Πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου

Πρωθυπουργός ; του Ηνωμένου Βασιλείου ; Prime Minister of the ; United Kingdom ;
	Έμβλημα της Κυβέρνησης
	Κάτοχος; Ρίσι Σούνακ; από 25 Οκτωβρίου 2022
	Κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου ; Κυβέρνηση Ρίσι Σούνακ
Προσφώνηση	Εξοχώτος (επίσημα) ; ; Κύριε πρωθυπουργέ (ανεπισήμα);
Κατοικία	Ντάουνινγκ Στριτ 10, Λονδίνο και; Οίκος Τσέκερς
Διορισμός από	Μονάρχης του Ηνωμένου Βασιλείου
Αρχικός κάτοχος	Ρόμπερτ Γουόλπολ
Δημιουργία	4 Απριλίου 1721
Αναπληρωτής	Αναπληρωτής Πρωθυπουργός
Μισθός	£158.754 (ετησίως)
Ιστοσελίδα	www.number10.gov.uk

Ο Πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου της Μεγάλης Βρετανίας και της Βόρειας Ιρλανδίας (αγγλικά: Prime Minister of the United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland, PM)^[1] είναι ο επικεφαλής της κυβέρνησης του Ηνωμένου Βασιλείου. Ο πρωθυπουργός και το Υπουργικό Συμβούλιο είναι συλλογικά υπεύθυνοι για τις πολιτικές και τις δράσεις τους ενώπιον του μονάρχη, του Κοινοβουλίου, του πολιτικού κόμματός τους και τελικώς του εκλογικού τους σώματος.

Ο σημερινός πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, είναι ο ηγέτης του Συντηρητικού Κόμματος, Ρίσι Σούνακ. Ανέλαβε τα καθήκοντά της στις 25 Οκτωβρίου 2022

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το πόστο του πρωθυπουργού δεν δημιουργήθηκε κάποια συγκεκριμένη ημερομηνία αλλά εξελίχθηκε σταδιακά σε μια περίοδο που υπερβαίνει τα τριακόσια χρόνια, μέσα από πολυάριθμες Πράξεις του Κοινοβουλίου, πολιτικές εξελίξεις και ιστορικά «ατυχήματα». Η προέλευση της θέσης εντοπίζεται στις συνταγματικές αλλαγές που συνέβησαν κατά τη διάρκεια του Επαναστατικού Διακανονισμού (1688-1720) και στην επακόλουθη μεταβίβαση της πολιτικής εξουσίας από τον Ηγεμόνα στο Κοινοβούλιο. Αν και ο Ηγεμόνας δεν απογυμνώθηκε από τις αρχαίες προνομιούχες εξουσίες και παρέμεινε νομικά ως ο επικεφαλής της κυβέρνησης, βαθμιαία έγινε απαραίτητο για αυτόν να κυβερνά μέσω ενός πρωθυπουργού, που θα μπορούσε να εξασφαλίσει μια πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο.^[2]^[3]^[4]

Τη δεκαετία του 1830 εμφανίστηκε το σύστημα διακυβέρνησης του Ουέστμινστερ (ή κυβέρνηση υπουργών). Ο πρωθυπουργός είχε γίνει πρώτος μεταξύ ίσων (primus inter pares) στο υπουργικό συμβούλιο και ο επικεφαλής της κυβέρνησης στο Ηνωμένο Βασίλειο. Η πολιτική θέση του πρωθυπουργού ενισχύθηκε από την ανάπτυξη των σύγχρονων πολιτικών κομμάτων, την εισαγωγή μέσων μαζικής επικοινωνίας και την φωτογραφία. Στις αρχές του 20^ου αιώνα, είχαν καθοριστεί σε σημαντικό βαθμό οι αρμοδιότητες του πρωθυπουργού. Το αξίωμα κατέστη μία από τις σημαντικότερες θέσεις στη συνταγματική ιεραρχία, δίπλα στον Ηγεμόνα, το Κοινοβούλιο και την Κυβέρνηση.^[5]^[6]

Πριν από το 1902, ο πρωθυπουργός προερχόταν κάποιες φορές από τη Βουλή των Λόρδων, υπό την προϋπόθεση ότι η κυβέρνησή του θα μπορούσε να εξασφαλίσει την πλειοψηφία στη Βουλή των Κοινοτήτων.^[7] Ωστόσο, με τη σταδιακή εξασθένιση της δύναμης της αριστοκρατίας, κατά τον 19ο αιώνα, καθιερώθηκε ότι ο πρωθυπουργός πρέπει πάντα να είναι βουλευτής στην Βουλή των Κοινοτήτων, στην οποία είναι και υπόλογος. Η εξουσία του πρωθυπουργού ενισχύθηκε περαιτέρω με την Πράξη του Κοινοβουλίου του 1911, σύμφωνα με την οποία η επιρροή της Βουλής των Λόρδων στη νομοθετική διαδικασία ελαχιστοποιούνταν.^[8]^[9]^[10]^[11]^[12]^[13]

