Παλ Τουράν

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Παλ Τουράν
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Turán Pál (Ουγγρικά)
Γέννηση18 Αυγούστου 1910
Βουδαπέστη[1]
Θάνατος26 Σεπτεμβρίου 1976
Βουδαπέστη[2]
Αιτία θανάτουλευχαιμία[3]
Συνθήκες θανάτουφυσικά αίτια[3]
Τόπος ταφήςFarkasrét Jewish cemetery (47°28′58″ s. š., 18°59′56″ v. d.)[4]
ΕθνικότηταΕβραίοι[3]
Χώρα πολιτογράφησηςΟυγγαρία[5]
Αυστρία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΟυγγρικά[6]
ΣπουδέςΠανεπιστήμιο Έτβες Λόραντ (έως 1935)[3]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταμαθηματικός
διδάσκων πανεπιστημίου
ΕργοδότηςΠανεπιστήμιο Έτβες Λόραντ (1945–1976)[3]
Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ (Μαΐου 1973 – Ιουνίου 1973)[7]
Πανεπιστήμιο Εβραϊκών Σπουδών της Βουδαπέστης (1938–1940)[8]
Αξιοσημείωτο έργοTurán's theorem
Turán's brick factory problem
Turán's inequalities
Erdős–Turán inequality
Turán–Kubilius inequality
Turán number
Turán graph
Turán's method
Erdős–Turán conjecture on additive bases
Turán sieve
Οικογένεια
ΣύζυγοςVera T. Sós[3]
ΤέκναGyörgy Turán
Tamás Turán
ΣυγγενείςEsther Turán (εγγονή)
Αξιώματα και βραβεύσεις
Βραβεύσειςβραβείο Κόσουτ (1948)[9]
βραβείο Κόσουτ (1952)[9]
Szele Tibor-emlékérem (1975)[9]
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Παλ Τουράν (ουγγρικά: Turán Pál‎‎· 18 Αυγούστου 1910 - 26 Σεπτεμβρίου 1976)[10]:271[11][12], επίσης γνωστός διεθνώς ως Πωλ ή Πάουλ Τουράν (Paul Turán), ήταν Ούγγρος μαθηματικός που εργάστηκε κυρίως στην extremal συνδυαστική. Είχε μακρά συνεργασία με τον επίσης Ούγγρο μαθηματικό Πολ Έρντος, η οποία διήρκεσε 46 χρόνια και κατέληξε σε 28 κοινές εργασίες[13].

Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Τουράν γεννήθηκε σε μία εβραϊκή οικογένεια από τη Βουδαπέστη στις 18 Αυγούστου 1910[10]: 271. Την ίδια περίοδο, ο Τουράν και ο Έρντος ήταν διάσημοι απαντητές στο περιοδικό KöMaL. Πήρε πτυχίο καθηγητή στο Πανεπιστήμιο της Βουδαπέστης το 1933 και διδακτορικό δίπλωμα υπό την καθοδήγηση του Λίποτ Φέιερ το 1935 στο Πανεπιστήμιο Eötvös Loránd[10]: :271

Ως Εβραίος, έπεσε θύμα του αριθμητικού νόμου (numerus clausus) και δεν μπόρεσε να βρει δουλειά στο πανεπιστήμιο για αρκετά χρόνια[14]. Λέγεται ότι αναγνωρίστηκε και ίσως προστατεύθηκε από έναν φρουρό, ο οποίος, ως φοιτητής μαθηματικών, είχε θαυμάσει το έργο του Τουράν[15].

Ο Τουράν έγινε αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Βουδαπέστης το 1945 και τακτικός καθηγητής το 1949[10]:272. Παντρεύτηκε δύο φορές. Νυμφεύτηκε την Έντιτ (Κλάιν) Κόμπορ το 1939- απέκτησαν έναν γιο, τον Ρόμπερτ. Ο δεύτερος γάμος του ήταν με τη Βέρα Sós, μαθηματικό, το 1952- απέκτησαν δύο παιδιά, τον Γκιόργκι και τον Τάμας.[16]:20

Θάνατος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Τουράν πέθανε στη Βουδαπέστη στις 26 Σεπτεμβρίου 1976[10]:271 από λευχαιμία, σε ηλικία 66 ετών[17]:8

Εργασίες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Τουράν ασχολήθηκε κυρίως με τη θεωρία των αριθμών[17]:4: αλλά έκανε επίσης σημαντική εργασία στην ανάλυση και τη θεωρία γραφημάτων[18].

