Ο μεγάλος ύπνος
 Εξώφυλλο πρώτης έκδοσης | |
| Συγγραφέας | Ρέημοντ Τσάντλερ |
|---|---|
| Τίτλος | The Big Sleep |
| Γλώσσα | Αγγλικά |
| Ημερομηνία δημιουργίας | 1939 |
| Ημερομηνία δημοσίευσης | 1939 |
| Μορφή | σκληρή αστυνομική λογοτεχνία |
| Σειρά | Φίλιπ Μάρλοου |
| Τόπος | Ηνωμένες πολιτείες |
| Βραβεία | Τα 100 βιβλία του Αιώνα |
| Πρώτη έκδοση | Alfred A. Knopf |
| Προηγούμενο | Perchance to Dream |
| Επόμενο | Αντίο, γλυκειά μου (μυθιστόρημα) και Perchance to Dream |
| δεδομένα () | |
Ο μεγάλος ύπνος (αγγλικά: The Big Sleep), (1939) είναι σκληρό αστυνομικό μυθιστόρημα του Αμερικανο-Βρετανού συγγραφέα Ρέημοντ Τσάντλερ, το πρώτο που παρουσίασε τον ντετέκτιβ Φίλιπ Μάρλοου. Έχει μεταφερθεί στον κινηματογράφο δύο φορές, το 1946 και ξανά το 1978. Η ιστορία του μυθιστόρηματος διαδραματίζεται στο Λος Άντζελες.
Η ιστορία διακρίνεται για την πολυπλοκότητά της, με χαρακτήρες να αλληλοδιασχίζονται και μυστικά να αποκαλύπτονται σε όλη την αφήγηση. Ο τίτλος είναι ένας ευφημισμός για το θάνατο, με τις τελευταίες σελίδες του βιβλίου αναφέρονται σε έναν μηρυκασμό σχετικά με το "κοιμήσου στον μεγάλο ύπνο".(sleeping the big sleep).
Το 1999, το βιβλίο ψηφίστηκε ως το 96ο από τα «100 βιβλία του αιώνα» της Le Monde. Το 2005 συμπεριλήφθηκε στον «Κατάλογο με τα 100 καλύτερα μυθιστορήματα» του περιοδικού Time.[1]
Πλοκή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο ιδιωτικός ντετέκτιβ Φίλιπ Μάρλοου, προσλαμβάνεται από τον στρατηγό Στέρνγουντ, προκειμένου να σταματήσει τον εκβιασμό που έχει ως θύμα την μικρότερή του κόρη Κάρμεν. Είχε προηγουμένως εκβιαστεί από έναν άνδρα ονόματι Τζο Μπρόντι. Ο Στέρνγουντ αναφέρει ότι η άλλη, μεγαλύτερη κόρη του, Βίβιαν, είναι σε έναν γάμο χωρίς αγάπη με έναν άντρα που ονομάζεται Ράστι Ρίγκαν, ο οποίος έχει εξαφανιστεί. Στην έξοδο του Μάρλοου, η Βίβιαν αναρωτιέται αν τον προσέλαβαν για να βρει τον Ρίγκαν, αλλά ο Μάρλοου δεν απαντά.
Ο Μάρλοου ανακαλύπτει τα ίχνη του εκβιαστή Γκάιγκερ στο σπίτι του στο Λαβέρν Τέρας. Φτάνοντας εκεί ακούει έναν πυροβολισμό και βλέπει μερικούς άνδρες να φεύγουν βιαστικά από το σπίτι του εκβιαστή και να μπαίνουν στ' αυτοκίνητά τους. Ο Μάρλοου μπαίνει στο σπίτι και βρίσκει την Κάρμεν υπνωτισμένη σε μια καρέκλα δίπλα από το πτώμα του Γκάιγκερ. Μια φωτογραφική μηχανή χωρίς φιλμ αποδεικνύει ότι οι άνδρες έβγαλαν φωτογραφίες από τα δυο άτομα του δωματίου, προκειμένου να τις χρησιμοποιήσουν για περαιτέρω εκβιασμό.
Την επόμενη μέρα, η αστυνομία του τηλεφώνησε και του ανέφερε ότι το αυτοκίνητο των Στέρνγουντ βρέθηκε βυθισμένο σε μια προβλήτα, με τον σοφέρ τους νεκρό μέσα. Φαίνεται ότι χτυπήθηκε στο κεφάλι πριν το αυτοκίνητο πέσει στο νερό. Η αστυνομία ρωτά επίσης αν ο Μάρλοου ψάχνει τον Ρίγκαν. Μια σειρά από στοιχεία οδηγούν τον Μάρλοου σε άτομα που ασχολούνται με τη χαρτοπαιξία και κάθε φορά που βρίσκεται κοντά τους συναντά και την μεγάλη κόρη του Στέρνγουντ και αδελφή της Κάρμεν, Βίβιαν Ράτλεντζ, μια διαζευγμένη καλλονή. Ο Μάρλοου και η Βίβιαν ερωτεύονται ενώ εκείνη συνεχίζει να τον προδίδει. Τα στοιχεία οδηγούν τον Μάρλοου στον Έντι Μαρς, ιδιοκτήτη καζίνου, που φαίνεται να είναι κύριος υποκινητής του εκβιασμού.
