Σπήλαιο Σκοτεινού

Σπήλαιο Σκοτεινού
Είδος	σπήλαιο, αρχαιολογική θέση και χώρος λατρείας
Γεωγραφικές συντεταγμένες	35°18′17″N 25°17′52″E
Διοικητική υπαγωγή	Δήμος Χερσονήσου
Τοποθεσία	Σκοτεινό Ηρακλείου
Χώρα	Ελλάδα
Προστασία	αρχαιολογικός χώρος στην Ελλάδα
Πολυμέσα
δεδομένα (π)

Εσωτερικό σπηλαίου

Το σπήλαιο Σκοτεινού, επίσης γνωστό ως σπήλαιο Αγίας Παρασκευής, είναι ένα από τα μεγαλύτερα και πιο εντυπωσιακά από τα εκατοντάδες σπήλαια της Κρήτης. Χρησιμοποιήθηκε σαν ένα ειδωλολατρικό ιερό από την 3η χιλιετία π.Χ. μέχρι τη ρωμαϊκή περίοδο, όταν μετατράπηκε σε χριστιανικό ιερό, μια παράδοση που παραμένει κατά κάποιο τρόπο, γιατί πάνω από το σπήλαιο υπάρχει ένα παρεκκλήσι αφιερωμένο στην Αγία Παρασκευή, όπου κάθε χρόνο πραγματοποιείται γιορτή στις 26 Ιουλίου. Κατά την άποψη του αρχαιολόγου Πωλ Φορ, το σπήλαιο θα μπορούσε να ήταν ο περίφημος λαβύρινθος της Κρήτης.

Τοποθεσία και περιγραφή

Το σπήλαιο βρίσκεται στην κορυφή ενός λόφου, στα 225 μέτρα υψόμετρου, στα βορειοδυτικά του χωριού Σκοτεινό, στη τοπική ενότητα Γουβών και στην περιφερειακή ενότητα Ηρακλείου. Σε ευθεία γραμμή είναι 1,2 χλμ από το Σκοτεινό, 1,6 χλμ δυτικά του χωριού Γούβες και 3,3 χλμ νότια της ακτής της Κρήτης. Οι οδικές αποστάσεις είναι 3,7 χλμ, 6,3 χλμ και 9 χιλιόμετρα. Απέχει 20 χιλιόμετρα από το Ηράκλειο.

Το σπήλαιο έχει περίπου 2 500 m² εμβαδόν, 160 μέτρα βάθος, 36 πλάτος και η πλήρης διάσχισή του είναι απόσταση 450 μέτρων. Έχει πολλούς πολύπλοκους σχηματισμούς σταλαγμιτών και σταλακτιτών, μερικοί που μοιάζουν με ανθρώπινες και ζωικές μορφές. Μετά την είσοδο, υπάρχει ο κύριος θάλαμος, που ονομάζεται Μέγας Ναός, με 130 μέτρα μήκος ,33 μέτρα πλάτος και 30 μέτρα ύψος. Κάτω και προς τα δεξιά υπάρχει πληθώρα σταλακτιτών, μερικοί από τους οποίους φτάνουν στο έδαφος. Συνεχίζοντας, υπάρχει ένας μικρότερος θάλαμος, γνωστός ως "Βωμός", με 24 μέτρα μήκος, 8,5 μέτρα πλάτος και 25 μέτρα ύψος, όπου πραγματοποιούνταν θυσίες. Στο πάτωμα υπάρχουν αποχετεύσεις που πιθανότατα χρησιμοποιήθηκαν για εκδηλώσεις και προσφορές στις θεότητες του κάτω κόσμου (αίμα, λάδι, κρασί κ.λπ.). ).

Στα αριστερά του πρώτου θαλάμου, υπάρχει ένας άλλος, που ονομάζεται "Άδυτον", με διαστάσεις 15 επί 8 μέτρα και 2,3 μέτρα ύψος, που οδηγεί σε μια άλλη είσοδο. Η αίθουσα που θεωρείται πιο θεαματική, γνωστή ως "Δωμάτιο λατρείας", μεταξύ του "Βωμού" και του "Αδύτου", βρίσκεται 50 μέτρα κάτω από το επίπεδο εισόδου · είναι θολωτή και μετρά 12 έως 12,5 m πλάτος έως 10 έως 15 σε ύψος. Το χειμώνα αυτός ο θάλαμος πλημμυρίζει στο ένα τρίτο του ύψους του. Η πρόσβαση γίνεται μέσω διαδρόμου με μήκος 12 μέτρα και πλάτος 2. Πάνω, η λεγόμενη "αίθουσα προσευχής" είναι μόνο 7,5 επί 5 μέτρα; έχει πολλούς σταλακτίτες και σταλαγμίτες, που σχηματίζουν στήλες. Υπάρχει επίσης ένας άλλος μικρός χώρος, γνωστός ως «το παρεκκλήσι», με 12,5 μέτρα μήκος και 1,5 έως 5 m πλάτος μέτρων.

Το εκκλησάκι αφιερωμένο στην Αγία Παρασκευή βρίσκεται στο βόρειο τμήμα του κοιλώματος όπου βρίσκεται η κύρια είσοδος. Χτίστηκε κατά την Ενετική περίοδο.

Ανασκαφές

Ανασκαφές στο σπήλαιο πραγματοποιήθηκαν το 1933 από τους Άρθουρ Έβανς και Τζον Πέντλμπερι, το 1953 από τον Πολ Φορ και το 1962 από τον Κωστή Δαβάρα. Τα ευρήματα δείχνουν ότι ο χώρος χρησιμοποιήθηκε ως ιερό από τη μέση μινωική περίοδο έως τη ρωμαϊκή περίοδο, όταν μετατράπηκε σε χριστιανικό ιερό. Το σπήλαιο ήταν ένα σημαντικό ιερό αφιερωμένο στη θεότητα της γυναικείας γονιμότητας, πιθανώς τη Βριτομάρτη. Κατά την κλασική ελληνική και ρωμαϊκή εποχή, η θεά της γονιμότητας Άρτεμις ή η αντίστοιχη της Ντιάνα αντικατέστησε τη μινωική θεότητα.

Μεταξύ των αρχαιολογικών ευρημάτων υπάρχει σημαντικός αριθμός αναθηματικών προσφορών με τη μορφή αντικειμένων από χαλκό και κεραμικά, μια παράδοση που, τέσσερις χιλιάδες χρόνια μετά την αρχή της, συνεχίζεται στα αμέτρητα αναθήματα αφήνονται στο εκκλησάκι από προσκυνητές.