Πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου
| Πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Prime Minister of the United Kingdom | |
|---|---|
.svg) Έμβλημα της Κυβέρνησης | |
| Προσφώνηση | Εξοχότατος |
| Κατοικία | Ντάουνινγκ Στριτ 10, Λονδίνο και Οίκος Τσέκερς |
| Διορισμός από | Μονάρχη του Ηνωμένου Βασιλείου |
| Διάρκεια θητείας | όχι πάνω από 5 έτη[1] |
| Αρχικός κάτοχος | Ρόμπερτ Γουόλπολ |
| Δημιουργία | 4 Απριλίου 1721 |
| Μισθός | £142.000 (ετησίως) |
| Ιστοσελίδα | www.number10.gov.uk |
Ο Πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου της Μεγάλης Βρετανίας και της Βόρειας Ιρλανδίας (αγγλικά: Prime Minister of the United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland, PM)[2] είναι ο επικεφαλής της κυβέρνησης του Ηνωμένου Βασιλείου. Ο πρωθυπουργός και το Υπουργικό Συμβούλιο είναι συλλογικά υπεύθυνοι για τις πολιτικές και τις δράσεις τους ενώπιον του μονάρχη, του Κοινοβουλίου, του πολιτικού κόμματός τους και τελικώς του εκλογικού τους σώματος. Ο σημερινός πρωθυπουργός, Μπόρις Τζόνσον, ηγέτης του Συντηρητικού Κόμματος, ανέλαβε τα καθήκοντά του στις 24 Ιουλίου 2019.
Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το πόστο του πρωθυπουργού δεν δημιουργήθηκε κάποια συγκεκριμένη ημερομηνία' εξελίχθηκε σταδιακά σε μια περίοδο που υπερβαίνει τα τριακόσια χρόνια, μέσα από πολυάριθμες Πράξεις του Κοινοβουλίου, πολιτικές εξελίξεις και ιστορικά «ατυχήματα». Η προέλευση της θέσης εντοπίζεται στις συνταγματικές αλλαγές που συνέβησαν κατά τη διάρκεια του Επαναστατικού Διακανονισμού (1688-1720) και στην επακόλουθη μεταβίβαση της πολιτικής εξουσίας από τον Ηγεμόνα στο Κοινοβούλιο. Αν και ο Ηγεμόνας δεν απογυμνώθηκε από τις αρχαίες προνομιούχες εξουσίες και παρέμεινε νομικά ως ο επικεφαλής της κυβέρνησης, βαθμιαία έγινε απαραίτητο για αυτόν να κυβερνά μέσω ενός πρωθυπουργού, που θα μπορούσε να εξασφαλίσει μια πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο.[3][4][5]
Τη δεκαετία του 1830 εμφανίστηκε το σύστημα διακυβέρνησης του Ουέστμινστερ (ή κυβέρνηση υπουργών). Ο πρωθυπουργός είχε γίνει πρώτος μεταξύ ίσων (primus inter pares) στο υπουργικό συμβούλιο και ο επικεφαλής της κυβέρνησης στο Ηνωμένο Βασίλειο. Η πολιτική θέση του πρωθυπουργού ενισχύθηκε από την ανάπτυξη των σύγχρονων πολιτικών κομμάτων, την εισαγωγή μέσων μαζικής επικοινωνίας και την φωτογραφία. Στις αρχές του 20ου αιώνα, είχαν καθοριστεί σε σημαντικό βαθμό οι αρμοδιότητες του πρωθυπουργού. Το αξίωμα κατέστη μία από τις σημαντικότερες θέσεις στη συνταγματική ιεραρχία, δίπλα στον Ηγεμόνα, το Κοινοβούλιο και την Κυβέρνηση.[6][7]
Πριν από το 1902, ο πρωθυπουργός προερχόταν κάποιες φορές από τη Βουλή των Λόρδων, υπό την προϋπόθεση ότι η κυβέρνησή του θα μπορούσε να εξασφαλίσει την πλειοψηφία στη Βουλή των Κοινοτήτων.[8] Ωστόσο, με τη σταδιακή εξασθένιση της δύναμης της αριστοκρατίας, κατά τον 19ο αιώνα, καθιερώθηκε ότι ο πρωθυπουργός πρέπει πάντα να είναι βουλευτής στην Βουλή των Κοινοτήτων, στην οποία είναι και υπόλογος. Η εξουσία του πρωθυπουργού ενισχύθηκε περαιτέρω με την Πράξη του Κοινοβουλίου του 1911, σύμφωνα με την οποία η επιρροή της Βουλής των Λόρδων στη νομοθετική διαδικασία ελαχιστοποιούνταν.[9][10][11][12][13][14]