Ιστορικό[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο μεγάλος ύπνος, όπως και τα περισσότερα μυθιστορήματα του Τσάντλερ, γράφτηκε από αυτό που ο ίδιος αποκαλούσε «κανιβαλίζοντας» τα διηγήματά του.[2] Ο Τσάντλερ έπαιρνε ιστορίες που είχε ήδη δημοσιεύσει στο περιοδικό Μαύρη Μάσκα και τις ξαναδούλευε σε ένα συνεκτικό μυθιστόρημα. Για τον μεγάλο ύπνο, οι δύο βασικές ιστορίες που αποτελούν τον πυρήνα του μυθιστορήματος είναι ο «Δολοφόνος στη βροχή» (εκδ. 1935) και «Η αυλαία» (εκδ. 1936). Αν και οι ιστορίες ήταν ανεξάρτητες και δεν μοιράζονταν ίδιους χαρακτήρες, είχαν κάποιες ομοιότητες που έτειναν να τις συνδυάσουν. Και στις δύο ιστορίες υπάρχει ένας ισχυρός πατέρας που στενοχωριέται από την παράξενη κόρη του. Ο Τσάντλερ ένωσε τους δύο πατέρες σε έναν νέο χαρακτήρα και έκανε το ίδιο για τις δύο κόρες, με αποτέλεσμα τον στρατηγό Στέρνγουντ και την ατίθαση κόρη του Κάρμεν. Ο Τσάντλερ δανείστηκε επίσης μικρά μέρη από δύο άλλες ιστορίες, το "Finger Man" και το "Mandarin's Jade".[3]
Μια αναπάντητη ερώτηση στον μεγάλο ύπνο είναι ποιος σκότωσε τον σοφέρ. Όταν ο Χάουαρντ Χοκς μετέφερε το μυθιστόρημα στον κινηματογράφο, η συγγραφική του ομάδα μπερδεύτηκε από αυτή την ερώτηση, σε απάντηση στην οποία ο Τσάντλερ απάντησε ότι δεν είχε ιδέα.[4] Αυτό αποτελεί παράδειγμα μιας διαφοράς μεταξύ του στυλ αστυνομικής φαντασίας του Τσάντλερ και αυτού των προηγούμενων συγγραφέων. Για τον Τσάντλερ, η πλοκή ήταν λιγότερο σημαντική από την ατμόσφαιρα και τον χαρακτηρισμό. Ένα τέλος που απαντούσε σε κάθε ερώτηση, ενώ συνέδεε προσεκτικά κάθε νήμα της πλοκής, είχε μικρότερη σημασία για τον Τσάντλερ παρά ενδιαφέροντες χαρακτήρες με απίστευτη συμπεριφορά.
Όταν ο Τσάντλερ συνδύασε τις ιστορίες του σε ένα μυθιστόρημα, ξόδεψε περισσότερη προσπάθεια για να επεκτείνει τις περιγραφές των ανθρώπων, των τόπων και της σκέψης του Μάρλοου παρά να κάνει κάθε λεπτομέρεια της πλοκής απόλυτα συνεπή.
Για την ιστορική αληθοφάνεια του χαρακτήρα του Γκάιγκερ ο Τζέι Γκέρτζμαν έγραψε:
"Οι ζιγκολό με πείρα έπρεπε να είναι σκληροί, αν και όχι απαραίτητα ληστρικοί, και η επιχείρηση δεν ήταν για δειλούς ή σχολαστικούς. Αλλά η εγκληματικότητα των ζιγκολό δεν εκτείνεται πέρα από τη βιβλιοπωλεία και την οργανωμένη εκβιασμό. Ο Αλ Καπόνε και ο Μέγερ Λάνσκι δεν ήταν πρότυπα. Μια φιγούρα όπως ο Α. Τζ. Γκάιγκερ, ο εκβιαστής βρώμικων επιστολών στον μεγάλο ύπνο (1939) του Τσάντλερ που συμπληρώνει τις επιχειρηματικές του δραστηριότητες ως ιδιοκτήτης δανειστικής βιβλιοθήκης πορνογραφίας στο Χόλυγουντ οργανώνοντας σεξουαλικά όργια και εκβιάζοντας πλούσιους πελάτες, είναι μια συναρπαστική αλλά τρελή υπερβολή. Όσο ευάλωτες κι αν ήταν οι κινηματογραφικές προσωπικότητες στον εκβιασμό, δεν ήταν το μέτρο των εμπόρων βιβλίων".[5]
Προσαρμογές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κινηματογράφος
- Πάθος και αίμα (Ο μεγάλος ύπνος), μια ταινία του 1946 με πρωταγωνιστή τον Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ.