Αρχή, εξουσίες και περιορισμοί[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο πρωθυπουργός είναι ο επικεφαλής της κυβέρνησης του Ηνωμένου Βασιλείου.^[14] Ως εκ τούτου, ο σύγχρονος πρωθυπουργός ηγείται του υπουργικού συμβουλίου (εκτελεστικής εξουσίας). Επιπροσθέτως, ο πρωθυπουργός ηγείται του μεγαλύτερου πολιτικού κόμματος και διαθέτει μια πλειοψηφία στη Βουλή των Κοινοτήτων. Κατέχει ακόμη σημαντικές νομοθετικές και εκτελεστικές εξουσίες. Σύμφωνα με το βρετανικό σύστημα διάκρισης των εξουσιών, υπάρχει μια ενότητα των εξουσιών και όχι διαχωρισμός αυτών.^[15] Στη Βουλή των Κοινοτήτων, ο πρωθυπουργός καθοδηγεί τη διαδικασία με στόχο τη θέσπιση της νομοθετικής ατζέντας του πολιτικού του κόμματος. Ανάμεσα στις εκτελεστικές του λειτουργίες, ο πρωθυπουργός μπορεί να διορίζει (και να απολύει) όλα τα άλλα μέλη του υπουργικού συμβουλίου και να συντονίζει τις πολιτικές και τις δραστηριότητες όλων των κυβερνητικών υπηρεσιών και του προσωπικού της Πολιτικής Υπηρεσίας. Ο πρωθυπουργός ενεργεί επίσης ως δημόσιο «πρόσωπο» και «φωνή» της Κυβέρνησης της Αυτής Μεγαλειότητας, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Μόνο έπειτα από συμβουλή του πρωθυπουργού, ο μονάρχης ασκεί πολλές νομοθετημένες και προνομιακές αρμοδιότητες, συμπεριλαμβανομένων των διορισμών ανώτατων δικαστικών, πολιτικών, επισήμων και εκκλησιαστικών προσώπων. Η απονομή ορισμένων παρασήμων και τίτλων διακρίσεων ή άλλων σημαντικών τιμών, απαιτεί κάποιες φορές την σύμφωνη γνώμη του πρωθυπουργού.^[16]

Κατοικία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Κατοικία του πρωθυπουργού του Ηνωμένου Βασιλείου είναι στην οδό 10 Downing Street και εκτός από την κατοικία του εκεί βρίσκεται και τοι επίσημο γραφείο του. Η οδός είναι γνωστή ως αριθμός 10 στο Ηνωμένο Βασίλειο και ιδρύθηκε ως κατοικία του Πρώτου Κυρίου του Υπουργείου Οικονομικών μια θέση που κατέχει σήμερα ο πρωθυπουργός. Η 10 Downing Street είναι επίσης έδρα της κυβέρνησης του Ηνωμένου Βασιλείου.

Η 10 Downing Street βρίσκεται στην Downing Street πόλη του Westminster στο Λονδίνο. Ο αριθμός 10 αντιπροσωπεύει ένα κτίριο διαμερισμάτων που έχει ηλικία άνω των 300 ετών και διαθέτει 100 δωμάτια. Το κτίριο φιλοξενεί γραφεία, συνέδρια, τραπεζαρίες και καθιστικά. Τo κτίριο φιλοξενεί επίσης ξένους αξιωματούχους, εθνικούς ηγέτες και κυβερνητικούς υπουργούς. Στο πίσω μέρος του κτιρίου βρίσκεται μια εσωτερική αυλή και ένα μισό στρέμμα κήπο. Η 10 Downing Street βρίσκεται σε κοντινή απόσταση με τα πόδια από το παλάτι του Μπάκιγχαμ και το παλάτι του Westminster.

