις στην οικογένεια των θυμάτων. Εκείνη την εποχή, ο κυρίαρχος τύπος έδωσε ευνοϊκή περιγραφή της τελετής[36][37], σε αντίθεση με τον αραβόφωνο τύπο, που την κατήγγειλε ως απάτη. [38]

Τον Οκτώβριο του 2006, η Γιούλι Ταμίρ, υπουργός Παιδείας στο Ισραήλ, διέταξε τα σχολεία σε όλη τη χώρα να μάθουν για τη σφαγή του Καφρ Κασίμ και να σκεφτούν την ανάγκη να μην υπακούουν σε παράνομες εντολές. Τον Δεκέμβριο του 2007, ο Πρόεδρος του Ισραήλ Σιμόν Πέρες ζήτησε συγγνώμη για τη σφαγή. Κατά τη διάρκεια μιας δεξίωσης στο χωριό για το μουσουλμανικό φεστιβάλ Ιντ αλ Αντχά, ο Πέρες είπε ότι ήρθε στο Καφρ Κασίμ για να ζητήσει συγχώρεση από τους χωρικούς. «Ένα τρομερό γεγονός συνέβη εδώ στο παρελθόν και λυπούμαστε πολύ για αυτό», είπε. Ο ιδρυτής του Ισλαμικού Κινήματος στο Ισραήλ, Σεΐχης Αμπντουλάχ Νιμρ Νταρουίς, μίλησε επίσης στην τελετή και κάλεσε τους θρησκευτικούς ηγέτες και από τις δύο πλευρές να χτίσουν γέφυρες μεταξύ των Ισραηλινών και των Παλαιστινίων.[4]

Οι κάτοικοι του Καφρ Κασίμ ενθυμούνται κάθε χρόνο τη σφαγή και πολλά μνημεία έχουν υψωθεί από το 1976. Σύμφωνα με τον Ταμίρ Σορέκ, η ισραηλινή κυβέρνηση υποστήριξε οικονομικά το πρώτο μνημείο το 1976, προκειμένου να διασφαλίσει την εξυγίανση της μη πολιτικής γλώσσας. Ως εκ τούτου, η επιγραφή στο πρώτο μνημείο περιγράφει τη σφαγή απλώς ως μια «οδυνηρή τραγωδία» χωρίς να αναφέρει ποιος ήταν υπεύθυνος για αυτήν.[39] Οι μεταγενέστερες εκφράσεις της χωρικής μνήμης ήταν πολύ πιο σαφείς σχετικά με αυτήν την πτυχή. Ένα μουσείο που ασχολείται με τα γεγονότα άνοιξε στις 29 Οκτωβρίου 2006. [40][21]

Στις 26 Οκτωβρίου 2014, ο Ρεουβέν Ριβλίν, τηρώντας μια εκλογική υπόσχεση, έγινε ο πρώτος εν ενεργεία Πρόεδρος του Ισραήλ που παρευρέθηκε στις ετήσιες εκδηλώσεις μνήμης για τους πεσόντες στο Καφρ Κασίμ. Το χαρακτήρισε «αποτρόπαια σφαγή», «ένα τρομερό έγκλημα» που βάραινε πολύ τη συλλογική συνείδηση του κράτους του Ισραήλ. [41][42]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Lucas, Noah (1975). The Modern History of Israel. New York, New York: Praeger Publishers. σελ. 356. ISBN 0-275-33450-3. 
  2. Bilsḳi, Liʾorah (2004). Transformative justice: Israeli identity on trial. Law, meaning, and violence. Ann Arbor, Mich: University of Michigan Press. σελ. 310. ISBN 978-0-472-03037-8. 
  3. Magazine, +972 (3 Νοεμβρίου 2013). «48 human beings were massacred - and we have forgotten them». +972 Magazine (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 5 Ιουλίου 2023. 
  4. 4,0 4,1 4,2 «President Peres Apologizes for Kafr Qasem Massacre of 1956» (στα αγγλικά). Haaretz. https://www.haaretz.com/2007-12-21/ty-article/president-peres-apologizes-for-kafr-qasem-massacre-of-1956/0000017f-dba3-db22-a17f-ffb317b80000. Ανακτήθηκε στις 2023-07-05. 
