Μετάβαση στο περιεχόμενο

Πειραματικό Σχολείο Πανεπιστημίου Αθηνών

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 37°58′47.0201″N 23°44′9.1014″E / 37.979727806°N 23.735861500°E / 37.979727806; 23.735861500

Πειραματικό Σχολείο Πανεπιστημίου Αθηνών
Χάρτης
Είδοςσχολείο
Γεωγραφικές συντεταγμένες37°58′47″N 23°44′9″E
ΧώραΕλλάδα
Έναρξη κατασκευής1929
Ολοκλήρωση29  Οκτωβρίου 1929
Ιστότοπος
Επίσημος ιστότοπος

Το Πειραματικό Σχολείο Πανεπιστημίου Αθηνών είναι ελληνικό σχολείο με έδρα την Αθήνα.

Ιδρύθηκε το 1929 από τον καθηγητή Παιδαγωγικής Νικόλαο Εξαρχόπουλο (1874-1960), ο οποίος διετέλεσε και πρώτος Επόπτης του, επί πρωθυπουργίας Ελ. Βενιζέλου  και υπουργίας Κ. Γόντικα, στα χρόνια της Α’ Ελληνικής Δημοκρατίας του Αλ. Παπαναστασίου.[1][2][3] Στεγάστηκε στο νεόδμητο Διδακτήριο “Σωκράτης”, στη γωνία των οδών Λυκαβηττού και Σκουφά, όπου λειτουργεί έως σήμερα, περιλαμβάνοντας ένα 1/θέσιο και ένα 6/θέσιο Δημοτικό και ένα 6/τάξιο Γυμνάσιο.[4][5][6] Πρώτος του διευθυντής υπήρξε ο Γεώργιος Παλαιολόγος ενώ μακροβιότερος στη θέση υπήρξε ο Νικόλαος Λεγάκις.

Τα χρόνια του Πολέμου και της Κατοχής

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Επί των ημερών τού Νικόλαου Λεγάκι, το Σχολείο έζησε τον πυρετό τού Ελληνοϊταλικού πολέμου αλλά και την τραγωδία της Γερμανικής Κατοχής. Σε αυτήν έχασε μαθητές του λόγω της πείνας και των κακουχιών ενώ ένας απόφοιτός του, ο Δημήτρης Λόης, εκτελέστηκε για τη συμμετοχή του στο πρώτο μεγάλο αντιστασιακό σαμποτάζ στην Ευρώπη, την ανατίναξη των γραφείων της φιλοναζιστικής οργάνωσης ΕΣΠΟ, στις 20 Σεπτεμβρίου 1942. Ανάμεσα στους δασκάλους και τους καθηγητές εκείνης της εποχής, ξεχωρίζουν ο φιλόλογος Νικόλαος Σκιαδόπουλος, που δολοφονήθηκε από Έλληνες συνεργάτες των ναζί, ο Κομνηνός Πυρομάγλου,υψηλόβαθμος αντιστασιακός, και η δασκάλα Αλεξάνδρα Μάνου, που έκανε ραδιοφωνικά μαθήματα για τα παιδιά τής Αθήνας, καθώς τα σχολεία της πόλης υπολειτουργούσαν.[7] Μέλος τής Σχολικής Εφορείας υπήρξε ο παράτολμος κινηματογραφιστής τής κατεχόμενης Αθήνας Άγγελος Παπαναστασίου. Οι δυνάμεις Κατοχής όχι μόνο επέταξαν το Σχολείο, που μετέφερε τα μαθήματά του στο ναό του Αγίου Διονυσίου, σε γειτονικά σπίτια και αλλού, αλλά φεύγοντας κατέστρεψαν ή άρπαξαν  μέρος του εξοπλισμού του και ανατίναξαν το αμφιθέατρό του.[8]