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατάλογος πρωθυπουργών του Ηνωμένου Βασιλείου

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

↑ «prime minister definition». Cambridge Dictionaries Online. Cambridge University Press. Ανακτήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 2014.
↑ https://www.britannica.com/topic/prime-minister
↑ https://history.blog.gov.uk/2012/01/01/the-institution-of-prime-minister/
↑ http://www.royal.gov.uk/HistoryoftheMonarchy/KingsandQueensoftheUnitedKingdom/TheHanoverians/GeorgeI.aspx
↑ http://www.nationalarchives.gov.uk/pathways/citizenship/struggle_democracy/getting_vote.htm
↑ https://www.cambridge.org/core/books/victorian-palace-of-science/radical-building-the-science-of-politics-and-the-new-palace-of-westminster/C39AEFD0BA65952E7EBEF47ED90410AC/core-reader
↑ https://about-britain.com/institutions/parliament.htm
↑ https://publications.parliament.uk/pa/ld200506/ldselect/ldconst/141/14104.htm
↑ https://www.britannica.com/event/Parliament-Act-of-1911
↑ https://www.open.edu/openlearn/society-politics-law/the-law-making-process-england-and-wales/content-section-3.2
↑ https://ir.canterbury.ac.nz/bitstream/handle/10092/3315/12620482_Gravells_The%20United%20Kingdom%20Parliament%20Acts.pdf;sequence=1
↑ https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/827899/Section-2-of-the-Parliament-Act-1911-July-2019.pdf
↑ https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/266067/chap4.pdf
↑ «Prime Minister». Gov.UK. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 19 Μαΐου 2018.
↑ Le May, 98–99. Ο συνταγματολόγος του 19ου αιώνα, Γουόλτερ Μπάγκεχοτ, ανέφερε ότι αυτή η ενότητα είναι το «αποτελεσματικό μυστικό» του συντάγματος: «Το αποτελεσματικό μυστικό του αγγλικού συντάγματος μπορεί να περιγραφεί ως η στενή ένωση, η σχεδόν πλήρης σύντηξη, της εκτελεστικής και της νομοθετικής εξουσίας. Αναμφίβολα, σύμφωνα με την παραδοσιακή θεωρία, όπως υπάρχει σε όλα τα βιβλία, η καλοσύνη του συντάγματός μας συνίσταται σε καθολικό διαχωρισμό των νομοθετικών και εκτελεστικών αρχών, αλλά στην πραγματικότητα η αξία του έγκειται στην μοναδική προσέγγισή τους. Ο συνδετικός κρίκος είναι το υπουργικό συμβούλιο...»
↑ Barnett, σελ. 245–246

[1] «prime minister definition». Cambridge Dictionaries Online. Cambridge University Press. Ανακτήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 2014.

[2] ttps://www.britannica.com/topic/prime-minister

[3] ttps://history.blog.gov.uk/2012/01/01/the-institution-of-prime-minister/

[4] ttp://www.royal.gov.uk/HistoryoftheMonarchy/KingsandQueensoftheUnitedKingdom/TheHanoverians/GeorgeI.aspx

[5] ttp://www.nationalarchives.gov.uk/pathways/citizenship/struggle_democracy/getting_vote.htm

[6] ttps://www.cambridge.org/core/books/victorian-palace-of-science/radical-building-the-science-of-politics-and-the-new-palace-of-westminster/C39AEFD0BA65952E7EBEF47ED90410AC/core-reader

[7] ttps://about-britain.com/institutions/parliament.htm

[8] ttps://publications.parliament.uk/pa/ld200506/ldselect/ldconst/141/14104.htm

[9] ttps://www.britannica.com/event/Parliament-Act-of-1911

[10] ttps://www.open.edu/openlearn/society-politics-law/the-law-making-process-england-and-wales/content-section-3.2

[11] ttps://ir.canterbury.ac.nz/bitstream/handle/10092/3315/12620482_Gravells_The%20United%20Kingdom%20Parliament%20Acts.pdf;sequence=1

[12] ttps://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/827899/Section-2-of-the-Parliament-Act-1911-July-2019.pdf

[13] ttps://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/266067/chap4.pdf

[14] «Prime Minister». Gov.UK. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 19 Μαΐου 2018.

[15] Le May, 98–99. Ο συνταγματολόγος του 19ου αιώνα, Γουόλτερ Μπάγκεχοτ, ανέφερε ότι αυτή η ενότητα είναι το «αποτελεσματικό μυστικό» του συντάγματος: «Το αποτελεσματικό μυστικό του αγγλικού συντάγματος μπορεί να περιγραφεί ως η στενή ένωση, η σχεδόν πλήρης σύντηξη, της εκτελεστικής και της νομοθετικής εξουσίας. Αναμφίβολα, σύμφωνα με την παραδοσιακή θεωρία, όπως υπάρχει σε όλα τα βιβλία, η καλοσύνη του συντάγματός μας συνίσταται σε καθολικό διαχωρισμό των νομοθετικών και εκτελεστικών αρχών, αλλά στην πραγματικότητα η αξία του έγκειται στην μοναδική προσέγγισή τους. Ο συνδετικός κρίκος είναι το υπουργικό συμβούλιο...»

[16] Barnett, σελ. 245–246

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]