  5. Ronnie May Olesker, Fletcher School of Law and Diplomacy (Tufts University). International Law and Organization. The value of security vs. the security of values: The relationship between the rights of the minority and the security of the majority in Israel. 2007. p. 318.
  6. «General's Final Confession Links 1956 Massacre to Israel's Secret Plan to Expel Arabs» (στα αγγλικά). Haaretz. https://www.haaretz.com/israel-news/2018-10-13/ty-article-magazine/.premium/generals-confession-links-massacre-to-israels-secret-plan-to-expel-arabs/0000017f-e653-d97e-a37f-f777910f0000. Ανακτήθηκε στις 2023-07-05. 
  7. 7,0 7,1 «Israel Shoots Down Bill to Officially Recognize 1956 Massacre of Arab Citizens» (στα αγγλικά). Haaretz. https://www.haaretz.com/israel-news/2021-10-27/ty-article/.premium/israel-shoots-down-bill-to-officially-recognize-1956-massacre-of-arab-citizens/0000017f-e239-d38f-a57f-e67b74da0000. Ανακτήθηκε στις 2023-07-05. 
  8. Benny Morris, Righteous Victims, p. 289
  9. Hajjar, Lisa (1994). «Zionist Politics and the Law: The Meaning of the Green Line». The Arab Studies Journal 2 (1): 44–50. ISSN 1083-4753. https://www.jstor.org/stable/27933635. 
  10. Tapper, Aaron J. Hahn (7 Ιουνίου 2016). Judaisms: A Twenty-First-Century Introduction to Jews and Jewish Identities (στα Αγγλικά). Univ of California Press. σελ. 204. ISBN 978-0-520-28134-9. 
  11. «Court documents shed new light on Israeli massacre of Palestinians in Kafr Qasem». Middle East Eye (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 14 Νοεμβρίου 2022. 
  12. «Palestinians Under Military Rule in Israel». Interactive Encyclopedia of the Palestine Question – palquest (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 5 Ιουλίου 2023. 
  13. «Court documents shed new light on Israeli massacre of Palestinians in Kafr Qasem». Middle East Eye (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 14 Νοεμβρίου 2022. 
  14. Hanssen, Jens· Weiss, Max (15 Φεβρουαρίου 2018). Arabic Thought Against the Authoritarian Age: Towards an Intellectual History of the Present (στα Αγγλικά). Cambridge University Press. ISBN 978-1-107-19338-3. 
  15. 15,0 15,1 Bergsmo, Morten· Buis, Emiliano J. (30 Νοεμβρίου 2018). Philosophical Foundations of International Criminal Law: Correlating Thinkers. Torkel Opsahl Academic EPublisher. σελ. 656. ISBN 978-82-8348-118-1. 
  16. Bergsmo, Morten· Buis, Emiliano J. (30 Νοεμβρίου 2018). Philosophical Foundations of International Criminal Law: Correlating Thinkers. Torkel Opsahl Academic EPublisher. σελ. 141. ISBN 978-82-8348-118-1. 
  17. Idith Zertal, Israel's Holocaust and the Politics of Nationhood, Cambridge University Press, 2005 p. 172
  18. Arab Palestinian Resistance (στα Αγγλικά). 2007. 
  19. «Redirect support». Cambridge Core (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 5 Ιουλίου 2023. 
  20. Idith Zertal, Israel's Holocaust and the Politics of Nationhood,p. 172.
  21. 21,0 21,1 «Kafr Qasem Memorial Exhibition 1956». www.art.net. Ανακτήθηκε στις 5 Ιουλίου 2023. 
  22. Hitman, Gadi (30 Αυγούστου 2016). Israel and Its Arab Minority, 1948–2008: Dialogue, Protest, Violence. Rowman & Littlefield. σελ. 70-1. ISBN 978-1-4985-3973-9. 
  23. Asher, Danny (Απριλίου 2008). Red and Blue – A Corps's Story 1948–2008 (στα Εβραϊκά). Israeli Ministry of Defense. σελίδες 48–49. 
  24. Robinson (2003), p. 400
  25. Hitman, Gadi (30 Αυγούστου 2016). Israel and Its Arab Minority, 1948–2008: Dialogue, Protest, Violence. Rowman & Littlefield. σελ. 70-71. ISBN 978-1-4985-3973-9. 