Το σχολείο εξακολούθησε να λειτουργεί αδιαλείπτως, παρακολουθώντας τη σύγχρονη Ελληνική ιστορία.[9] Από τον Σεπτέμβρη του 1977 γίνονται για πρώτη φορά δεκτές στην Α΄ Γυμνασίου οι μαθήτριες που αποφοίτησαν από την Στ΄ ∆ημοτικού του σχολείου, το οποίο θα λειτουργεί πλέον ως μικτό.[10] Από το 1985 υπάγεται στη Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Αθήνας, διατηρώντας ωστόσο τον πνευματικό του δεσμό με το Πανεπιστήμιο Αθηνών.[11] Το προσωπικό τού Σχολείου εξακολουθεί να αποτελείται από εκπαιδευτικούς αυξημένων τυπικών προσόντων με ερευνητικά ενδιαφέροντα και στα γνωστικά τους αντικείμενα και στην Παιδαγωγική επιστήμη.[12]

Ο χαρακτήρας και το έργο του σχολείου

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Ν. Εξαρχόπουλος ίδρυσε το ΠΣΠΑ αποσκοπώντας να εξυπηρετήσει δύο βασικές ανάγκες, αφενός την πρακτική άσκηση των πτυχιούχων των καθηγητικών σχολών –οι οποίοι ήταν παιδαγωγικά ακατάρτιστοι– και των μετεκπαιδευόμενων στο Πανεπιστήμιο δασκάλων, και αφετέρου την ίδια την παιδαγωγική έρευνα, με ψυχολογικές παρατηρήσεις, σωματικές μετρήσεις, διεξαγωγή διδακτικών πειραμάτων και άλλα, υπό την εποπτεία του εκάστοτε καθηγητή Παιδαγωγικής.[13][14]

Όπως διαβάζουμε στα Πρακτικά Εποπτείας, ο Ν. Εξαρχόπουλος είπε στην πρώτη συνεδρίαση των καθηγητών τού ΠΣΠΑ: «ἐκ τῆς ἐργασίας τοῦ Σχολείου τούτου θά ἐξαρτηθῇ ἡ ἐπιστημονική μου τιμή».[15] Εξάλλου, σύμφωνα με τον ίδιο, «ὁ διδάσκων ἐν τῷ Σχολείῳ τούτῳ πρέπει νά εἶναι καί ἄνθρωπος ἐν τῇ εὐγενεστάτῃ τῆς λέξεως σημασίᾳ· νά ἔχῃ φυσικήν εὐγένειαν, πραότητα, λεπτότητα τρόπων καί Ίσχυρότατα ἐξειλιγμένον συνεργατικόν πνεῦμα». Όσο για τη διδασκαλία στο σχολείο, πίστευε ότι «ἡ άγάπη πρέπει νά εἶναι τό κυριώτατον θεμέλιον, ἐφ’ οὗ θά οἰκοδομηθῇ ὁ διδάσκαλος ἐν τῷ νέῳ Σχολείῳ· ὁ κατορθώσας νά κερδίσῃ τήν άγάπην τῶν μαθητῶν του, ἀς εἶναι βέβαιος, ὅτι ἔχει ἐπιτύχει κατά τά ἐννέα δέκατα εἰς τό ἔργον του...».[16]

Ο επιφανής Γερμανός Παιδαγωγός Eduard Spranger, ύστερα από την επίσκεψή του στο Σχολείο στις 24 Οκτωβρίου 1931, σημείωσε στο Βιβλίον Επισκεπτών: «Ἐγώ, ἐπί τοσαῦτα ἔτη διδάσκων ἐν Βερολίνῳ δέν κατώρθωσα νά ἐπιτύχω τήν ἴδρυσιν παρομοίου κέντρου».[17]

Κύριο γνώρισμα του Σχολείου μέχρι και τη δεκαετία '70 ήταν η παρακολούθηση των μαθητών του από την Α΄ Δημοτικού έως την Γ΄ Λυκείου ενώ οι κοινές συνεδρίες δασκάλων και καθηγητών αποτελούσαν βασικό εργαλείο γι’ αυτήν. [18][19][20][21][22][23] Παράλληλα, λειτουργούσε σχολικό ιατρείο, ο σχολίατρος του οποίου, ο Α. Παπαϊωάννου, συμμετείχε στις σχετικές έρευνες της Πειραματικής Παιδαγωγικής. [24]

