Συστηματικό όνομα
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Συστηματικό όνομα είναι ένα όνομα που δίνεται με συστηματικό τρόπο σε μια μοναδική ομάδα, οργανισμό, αντικείμενο ή χημική ουσία, από έναν συγκεκριμένο πληθυσμό ή συλλογή. Τα συστηματικά ονόματα είναι συνήθως τμήματα μιας ονοματολογίας (νομενκλατούρας).
Ημισυστηματικό όνομα είναι ένα όνομα, που έχει ένα τουλάχιστον συστηματικό τμήμα και τουλάχιστον ένα κοινό (εμπειρικό) τμήμα.[1][2]
Η δημιουργία συστηματικών ονομάτων μπορεί να είναι απλή, όπως η εκχώρηση ενός προθήματος ή ενός αριθμού σε κάθε αντικείμενο (οπότε είναι ένας τύπος αριθμητικού σχήματος, ή σύνθετη όπως η κωδικοποίηση της πλήρους δομής του αντικειμένου στο όνομα). Πολλά συστήματα συνδυάζουν κάποιες πληροφορίες για το ονομαζόμενο αντικείμενο, με έναν πρόσθετο αύξοντα αριθμό για να καταστεί ένα μοναδικό αναγνωριστικό.
Τα συστηματικά ονόματα συνυπάρχουν συχνά με προηγούμενα κοινά ονόματα, που δόθηκαν πριν τη δημιουργία οποιουδήποτε συστήματος συστηματικής ονοματολογίας. Παραδείγματος χάρη, πολλές κοινές χημικές ουσίες αναφέρονται ακόμα με το κοινό ή με εμπειρικό τους όνομα, ακόμα και από τους χημικούς.
Στη χημεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στη χημεία, ένα συστηματικό όνομα περιγράφει τη χημική δομή μιας χημικής ουσίας, δίνοντας συνεπώς κάποιες πληροφορίες για τις χημικές της ιδιότητες.
Η Επιτομή της χημικής τεχνολογίας που δημοσιεύτηκε από την IUPAC, ορίζει το συστηματικό όνομα ως "ένα όνομα που αποτελείται πλήρως από ειδικά επινοημένες ή επιλεγμένες συλλαβές, με ή χωρίς αριθμητικά προθήματα· π.χ., πεντάνιο".[3] Όμως, όταν εμπειρικά ονόματα έχουν συμπεριληφθεί στην ονοματολογία IUPAC, τότε μπορεί να αποτελούν το συστηματικό όνομα μιας ουσίας ή τμήματός της. Παραδείγματα μερικών συστηματικών ονομάτων με εμπειρικές ρίζες είναι το βενζόλιο (κυκλοεξατρένιο) ή η γλυκερίνη (τριυδροξυπροπάνιο).
Παραδείγματα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Υπάρχουν τυποποιημένα συστηματικά ή ημισυστηματικά ονόματα για:
- Xημικά στοιχεία (ακολουθώντας τις οδηγίες της IUPAC)
- Xημικές ενώσεις (ακολουθώντας τις οδηγίες της IUPAC)
- Βιολογικούς οργανισμούς (που ξεκίνησε από τον Κάρολο Λινναίο)
- Αστρονομικά αντικείμενα και οντότητες (αστρονομικές συμβάσεις ονοματολογίας με διαχειριστή τη Διεθνή Αστρονομική Ένωση)
- Γονίδια (ονοματολογία γονιδίων, ακολουθώντας τις διαδικασίες της HUGO Gene Nomenclature Committee, HGNC)
- Πρωτεΐνες
- Ορυκτά (με διαχειριστή τη International Mineralogical Association, IMA)
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Naming organic compounds
- Selected pages from IUPAC rules for naming inorganic compounds Αρχειοθετήθηκε 2016-03-03 στο Wayback Machine.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ «semisystematic name». mondofacto.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 16 Οκτωβρίου 2019.
- ↑ IUPAC, Compendium of Chemical Terminology, 2nd ed. (the "Gold Book") (1997). Online corrected version: (2006–) "semisystematic name (semitrivial name)".
- ↑ IUPAC, Compendium of Chemical Terminology, 2nd ed. (the "Gold Book") (1997). Online corrected version: (2006–) "systematic name".