  26. Bilsḳi, Liʾorah (2004). Transformative justice: Israeli identity on trial. Law, meaning, and violence. Ann Arbor, Mich: University of Michigan Press. σελ. 193. ISBN 978-0-472-03037-8. 
  27. M. R. Lippman, Humanitarian Law: The Development and Scope of the Superior Orders Defense, Penn State International Law Review, Fall 2001.
  28. Bilsḳi, Liʾorah (2004). Transformative justice: Israeli identity on trial. Law, meaning, and violence. Ann Arbor, Mich: University of Michigan Press. σελ. 322. ISBN 978-0-472-03037-8. 
  29. 29,0 29,1 29,2 29,3 Ofer Aderet (May 24, 2022). «Kafr Qasem Massacre: Israel Makes Decision on Historic Docs. That's All We Can Say». Haaretz. https://www.haaretz.com/israel-news/.premium-kafr-qasem-massacre-israel-makes-decision-on-historic-docs-that-s-all-we-can-say-1.10817091. 
  30. Ofer Aderet (May 30, 2022). «Sealed Protocols From 1956 Kafr Qasem Massacre to Be Published». Haaretz. https://www.haaretz.com/israel-news/2022-05-30/ty-article/.premium/sealed-protocols-from-1956-kafr-qasem-massacre-to-be-published/00000181-1637-d57f-afc1-b6772db80000. 
  31. Joffre, Tzvi (29 July 2022). «IDF releases court documents from Kafr Kassem massacre». The Jerusalem Post. https://www.jpost.com/israel-news/article-713447. Ανακτήθηκε στις 8 August 2022. 
  32. 32,0 32,1 32,2 Aderet, Ofer (October 11, 2018). «General's Final Confession Links 1956 Massacre to Israel's Secret Plan to Expel Arabs». Haaretz. https://www.haaretz.com/israel-news/.premium.MAGAZINE-general-s-confession-links-massacre-to-israel-s-secret-plan-to-expel-arabs-1.6550421. Ανακτήθηκε στις November 7, 2019. 
  33. Joffre, Tzvi (29 July 2022). «IDF releases court documents from Kafr Kassem massacre». The Jerusalem Post. https://www.jpost.com/israel-news/article-713447. Ανακτήθηκε στις 8 August 2022. 
  34. Bilsḳi, Liʾorah (2004). Transformative justice: Israeli identity on trial. Law, meaning, and violence. Ann Arbor, Mich: University of Michigan Press. σελ. 170. ISBN 978-0-472-03037-8. 
  35. «What Is Sulha? Archives – Sulha Research Center». Sulha Research Center. 
  36. «⁨דבר⁩ | Page 1 | 21 November 1957 | Newspapers | The National Library of Israel». www.nli.org.il (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 5 Ιουλίου 2023. 
  37. «Jews and Arabs Hold Feast of Reconciliation in Arab Village». Jewish Telegraphic Agency (στα Αγγλικά). 20 Μαρτίου 2015. Ανακτήθηκε στις 5 Ιουλίου 2023. 
  38. Robinson 2006, σελ. 103.
  39. Sorek, Tamir (2015). Palestinian Commemoration in Israel: Calendars, Monuments, and Martyrs. Stanford, CA: Stanford University Press. ISBN 9780804795203. Ανακτήθηκε στις 18 Μαρτίου 2016. , σελ. 90-91
  40. «Islamic Movement head: We're staying in Israel, dead or alive - Haaretz - Israel News». web.archive.org. 9 Νοεμβρίου 2006. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Νοεμβρίου 2006. Ανακτήθηκε στις 5 Ιουλίου 2023. 
  41. Shaalan, Hassan (2014-10-26). «President makes history at massacre ceremony» (στα αγγλικά). Ynetnews. https://www.ynetnews.com/articles/0,7340,L-4584353,00.html. Ανακτήθηκε στις 2023-07-05. 
  42. «Rivlin Remembers 1956 Kafr Qasem Massacre: A Terrible Crime Was Committed» (στα αγγλικά). Haaretz. https://www.haaretz.com/2014-10-26/ty-article/.premium/rivlin-attends-kafr-qasem-memorial/0000017f-dee4-d3ff-a7ff-ffe422f00000. Ανακτήθηκε στις 2023-07-05. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]