Οι μαθητές ήδη από την ίδρυσή του και πριν από την καθιέρωση των σχολικών συμβουλίων, συγκρότησαν τη μεγάλη σχολική κοινότητα, χάρη στη λειτουργία τής οποίας αυτοδιοικούνταν και φρόντιζαν για διάφορα ζητήματα της σχολικής ζωής, από τις εκδρομές τους έως την καθαριότητα του κτηρίου, τον συνετισμό των ατακτούντων και τη λειτουργία αυτόνομης μαθητικής βιβλιοθήκης.[25][26] Από το 1950 έως το 1980 εκδιδόταν ένα από τα μακροβιότερα ελληνικά μαθητικά περιοδικά, Η Φωνή του Πειραματικού.[27]

Στο Πειραματικό Σχολείο Πανεπιστημίου Αθηνών υπηρέτησαν σπουδαίοι καθηγητές, όπως ο Ιωάννης Σταματάκος και ο Κωνσταντίνος Βουρβέρης,[28] αλλά και αρκετές γυναίκες εκπαιδευτικοί, όπως οι Σοφία Γεδεών και Αικατερίνη Στριφτού-Κριαρά, που κατόπιν ακολούθησαν ακαδημαϊκή καριέρα.[29] Τα Δημοσιεύματα του Π.Σ.Π.Α. έχουν εκδώσει μέχρι σήμερα οκτώ τόμους με επιστημονικές μελέτες, από το 1933 έως το 2002.[30]

Πρωθυπουργοί, πολιτικοί, επιστήμονες και καλλιτέχνες, όπως οι Ανδρέας Παπανδρέου (1937), Γεώργιος-Αλέξανδρος Μαγκάκης (1940), Ζάχος Χατζηφωτίου (1940), Λεωνίδας Κύρκος (1942), Νίκος Κούνδουρος (1944), Ιωάννης Βαρβιτσιώτης (1951), Νίκος Πουλαντζάς (1954), Κώστας Σημίτης (1954), Παναγιώτης Καρύδης (1957), Νίκος Αλιβιζάτος (1967), Κώστας Καραμανλής (1974) και άλλοι, καθώς και πλήθος κοινωνικά ενεργών πολιτών έχουν αποφοιτήσει από το ΠΣΠΑ.[31] Ο Σύλλογος Αποφοίτων Π.Σ.Π.Α. είναι από τους πιο δραστήριους συλλόγους αποφοίτων της χώρας.[32]

Το Ιστορικό Αρχείο ΠΣΠΑ

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Ιστορικό Αρχείο ΠΣΠΑ περιλαμβάνει πλήθος τεκμηρίων της ίδρυσής του, της ιστορικής του διαδρομής, του εκπαιδευτικού του έργου σε μαθητές και φοιτητές, καθώς και της καθημερινής σχολικής ζωής. Αποτελείται από υπηρεσιακά βιβλία και λυτά έγγραφα, φωτογραφίες, σφραγίδες, αφίσες, έπιπλα, όργανα εργαστηρίων, εργαλεία Πειραματικής Παιδαγωγικής και άλλα. Αρκετά από τα τεκμήρια είναι ιδιαίτερα καθώς προκύπτουν από τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του Σχολείου (λ.χ. Πρωτόκολλο Εποπτείας, Ημερολόγιο Επόπτη, Ατομικοί Φάκελοι Μαθητών κ.ά.).[33] Περιλαμβάνει επίσης ιδιωτικά αρχεία και τεκμήρια που δώρισαν στο Σχολείο αφυπηρετήσαντες εκπαιδευτικοί, απόφοιτοί του και άλλοι. Τέλος, το ΙΑ ΠΣΠΑ εμπλουτίζεται με το ψηφιακό υλικό που προκύπτει από τις συνεντεύξεις που δίνουν οι άνθρωποί του αλλά και με αντίγραφα των τεκμηρίων που είτε προέρχονται από το Σχολείο είτε το αφορούν και φυλάσσονται σε άλλους αρχειακούς φορείς, με τους οποίους και συνεργάζεται (ΓΑΚ, ΙΑ ΕΚΠΑ, ΙΑ ΠΙΟΠ κ.ά.). Από το 2017 λειτουργεί ο μαθητικός Όμιλος ΙΑ ΠΣΠΑ, με κύριους σκοπούς την καλλιέργεια αρχειακής συνείδησης στους μαθητές και την καταγραφή, μελέτη και ανάδειξη του αρχειακού υλικού του Σχολείου. Το 2018 πραγματοποίησε ημερίδα με τίτλο «“... εἰς ὅ φυλάσσεται τό ἀρχεῖον τοῦ Σχολείου”: Ανιχνεύοντας στις αρχειακές πηγές την ιστορία του Σχολείου μας, 1929‐1989» και παράλληλα την πρώτη προσωρινή έκθεση αρχειακού υλικού,[34] η οποία από το 2019 λειτουργεί ως μόνιμη. Το 2020, κατόπιν ενεργειών του Ομίλου, το ΙΑ ΠΣΠΑ ενεγράφη στο Εθνικό Ευρετήριο Αρχείων των ΓΑΚ και έγινε δεκτό ως το πρώτο σχολείο-μέλος της Ελληνικής Αρχειακής Εταιρείας.[35][36]