Αρχή, εξουσίες και περιορισμοί[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο πρωθυπουργός είναι ο επικεφαλής της κυβέρνησης του Ηνωμένου Βασιλείου.[15] Ως εκ τούτου, ο σύγχρονος πρωθυπουργός ηγείται του υπουργικού συμβουλίου (εκτελεστικής εξουσίας). Επιπροσθέτως, ο πρωθυπουργός ηγείται του μεγαλύτερου πολιτικού κόμματος και διαθέτει μια πλειοψηφία στη Βουλή των Κοινοτήτων. Κατέχει ακόμη σημαντικές νομοθετικές και εκτελεστικές εξουσίες. Σύμφωνα με το βρετανικό σύστημα διάκρισης των εξουσιών, υπάρχει μια ενότητα των εξουσιών και όχι διαχωρισμός αυτών.[16] Στη Βουλή των Κοινοτήτων, ο πρωθυπουργός καθοδηγεί τη διαδικασία με στόχο τη θέσπιση της νομοθετικής ατζέντας του πολιτικού του κόμματος. Ανάμεσα στις εκτελεστικές του λειτουργίες, ο πρωθυπουργός μπορεί να διορίζει (και να απολύει) όλα τα άλλα μέλη του υπουργικού συμβουλίου και να συντονίζει τις πολιτικές και τις δραστηριότητες όλων των κυβερνητικών υπηρεσιών και του προσωπικού της Πολιτικής Υπηρεσίας. Ο πρωθυπουργός ενεργεί επίσης ως δημόσιο «πρόσωπο» και «φωνή» της Κυβέρνησης της Αυτής Μεγαλειότητας, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Μόνο έπειτα από συμβουλή του πρωθυπουργού, ο μονάρχης ασκεί πολλές νομοθετημένες και προνομιακές αρμοδιότητες, συμπεριλαμβανομένων των διορισμών ανώτατων δικαστικών, πολιτικών, επισήμων και εκκλησιαστικών προσώπων. Η απονομή ορισμένων παρασήμων και τίτλων διακρίσεων ή άλλων σημαντικών τιμών, απαιτεί κάποιες φορές την σύμφωνη γνώμη του πρωθυπουργού.[17]
Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ http://www.legislation.gov.uk/ukpga/2011/14/section/1/enacted
- ↑ «prime minister definition». Cambridge Dictionaries Online. Cambridge University Press. Ανακτήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 2014.
- ↑ https://www.britannica.com/topic/prime-minister
- ↑ https://history.blog.gov.uk/2012/01/01/the-institution-of-prime-minister/
- ↑ http://www.royal.gov.uk/HistoryoftheMonarchy/KingsandQueensoftheUnitedKingdom/TheHanoverians/GeorgeI.aspx
- ↑ http://www.nationalarchives.gov.uk/pathways/citizenship/struggle_democracy/getting_vote.htm
- ↑ https://www.cambridge.org/core/books/victorian-palace-of-science/radical-building-the-science-of-politics-and-the-new-palace-of-westminster/C39AEFD0BA65952E7EBEF47ED90410AC/core-reader
- ↑ https://about-britain.com/institutions/parliament.htm
- ↑ https://publications.parliament.uk/pa/ld200506/ldselect/ldconst/141/14104.htm
- ↑ https://www.britannica.com/event/Parliament-Act-of-1911
- ↑ https://www.open.edu/openlearn/society-politics-law/the-law-making-process-england-and-wales/content-section-3.2
- ↑ https://ir.canterbury.ac.nz/bitstream/handle/10092/3315/12620482_Gravells_The%20United%20Kingdom%20Parliament%20Acts.pdf;sequence=1
- ↑ https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/827899/Section-2-of-the-Parliament-Act-1911-July-2019.pdf
- ↑ https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/266067/chap4.pdf
- ↑ «Prime Minister». Gov.UK. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 19 Μαΐου 2018.
- ↑ Le May, 98–99. Ο συνταγματολόγος του 19ου αιώνα, Γουόλτερ Μπάγκεχοτ, ανέφερε ότι αυτή η ενότητα είναι το «αποτελεσματικό μυστικό» του συντάγματος: «Το αποτελεσματικό μυστικό του αγγλικού συντάγματος μπορεί να περιγραφεί ως η στενή ένωση, η σχεδόν πλήρης σύντηξη, της εκτελεστικής και της νομοθετικής εξουσίας. Αναμφίβολα, σύμφωνα με την παραδοσιακή θεωρία, όπως υπάρχει σε όλα τα βιβλία, η καλοσύνη του συντάγματός μας συνίσταται σε καθολικό διαχωρισμό των νομοθετικών και εκτελεστικών αρχών, αλλά στην πραγματικότητα η αξία του έγκειται στην μοναδική προσέγγισή τους. Ο συνδετικός κρίκος είναι το υπουργικό συμβούλιο...»
- ↑ Barnett, σελ. 245–246