Θεωρία αριθμών[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1934, ο Τουράν χρησιμοποίησε το κόσκινο Τουράν για να δώσει μια νέα και πολύ απλή απόδειξη ενός αποτελέσματος του 1917 των G. H. Χάρντι και Ραμανουτζάν σχετικά με την κανονική τάξη του αριθμού των διακριτών πρώτων διαιρετών ενός αριθμού n, που είναι πολύ κοντά στο . Με πιθανολογικούς όρους εκτίμησε τη διακύμανση από το . Ο Χάλας λέει ότι : "Η πραγματική του σημασία έγκειται στο γεγονός ότι αποτέλεσε την αφετηρία της πιθανολογικής θεωρίας των αριθμών"[19]: 16 Η ανισότητα Turán-Kubilius είναι μια γενίκευση αυτής της εργασίας[17]:5 [19]:16

Ο Τουράν ενδιαφέρθηκε πολύ για την κατανομή των πρώτων αριθμών στις αριθμητικές πρόοδοι και επινόησε τον όρο "prime race" για να αναφερθεί στις παρατυπίες στην κατανομή των πρώτων αριθμών μεταξύ των κλάσεων υπολοίπων.[17]:5 Μαζί με τον συν-συγγραφέα του Κναπόφσκι, απέδειξε αποτελέσματα σχετικά με την προκατάληψη Τσεμπίσεφ. Η εικασία Έρντος-Τουράν διατυπώνει μια άποψη σχετικά με τους πρώτους αριθμούς στην αριθμητική πρόοδο. Μεγάλο μέρος της εργασίας του Τουράν στη θεωρία των αριθμών αφορούσε την υπόθεση Ρίμαν και ανέπτυξε τη μέθοδο του αθροίσματος των δυνάμεων για να βοηθήσει σε αυτό το έργο. Ο Έρντος δήλωσε ότι "ο Τουράν ήταν ένας "άπιστος", στην πραγματικότητα ένας "παγανιστής": δεν πίστευε στην αλήθεια της υπόθεσης Ρίμαν"[13]:3.

Ανάλυση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μεγάλο μέρος του έργου του Τουράν στην ανάλυση ήταν συνδεδεμένο με τη θεωρία αριθμών. Εκτός αυτού, απέδειξε τις ανισότητες του Τουράν που σχετίζονται με τις τιμές των πολυωνύμων Legendre για διαφορετικούς δείκτες και, μαζί με τον Πολ Έρντος, την ανισότητα ισοκατανομής Έρντος-Τουράν.

Θεωρία γραφήματος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Έρντος έγραψε για τον Τουράν: "Το 1940-1941 δημιούργησε την περιοχή των ακραίων προβλημάτων στη θεωρία γραφημάτων, η οποία είναι σήμερα ένα από τα ταχύτερα αναπτυσσόμενα θέματα στη συνδυαστική"[13]:4 Ο τομέας είναι σήμερα πιο σύντομα γνωστός ως θεωρία ακραίων γραφημάτων. Το πιο γνωστό αποτέλεσμα του Τουράν σε αυτόν τον τομέα είναι το θεώρημα του γράφου Τουράν, το οποίο δίνει ένα ανώτερο όριο για τον αριθμό των ακμών σε ένα γράφο που δεν περιέχει τον πλήρη γράφο Kr ως υπογράφο. Επινόησε το γράφημα Τουράν, μια γενίκευση του πλήρους διμερούς γραφήματος, για να αποδείξει το θεώρημά του. Είναι επίσης γνωστός για το θεώρημα Kővári-Sós-Turán που περιορίζει τον αριθμό των ακμών που μπορούν να υπάρχουν σε ένα διμερές γράφημα με ορισμένους απαγορευμένους υπογράφους και για την ανάδειξη του προβλήματος του εργοστασίου τούβλων του Τουράν, δηλαδή του προσδιορισμού του αριθμού διασταύρωσης ενός πλήρους διμερούς γραφήματος.

Μέθοδος αθροίσματος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Τουράν ανέπτυξε τη μέθοδο των αθροισμάτων δύναμης για να εργαστεί πάνω στην υπόθεση Ρίμαν.[19]:9–14 Η μέθοδος ασχολείται με ανισότητες που δίνουν κατώτερα όρια για αθροίσματα της μορφής

εξ ου και η ονομασία "άθροισμα δύναμης"[20]:319

Εκτός από τις εφαρμογές της στην αναλυτική θεωρία αριθμών, έχει χρησιμοποιηθεί στην ανάλυση μιγαδικών αριθμών, στην αριθμητική ανάλυση, στις διαφορικές εξισώσεις, στη θεωρία υπερβατικών αριθμών και στην εκτίμηση του αριθμού των μηδενικών μιας συνάρτησης σε ένα δίσκο.[20]:320

Κυριότερες συνεισφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Βραβεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Εξελέγη αντεπιστέλλον μέλος της Ουγγρικής Ακαδημίας Επιστημών και τακτικό μέλος το 1953[10]:272
  • Βραβείο Κοσσούθ το 1948 και το 1952[10]:272
  • Βραβείο Τίμπορ Σέλε της Μαθηματικής Εταιρείας János Bolyai το 1975[10]:272