Οι Επόπτες και οι Διευθυντές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Νικόλαος Εξαρχόπουλος 1929-1947
  • Σπυρίδων Καλλιάφας 1947-1956
  • Ιωάννης Θεοδωρακόπουλος και Γεώργιος Σακελλαρίου 1956-1958
  • Κωνσταντίνος Σπετσιέρης 1958-1967
  • Νικόλαος Μελανίτης 1969-1974
  • Ιωάννης Μαρκαντώνης 1975-1985
  • Αντώνιος Δανασσής-Αφεντάκης 1985-1987
  • Ιωάννης Μαρκαντώνης 1987-1996
  • Αντώνιος Δανασσής-Αφεντάκης 1996-1998
  • Γεώργιος Κρουσταλάκης 1998-2001
  • Μιχαήλ Κασσωτάκης 2002-2011
  • Μέλη Επιστημονικού Εποπτικού Συμβουλίου 2012: Α. Κατάβολος, Καθ. Ε.Κ.Π.Α. (Πρόεδρος), Β. Μπαλτά, Σχ. Σύμβ. ΠΕ02, για Β΄/θμια, Οδ. Ευαγγέλου, Σχ. Σύμβ. ΠΕ70, για Α΄/θμια, Ε. Δανίλη, Διευθ. Πειρ. Γυμν.-Λυκ., Β. Λυκούδη, Διευθ. Πειρ. Δημ. Σχ., Λ. Παπατσίμπα, Εκπ. Πειρ. Γυμν.-Λυκ.
  • Μέλη Επιστημονικού Εποπτικού Συμβουλίου 2013: Ι. Βρεττός, Καθ. Ε.Κ.Π.Α. (Πρόεδρος), Χ. Ξάνθη, Σχ. Σύμβ. ΠΕ02, για Β΄/θμια, Οδ. Ευαγγέλου, Σχ. Σύμβ. ΠΕ70, για Α΄/θμια, Ε. Δανίλη, Διευθ. Πειρ. Γυμν.-Λυκ., Β. Λυκούδη, Διευθ. Πειρ. Δημ. Σχ., Λ. Παπατσίμπα, Εκπ. Πειρ. Γυμν.-Λυκ.
  • Μέλη Επιστημονικού Εποπτικού Συμβουλίου 2015: Α. Σακελλαρίου, Καθ. Παν. Δ. Μακ. (Πρ.), Χ. Ξάνθη, Σχ. Σύμβ., Ο. Ευαγγέλου , Σχ. Σύμβ. ΠΕ70, Ε. Δανίλη, Δ/ντρια Πειρ. Γυμν.-Λυκ., Φ. Τσιαμπάση, Δ/ντρια Πειρ. Δημ., Ν. Ανδριώτης Εκπ. Πειρ. Γυμν.-Λυκ., Ευ. Γιαννακού, Εκπ. Πειρ. Δημ.
  • Μέλη Επιστημονικού Εποπτικού Συμβουλίου 2017: Α. Σακελλαρίου, Καθ. Παν. Δ. Μακ. (Πρ.), Χ. Ξάνθη, Σχ. Σύμβ., Ο. Ευαγγέλου , Σχ. Σύμβ. ΠΕ70, Ε. Δανίλη, Δ/ντρια Πειρ. Γυμν.-Λυκ., Μ. Μπιμπούδη, Δ/ντρια Πειρ. Δημ., Ν. Ανδριώτης Εκπ. Πειρ. Γυμν.-Λυκ.
  • Μέλη Επιστημονικού Εποπτικού Συμβουλίου 2018: Α. Σακελλαρίου, Καθ. Παν. Δ. Μακ. (Πρ.), Χ. Ξάνθη, Σχ. Σύμβ., Ο. Ευαγγέλου , Σχ. Σύμβ. ΠΕ70, Ε. Δανίλη, Δ/ντρια Πειρ. Γυμν.-Λυκ., Μ. Μπιμπούδη, Δ/ντρια Πειρ. Δημ., Ν. Ανδριώτης Εκπ. Πειρ. Γυμν.-Λυκ., Κ. Πανούσης, Εκπ. Πειρ. Δημ.
