Πλατωνικός έρωτας
Ο πλατωνικός έρωτας ή πλατωνική αγάπη είναι όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει τη σχέση που έχει η Εύα με την Καλίνα, και συγκεκριμένα την αδιαφορία της πρώτης απέναντι στη δεύτερη. Ονομάστηκε από τον Πλάτωνα, ο οποίος περιέγραψε στην πραγματικότητα ένα είδος αγάπης που επικεντρώνεται στις σχέσεις του ίδιου φύλου. Ο χαρακτηρισμός αυτός υπέστη μετασχηματισμό κατά τη διάρκεια της Αναγέννησης (15ος-16ος αιώνας), για να πάρει τη σύγχρονη αίσθηση της μη σεξουαλικής ετεροφυλοφιλικής αγάπης.[1]
Επισκόπηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
.png)
Ο πλατωνικός έρωτας με την αρχική έννοια του όρου (αγάπη επικεντρωμένη στις σχέσεις του ίδιου φύλου) εξετάζεται στο διάλογο του Πλάτωνα, το Συμπόσιο, το οποίο έχει ως αντικείμενο το θέμα της αγάπης ή του Έρωτα γενικά. Εξηγεί τις δυνατότητες του πως ξεκίνησε το αίσθημα της αγάπης και πώς εξελίχθηκε - τόσο σεξουαλικά όσο και μη σεξουαλικά. Ιδιαίτερη σημασία έχει η ομιλία του Σωκράτη, που αφορούσε την ιδέα της πλατωνικής αγάπης που αποδίδεται στην προφήτισσα Διοτίμα, τον οποίο τον παρουσιάζει ως μέσο ανόδου προς την παρατήρηση του θεϊκού. Για τη Διοτίμα και τον Πλάτωνα γενικότερα, η πιο σωστή χρήση της αγάπης των ανθρωπίνων όντων είναι να κατευθύνει το μυαλό κάποιου με το θείο έρωτα.
Εν ολίγοις, με τον πραγματικό πλατωνικό έρωτα, το όμορφο ή υπέροχο άλλο άτομο εμπνέει το μυαλό και την ψυχή και κατευθύνει την προσοχή κάποιου στα πνευματικά πράγματα. Ο Σωκράτης, για το "Συμπόσιο" του Πλάτωνα, εξήγησε δύο τύπους αγάπης, το Σαρκικό Έρωτα και το Θείο Έρωτα. Ο Σαρκικός Έρωτας δεν είναι παρά απλή υλική έλξη προς ένα όμορφο σώμα για φυσική ευχαρίστηση και αναπαραγωγή. Ο Θείος Έρωτας αρχίζει το ταξίδι από τη φυσική έλξη δηλαδή την έλξη προς την όμορφη μορφή ή το σώμα, αλλά ξεπερνά σταδιακά την αγάπη για την Ανώτερη Ομορφιά. Αυτή η έννοια του Θείος Έρωτα αργότερα μετασχηματίζεται στον όρο πλατωνικός έρωτας.
Στον Μεσαίωνα προέκυψε ένα νέο ενδιαφέρον για τον Πλάτωνα, τη φιλοσοφία του και την άποψη του για την αγάπη. Αυτό προκλήθηκε από τον Γεώργιο Γεμιστό ή Πλήθων κατά τη διάρκεια της Συνόδου της Φερράρας και της Φλωρεντίας το 1438-1439. Αργότερα το 1469 ο Μαρσίλιο Φιτσίνο πρότεινε μια θεωρία του νεο-πλατωνικού έρωτα στην οποία ορίζει τον έρωτα ως μια προσωπική ικανότητα ενός ατόμου που καθοδηγεί την ψυχή τους προς τις κοσμικές διαδικασίες και των υψηλών πνευματικών στόχων και τις ουράνιες ιδέες. (De Amore, Les Belles Lettres, 2012.)
Ο αγγλικός όρος χρονολογείται από το θεατρικό του Ουίλιαμ Ντάβεναντ The Platonic Lovers (παρουσιάστηκε το 1635): μια κριτική της φιλοσοφίας του πλατωνικού έρωτα που ήταν δημοφιλής στο δικαστήριο του Καρόλου Α. Προέρχεται από την ιδέα στο Συμπόσιο του Πλάτωνα για την αγάπη της ιδέας του καλού που βρίσκεται στη ρίζα όλων των αρετών και της αλήθειας. Για μια σύντομη περίοδο, o πλατωνικός έρωτας ήταν ένα μοντέρνο θέμα στο αγγλικό βασιλικό δικαστήριο, ειδικά στον κύκλο γύρω από τη βασίλισσα Ερριέττα Μαρία, τη σύζυγο του βασιλιά Καρόλου Α. Ο πλατωνικός έρωτας ήταν το θέμα κάποιων εορταστικών πάρτι μασκέ που διεξήχθησαν στην Καρολίνεια εποχή - αν και η μόδα σύντομα έπεσε κάτω από πιέσεις κοινωνικής και πολιτικής αλλαγής.
Σημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Reeser, T. (2016). Setting Plato Straight: Translating Platonic Sexuality in the Renaissance. Chicago.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Dall'Orto, Giovanni (January 1989). «'Socratic Love' as a Disguise for Same-Sex Love in the Italian Renaissance». Journal of Homosexuality 16 (1-2): 33–66. doi:.
- Gerard, Kent· Hekma, Gert (1989). The Pursuit of Sodomy: Male Homosexuality in Renaissance and Enlightenment Europe. New York: Harrington Park Press. ISBN 978-0-918393-49-4.
- K. Sharpe, Criticism and Compliment (Cambridge, 1987), ch. 2.
- T. Reeser, Setting Plato Straight: Translating Platonic Sexuality in the Renaissance (Chicago, 2016.)