Άσπρα Σπίτια Βοιωτίας
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Συντεταγμένες: 38°24′34.02″N 22°39′07.07″E / 38.4094500°N 22.6519639°E
Τα Άσπρα Σπίτια είναι οικισμός στο νότιο τμήμα του Δήμου Διστόμου - Αράχοβας - Αντίκυρας και την Περιφερειακή Ενότητα Βοιωτίας.
Ο οικισμός
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο οικισμός Άσπρα Σπίτια στην Παραλία Διστόμου, κτίσθηκε από την γαλλική εταιρεία «Πεσινέ» (Pechiney), όταν αυτή αποφάσισε την δημιουργία εργοστασίου παραγωγής αλουμινίου στη θέση Αϊλουκαΐτικο ή Σιδηροκαφκιό στην κοιλάδα του αρχαίου Φωκικού Μεδεώνα, περιοχή σήμερα της μονής του Οσίου Λουκά στη βόρεια ακτή του Κορινθιακού κόλπου (το σημερινό εργοστάσιο της εταιρείας Αλουμίνιον της Ελλάδος Β.Ε.Α.Ε.), με στόχο την εκμετάλλευση των παρακειμένων κοιτασμάτων βωξίτη.
Σχεδιασμένος από το Γραφείο Δοξιάδη (1965), ο οικισμός κτίστηκε στην θέση Διστομίτικα ή Παραλία Διστόμου αποκλειστικά για το προσωπικό της εταιρίας «Αλουμίνιο της Ελλάδος». μετά από αναγκαστική απαλλοτρίωση την Διστομίτικων περιουσιών.
Η άποψη των αρχιτεκτόνων ο χαρακτήρας της πόλης έπρεπε να θυμίζει έναν οικισμό που αναπτύχθηκε φυσιολογικά μέσα στο τοπίο και την παράδοση των εργατών κατοίκων του, χωρίς όμως ευτελείς γραφικότητες και με ένα απλό, δυνατό και πρωτόγονο αρχιτεκτονικό ρυθμό. Πρότυπα του οικισμού αυτού στάθηκαν διάφορα οικιστικά σχέδια από άλλες χώρες, επίσης επιμελημένα από το γραφείο Δοξιάδη. Ενδιαφέρον παρουσιάζει ο τρόπος σχεδιασμού της περιμέτρου των Άσπρων Σπιτιών που σύμφωνα με τον τυπικό στοίχο σπιτιών σχηματίζει ένα λατινικό L με το κάτω μέρος του να συνορεύει με τη θάλασσα.
Το όνομα Άσπρα Σπίτια το πήρε από το γειτονικό χωριό Αντίκυρα, το οποίο λεγόταν έτσι, πριν μετονομασθεί επίσημα σε Αντίκυρα το 1918. Σκοπός ήταν η στέγαση των εργαζομένων στις μονάδες παραγωγής και διοίκησης του εργοστασίου. Κατασκευάσθηκαν, επίσης, κτήρια για την στέγαση σχολείων και μικρών καταστημάτων, ενώ στον όρμο των Αγίων Θεοδώρων κατασκευάσθηκε ένα (μικρό λιμάνι για τις μεταφορές και ένα ιατρείο, αρκετά καλά εξοπλισμένο, για την παροχή των απαραίτητων πρώτων βοηθειών.
Η έκταση του οικισμού ανέρχεται σε 612 στρέμματα και περιήλθε το μεγαλύτερο τμήμα στην ιδιοκτησία της εταιρείας, ύστερα από αναγκαστική απαλλοτρίωση στις αρχές της δεκαετίας του '60. Σήμερα αποτελείται από 1.072 και 30 καταστήματα, κτίρια κοινής ωφέλειας.
Διαθέτει εκτεταμένο ασφαλτοστρωμένο και πλακοστρωμένο δίκτυο οδών. Οι δρόμοι παίρνουν τα ονόματά τους από τους ήρωες της μυθολογίας και της ιστορίας της Ελλάδας. Υπάρχουν, επίσης, δρόμοι με ονόματα συγγραφέων, ενώ τα συγκροτήματα διαμερισμάτων έχουν ονόματα βουνών, νησιών και πόλεων της Πελοποννήσου όπως και της Μακεδονίας.
Η περίμετρος της πόλης σχηματίζει λατινικό «L» με το κάτω μέρος του να συνορεύει με την θάλασσα. Οδικά συνδέεται με την Αντίκυρα (2 χλμ.) και το Δίστομο (9 χλμ.). Η συγκοινωνία δεν είναι πυκνή ενώ ο οικισμός εξυπηρετείται με τα λεωφορεία του ΚΤΕΛ Βοιωτίας, τα οποία συνδέουν την Αντίκυρα με την Λιβαδειά.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Πρότυπος Οικισμός Άσπρα Σπίτια από τον ιστότοπο https://www.mytilineos.com/.
- Ασπρα Σπίτια : Ενα νησί στην ενδοχώρα από το https://www.tovima.gr/.
Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Ευθύμιος Δάλκας «Λειβαδιά Β, Ιστορικοί περίπατοι στα Δυτικά της,σελίδα 113[νεκρός σύνδεσμος]»
- Θεοφάνη Εμμ. Καλαϊτζάκη « Η ανατολική Στερεά Ελλάδα και η Βοιωτία στον ύστερο μεσαίωνα » ISBN 960-7290-81-X σελ. 88, 93, 106, 108, 109, 118.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Είκοσι ένα χιλιόμετρα, Δίστομο - Άσπρα Σπίτια (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)- Η κοιλάδα του φθορίου (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