  • Μέλη Επιστημονικού Εποπτικού Συμβουλίου 2019: Γ. Τόμπρας, Καθηγητής Ε.Κ.Π.Α. (Πρόεδρος), Γ. Πολυζώη Συντονίστρια Εκπ. Έργου, Μ. Μπιμπούδη Μαρία Διευθ. Πειρ. Δημ. Σχ., Αικ. Αραμπατζή Συντονίστρια Εκπ. Έργου, Ε. Δανίλη Διευθ. Πειρ. Γ/σίου & Λυκείου, Μ. Γούβαλη Εκπ. Πειρ. Γ/σίου & Λυκείου, Κ. Πανούσης Εκπ. στο 6/θ Πειρ. Δημ. Σχ.
  • Γεώργιος Παλαιολόγος, Φιλόλογος 1929-1930
  • Αναστάσιος Λεγάκις, Φιλόλογος 1931-1945
  • Ιωάννης Βερώνης, Φιλόλογος 1945-1951
  • Νικόλαος Μελανίτης, Φιλόλογος 1951-1968
  • Βασίλειος Φούφας, Φιλόλογος 1969-1971
  • Νίκη Καραβίτου, Φιλόλογος 1972-1974
  • Αθανάσιος Μερεμέτης, Φιλόλογος 1974-1977
  • Αικατερίνη Βαϊρακτάρη, Φιλόλογος 1978-1979
  • Χρίστος Κεραμάρης, Φιλόλογος 1979-1981
  • Ευανθία Γκαμπλέτσα, Φιλόλογος 1981-1982
  • Σπυρίδων Καλομητσίνης, Φιλόλογος 1982-1984
  • Ειρήνη Μαρίνη, Φιλόλογος 1984-1986
  • Γεράσιμος Μωραΐτης, Φιλόλογος 1986-1990
  • Ευδοκία Σκληράκη, Φιλόλογος 1990-1992
  • Ειρήνη Μαρίνη, Φιλόλογος 1992-1993
  • Αρχάγγελος Γαβριήλ, Φιλόλογος 1993-1996
  • Ζωή Μπέλλα, Φιλόλογος 1998-2003
  • Μανόλης Στεργιούλης, Φιλόλογος 2003-2008
  • Φραγκίσκη Χατζηγεωργίου, Αγγλικών 2008-2011
  • Ελένη Δανίλη, Χημικός 2011-2020
  • Ανδριώτης, Ν., Δουλφής, Γ. & Κυριακού, Κ. (2020). Προς ένα... Σχολ/Αρχείο! Συνοπτική παρουσίαση και απολογισμός δράσεων του Ομίλου Ιστορικού Αρχείου Πειραματικού Σχολείου Πανεπιστημίου Αθηνών. Περιοδική έκδοση της Ελληνικής Αρχειακής Εταιρείας, 1, 35-37.
  • Ανδριώτης, Ν., Δουλφής, Γ. και Κυριακού, Κ. (2021). Μαθήματα τηλεκπαίδευσης από το... παρελθόν! Τα Νέα, Τρίτη 5 Ιανουαρίου 2021, 3. Διαθέσιμο εδώ.
  • Δουλφής, Γ. (2019). “Ιδιαίτερα” υπηρεσιακά βιβλία από το Ιστορικό Αρχείο του Πειραματικού Σχολείου Πανεπιστημίου Αθηνών: αναζητώντας την ταυτότητα του Σχολείου στον 21ο αιώνα. Στο Γ. Παπαδημητρίου και Χρ. Κωσταρής (επιμ.), 4ο Πανελλήνιο Συνέδριο Εκπαίδευση στον 21ο αιώνα: Σχολείο και Πολιτισμός, Αθήνα 10-12 Μαΐου 2019, τ. Α΄, Αθήνα 2019, 490-501.