- Ο μεγάλος ύπνος, μια ταινία του 1978 με πρωταγωνιστή τον Ρόμπερτ Μίτσαμ.
- Η ταινία των αδερφών Κοέν Ο Μεγάλος Λεμπόφσκι εμπνεύστηκε από τον χαρακτήρα του Φίλιπ Μάρλοου και το στυλ και τα στοιχεία της πλοκής των μυθιστορημάτων του Τσάντλερ, όπως τον μεγάλο ύπνο.[6][7]
- The Big Sneep, μια αστυνομική κωμωδία επιστημονικής φαντασίας του Γκάρι Μπλέιν Ράντολφ δημοσιεύτηκε στο Amazon.com τον Σεπτέμβριο του 2021.
Τηλεόραση
- Τηλεοπτική μεταφορά από τον Ρίτσαρντ Μόρισον, σε σκηνοθεσία Νόρμαν Φέλτον και πρωταγωνιστή τον Ζάκαρι Σκοτ, μεταδόθηκε στις 25 Σεπτεμβρίου 1950.
Θέατρο
- The Big Sleep, μια θεατρική προσαρμογή των Άλβιν και Τζον Ράκοφ, έκανε πρεμιέρα τον Οκτώβριο του 2011 στο The Mill at Sonning, στο Μπέρκσαιρ στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Ραδιόφωνο
- Διασκευή για ραδιόφωνο από τον Μπιλ Μόρισον, σε σκηνοθεσία Τζον Τάιντεμαν, και μεταδόθηκε στο BBC Radio 4 στις 26 Σεπτεμβρίου 1977, με πρωταγωνιστή τον Εντ Μπίσοπ ως Μάρλοου.
- Μια άλλη προσαρμογή από το BBC Radio 4, σε σκηνοθεσία Κλαιρ Γκροβ και μεταδόθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2011, με πρωταγωνιστή τον Τόμπι Στίβενς ως Μάρλοου.
Κριτικές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στις 5 Νοεμβρίου 2019, το BBC News συμπεριέλαβε το The Big Sleep στη λίστα με τα 100 μυθιστορήματα με τη μεγαλύτερη επιρροή.[8]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ «All Time 100 Novels». Time. 16 October 2005. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 October 2005. https://web.archive.org/web/20051022121002/http://www.time.com/time/2005/100books/0,24459,the_big_sleep,00.html. Ανακτήθηκε στις 25 May 2010.
- ↑ MacShane, Frank (1976). The Life of Raymond Chandler. New York: E.P. Dutton. σελίδες 67. ISBN 0-525-14552-4.
- ↑ MacShane, Frank (1976). The Life of Raymond Chandler. New York: E.P. Dutton. σελίδες 68. ISBN 0-525-14552-4.
- ↑ Letter to Jamie Hamilton, 21 March 1949. In Hiney, T. and MacShane, F. (2000). The Raymond Chandler Papers. Atlantic Monthly Press p. 105.
- ↑ Gertzman, Jay A. (1999). Bookleggers and Smuthounds: The Trade in Erotica 1920–1940 (First paperback printing, 2002 έκδοση). Philadelphia, Pa.: University of Pennsylvania Press. σελίδες 35–37. ISBN 0-8122-1798-5.
- ↑ IndieWire, "An Interview with The Coen Brothers, Joel and Ethan about The Big Lebowski," 1998
- ↑ IndieWire, "The Coens Speak (Reluctantly)", March 9, 1998 (retrieved 7 January 2010)
- ↑ «100 'most inspiring' novels revealed by BBC Arts». BBC News. 2019-11-05. https://www.bbc.com/news/entertainment-arts-50302788. Ανακτήθηκε στις 2019-11-10. «The reveal kickstarts the BBC's year-long celebration of literature.»
Περαιτέρω ανάγνωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Phillips, Gene D. (2000). Creatures of Darkness: Raymond Chandler, Detective Fiction, and Film Noir. Lexington, KY: University of Kentucky. ISBN 0-8131-9042-8.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Marling, William. "Major Works: The Big Sleep, by Rayond Chandler". Αρχειοθετήθηκε 2011-07-26 στο Wayback Machine.
- The Big Sleep by Raymond Chandler: A book review
|