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ id002669. Ανακτήθηκε στις 9  Σεπτεμβρίου 2019.
  2. ↑ PIM identifier. resolver.pim.hu/auth/PIM73332. Ανακτήθηκε στις 13  Ιουνίου 2020.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 MacTutor History of Mathematics archive.
  4. ↑ 4,0 4,1 (Αγγλικά) Find A Grave.
  5. ↑ id002669. Ανακτήθηκε στις 9  Σεπτεμβρίου 2019.
  6. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb12164074c. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  7. ↑ Album Academicum. id002669. Ανακτήθηκε στις 15  Σεπτεμβρίου 2019.
  8. ↑ doi.org/10.1016/0022-314X(81)90012-3. σελ. 271.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 matwbn.icm.edu.pl/ksiazki/aa/aa37/aa3711.pdf.
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 10,5 10,6 10,7 Alpár, L. (August 1981). «In memory of Paul Turán». Journal of Number Theory (Academic Press) 13 (3): 271–78. doi:10.1016/0022-314X(81)90012-3. 
  11. ↑ «Magyar Életrajzi Lexikon: Turán Pál» (στα Ουγγρικά). Magyar Elektronikus Könyvtár (Hungarian Electronic Library). Ανακτήθηκε στις 21 Ιουνίου 2008. 
  12. ↑ Szüsz, P. (1980). «P. Turán: Reminiscences of His Student». Journal of Approximation Theory 29: 11–12. doi:10.1016/0021-9045(80)90135-5. 
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 Erdős, Paul (1980). «Some notes on Turán's mathematical work». Journal of Approximation Theory 29 (1): 2–6. doi:10.1016/0021-9045(80)90133-1. http://www.renyi.hu/~p_erdos/1980-42.pdf. Ανακτήθηκε στις 22 June 2008. 
  14. ↑ O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F., «Paul Turán», MacTutor History of Mathematics archive, University of St Andrews, http://www-history.mcs.st-andrews.ac.uk/Biographies/Turan.html .
  15. ↑ "An officer was standing nearby, watching us work. When he heard my name, he asked the comrade whether I was a mathematician. It turned out, that the officer, Joshef Winkler, was an engineer. In his youth, he had placed in a mathematical competition; in civilian life he was a proof-reader at the print shop where the periodical of the Third Class of the Academy (Mathematical and Natural sciences) was printed. There he had seen some of my manuscripts." P. Turán, "A note of welcome", Journal of Graph Theory 1 (1977), pp. 7-9.
  16. ↑ Babai, László «In and Out of Hungary: Paul Erdős, His Friends, and Times». University of Chicago. 2001. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PostScript) στις 7 Φεβρουαρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 22 Ιουνίου 2008. 
  17. ↑ 17,0 17,1 17,2 17,3 Erdős, Paul (1980). «Some personal reminiscences of the mathematical work of Paul Turán». Acta Arithmetica 37: 3–8. doi:10.4064/aa-37-1-3-8. ISSN 0065-1036. http://www.renyi.hu/~p_erdos/1980-43.pdf. Ανακτήθηκε στις 22 June 2008. 
  18. ↑ See the death notice, publication list, and appreciations by József Szabados (analysis and approximation theory), by Pál Erdős and Mihály Szalay (number theory), and by Miklós Simonovits (graphy theory) in Matematikai Lapok 25 (1974) pages 211-250 (http://real-j.mtak.hu/9373/1/MTA_MatematikaiLapok_1974.pdf); although mostly Hungarian, much of the mathematics is easily understood and many of the citations are to English articles. Retrieved 10 April 2022.
  19. ↑ 19,0 19,1 19,2 Halász, G. (1980). «The number-theoretic work of Paul Turán». Acta Arithmetica 37: 9–19. doi:10.4064/aa-37-1-9-19. ISSN 0065-1036. 
  20. ↑ 20,0 20,1 Tijdeman, R. «Book reviews: On a new method of analysis and its applications» (PDF). Bulletin of the American Mathematical Society (Providence, RI: American Mathematical Society) 14 (2): 318–22. April 1986. doi:10.1090/S0273-0979-1986-15456-X. http://projecteuclid.org/DPubS/Repository/1.0/Disseminate?view=body&id=pdf_1&handle=euclid.bams/1183553181. Ανακτήθηκε στις 22 June 2008. 
  21. ↑ Tijdeman, Robert (1986). «Review: On a new method of analysis and its applications by Paul Turán». Bulletin of the American Mathematical Society. New Series 14 (2): 318–322. doi:10.1090/S0273-0979-1986-15456-X. https://www.researchgate.net/publication/38390672. 
  22. ↑ Vaughan, R. C.«Review of Collected Papers of Paul Turán». Bulletin of the London Mathematical Society 23 (2): 193–197. 1991. doi:10.1112/blms/23.2.193. https://academic.oup.com/blms/article-abstract/23/2/193/303450?redirectedFrom=PDF. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]


Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Παλ_Τουράν&oldid=10505235"