  • Δουλφής, Γ. & Κεκροπούλου, Μ. (2015). Σελίδες Κατοχής από ένα επιταγμένο σχολείο: Πειραματικό Σχολείο Πανεπιστημίου Αθηνών. Στο Σ. Καρύδης (επιμ.), Τομές στην Ελληνική Εκπαίδευση. Τα χρόνια του Πολέμου και της Κατοχής. Πρακτικά Ημερίδας, Σάββατο 19 Οκτωβρίου 2013 (σσ. 103-118). Αθήνα: 2ο Πρότυπο Πειραματικό Γενικό Λύκειο Αθηνών.
  • Εξαρχόπουλος, Ν. (1933). Γενικαὶ ἀρχαὶ διέπουσαι τὴν ἐν τῷ Πειραματικῷ Σχολείῳ τελουμένην ἐργασίαν. Δημοσιεύματα Π.Σ.Π.Α. 1, 53-79.
  • Εξαρχόπουλος, Ν. (1934). Ἐπιστημονικαὶ ἔρευναι γενόμεναι ἐν τῷ Ἐργαστηρίῳ Πειραματικῆς Παιδαγωγικῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν κατὰ τὰ πρῶτα δέκα ἔτη ἀπὸ τῆς ἱδρύσεως αὐτοῦ. Πρακτικὰ Ἀκαδημίας Ἀθηνῶν 9, 38-45.
  • Εξαρχόπουλος, Ν. (1936). Ἐκ τῆς σχολικῆς ζωῆς τοῦ Πειραματικοῦ Σχολείου καὶ τῆς ὀργανώσεως αὐτῆς. Δημοσιεύματα Π.Σ.Π.Α. 3, 25-42.
  • Κυριακού, Κ. (1992). Το αρχείο της Δ/νσης Τεχνικών Υπηρεσιών του ΥΠΕΠΘ. Αθήνα: Γενικά Αρχεία του Κράτους.
  • Λαμπράκη-Παγανού, Α. (1998). Η Σοφία Γεδεών και η Αικατερίνη Στριφτού-Κριαρά στο Εργαστήριο Πειραματικής Παιδαγωγικής. Στο Πανεπιστήμιο και Εκπαίδευση. Η Παιδαγωγική στη Φιλοσοφική Σχολή: Ιστορική καταγραφή –προοπτικές (σσ. 17-32). Αθήνα: Μικρός Ρωμηός.
  • Λεγάκις, Α. (1933α). Τὸ ἱστορικὸν τῆς ἱδρύσεως τοῦ Πειραματικοῦ Σχολείου. Δημοσιεύματα Π.Σ.Π.Α. 1, 1-4.
  • Λεγάκις, Α. (1933β). Τὸ διδακτήριον τοῦ Π.Σ.Π.Α. Δημοσιεύματα Π.Σ.Π.Α. 1, 15-19.
  • Μπέλλα, Ζ. (επιμ.) (2002). Το σχολείο στην τρίτη χιλιετία, Πρακτικά διημερίδας 20-21 Οκτωβρίου 2000. (Δημοσιεύματα Π.Σ.Π.Α. 8). Αθήνα: Πειραματικό Σχολείο Πανεπιστημίου Αθηνών.
  • Παπαϊωάννου, Α. (1947). Συμβολὴ τοῦ ἰατρείου τοῦ Πειραματικοῦ Σχολείου Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν (Π.Σ.Π.Α.) εἰς τὴν προαγωγὴν τῆς ὑγείας τῶν μαθητῶν αὐτοῦ. Παιδαγωγικὴ Ἐπιθεώρησις 5(2-3), 240-246.
  • Σκληράκη, Ε. (1994). Οδοιπορικό μέσα στο χρόνο. Πειραματικό Σχολείο Πανεπιστημίου Αθηνών (τ. Α΄). Αθήνα: Σμίλη.
  • Στριφτού, Αι. (1933). Μέτρα ἐφαρμοζόμενα ἐν τῷ Πειραματικῷ Σχολείῳ πρὸς διάγνωσιν τῆς σωματικῆς καὶ τῆς ψυχικῆς καταστάσεως τῶν μαθητῶν. Δημοσιεύματα Π.Σ.Π.Α. 1, 81-168.
  • Στριφτού, Αι. (1936). Ὁ ἀτομικὸς φάκελλος τῶν μαθητῶν. Δημοσιεύματα Π.Σ.Π.Α. 3, 42-89.
  • Τενεζάκη, Μ. (1947). Παιδολογικαὶ ἀσκήσεις ἐν τῷ Πανεπιστημίῳ Ἀθηνῶν. Παιδαγωγικὴ Ἐπιθεώρησις 11(11), 43-47.
  1. Ν. 4376, «Περὶ ἱδρύσεως Πειραματικῶν Σχολείων ἐν τοῖς Πανεπιστημίοις Ἀθηνῶν καὶ Θεσσαλονίκης», Φ.Ε.Κ. 300/21-8-1929.
  2. Λεγάκις (1933α).
  3. Σκληράκη (1994), 12-13 και 176-177.
  4. Λεγάκις (1933β).
  5. Κυριακού (1992), 154 αρ. Φ.Α. 47 και εικ. στη σ. 223.
  6. Σκληράκη (1994), 51-56, με σχέδια στη σ. 52, όπου φαίνεται το όνομα του αρχιτέκτονα.
  7. Ανδριώτης, Δουλφής και Κυριακού (2021).
  8. Δουλφής και Κεκροπούλου (2015).
  9. Σκληράκη (1994).
  10. Ν. 309/1976, Φ.Ε.Κ. 100Α΄/30-4-1976.
  11. Ν. 1566/1985.
  12. Ν. 4610/2019, άρθρ. 79, Φ.Ε.Κ. 70/Α/2019.
  13. Δουλφής (2019), 497-499.
  14. Σκληράκη (1994), 17-20.
  15. Εξαρχόπουλος (1933), 79.
  16. Εξαρχόπουλος (1933), 60 και 73-75.
  17. Σκληράκη (1994), 7 (πρόλογος Ι. Μαρκαντώνη).
  18. Στριφτού (1933).
  19. Εξαρχόπουλος (1934).
  20. Στριφτού (1936).
  21. Τενεζάκη (1947).
  22. Σκληράκη (1994), 20-31.
  23. Δουλφής (2019), 499.
  24. Παπαϊωάννου (1947).
  25. Εξαρχόπουλος (1936).
  26. Σκληράκη (1994), 31-46.
  27. Σκληράκη (1994), 58-62.
  28. Σκληράκη (1994), 73 κ.ε. (επετηρίδα).
  29. Λαμπράκη-Παγανού (1998).
  30. Μπέλλα (2002).
  31. Σύλλογος Αποφοίτων Π.Σ.Π.Α., Επετηρίδα των αποφοίτων του Πειραματικού Σχολείου Πανεπιστημίου Αθηνών, 1980.
  32. «Ιστοσελίδα Συλλόγου Αποφοίτων Π.Σ.Π.Α.». 
  33. Δουλφής (2019).
  34. «Αλ. Λιδωρίκης, Το σχολείο που έβγαλε 3 πρωθυπουργούς. Γιατί το ιστορικό αρχείο του Πειραματικού έχει ευρύτερο ενδιαφέρον; Athens Voice, 13-5-2018». 
  35. Ανδριώτης, Δουλφής και Κυριακού (2020).
  36. «Εθνικό Ευρετήριο Αρχείων: Πειραματικό Σχολείο Πανεπιστημίου Αθηνών».