Ο Εχθρός του Εχθρού μου είναι Φίλος μου

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Η φράση «Ο Εχθρός του Εχθρού μου είναι Φίλος μου» (αγγλικά: Enemy Of My Enemy Is My Friend) είναι μια αρχαία παροιμία που υποδηλώνει ότι δύο μέρη μπορούν ή πρέπει να συνεργαστούν ενάντια σε έναν κοινό εχθρό. Η πρώτη γνωστή έκφραση αυτής της έννοιας βρίσκεται σε μια σανσκριτική πραγματεία την «Αρθασάστρα», που χρονολογείται γύρω στον 4ο αιώνα π.Χ., ενώ η πρώτη καταγεγραμμένη χρήση της τρέχουσας αγγλικής έκδοσης ήρθε το 1884.[1][2]

Διεθνής πολιτική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Αρθασάστρα: Βιβλίο VI, «η πηγή των κυρίαρχων κρατών», αναφέρει:[3]

Ο βασιλιάς που βρίσκεται οπουδήποτε αμέσως στην περιφέρεια της περιοχής του κατακτητή ονομάζεται εχθρός. Ο βασιλιάς που βρίσκεται επίσης κοντά στον εχθρό, αλλά χωρίζεται από τον κατακτητή μόνο από τον εχθρό, ονομάζεται φίλος (του κατακτητή).

Β' Παγκόσμιος Πόλεμος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι Σύμμαχοι του Β' Παγκοσμίου Πολέμου στη Διάσκεψη της Γιάλτας: Ουίνστον Τσώρτσιλ, Φραγκλίνος Ρούσβελτ και Ιωσήφ Στάλιν, 1945

Η ιδέα ότι «ο εχθρός του εχθρού μου είναι φίλος μου» λειτούργησε με διάφορες μορφές ως εξωτερική πολιτική από τους Συμμάχους κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Στην Ευρώπη, η ένταση ήταν κοινή μεταξύ των Δυτικών Συμμάχων και της Σοβιετικής Ένωσης. Παρά τις εγγενείς διαφορές τους, αναγνώρισαν την ανάγκη να συνεργαστούν για να αντιμετωπίσουν την απειλή της ναζιστικής επιθετικότητας υπό την ηγεσία του Αδόλφου Χίτλερ. Τόσο ο πρόεδρος των ΗΠΑ Φραγκλίνος Ρούσβελτ όσο και ο Βρετανός πρωθυπουργός Ουίνστον Τσώρτσιλ ήταν επιφυλακτικοί για τη Σοβιετική Ένωση υπό την ηγεσία του Ιωσήφ Στάλιν. Ωστόσο, και οι δύο ανέπτυξαν πολιτικές με την κατανόηση ότι η σοβιετική συνεργασία ήταν απαραίτητη για την επιτυχία της νίκης των Συμμάχων.[4] Υπάρχει μια φράση από τον Ουίνστον Τσώρτσιλ προς τον προσωπικό του γραμματέα Τζον Κολβίλ την παραμονή της εισβολής της Γερμανίας στη Σοβιετική Ένωση (Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα). Είπε ότι, «εάν ο Χίτλερ εισέβαλε στην Κόλαση, θα έκανα τουλάχιστον μια ευνοϊκή αναφορά στον Διάβολο στη Βουλή των Κοινοτήτων».[5] Ο σοβιετικός ηγέτης αντέδρασε με αυτά τα συναισθήματα από τους δυτικούς του συμμάχους. Ήταν δύσπιστος και φοβόταν ότι θα διαπραγματευόταν μια ξεχωριστή ειρήνη με τη Ναζιστική Γερμανία. Ωστόσο, θεώρησε επίσης τη βοήθειά τους ως κρίσιμη για να αντισταθεί στην εισβολή των Ναζί.[6]

Το δόγμα του «ο εχθρός του εχθρού μου είναι φίλος μου» χρησιμοποιήθηκε και από εθνικά κράτη σε περιοχές εκτός του ευρωπαϊκού θεάτρου. Στον Δεύτερο Κινεζικό-Ιαπωνικό Πόλεμο, στο θέατρο του Ειρηνικού, σχηματίστηκε συμμαχία μεταξύ Κινέζων Κομμουνιστών και Κινέζων Εθνικιστών. Προχωρώντας σε αυτό, αυτές οι δυνάμεις μάχονταν μεταξύ τους καθ' όλη τη διάρκεια του κινεζικού εμφυλίου πολέμου. Ωστόσο, σχημάτισαν μια συμμαχία, το «Δεύτερο Ενωμένο Μέτωπο» ως απάντηση στην αμοιβαία απειλή της ιαπωνικής επιθετικότητας.[7] Ομοίως, το Κομμουνιστικό Κόμμα της Μαλαισίας και η Βρετανική Αυτοκρατορία συμφώνησαν μια εκεχειρία για την Μαλαισιανή εκστρατεία και επακόλουθη ιαπωνική κατοχή.

Ψυχρός πόλεμος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το δόγμα αυτό χρησιμοποιήθηκε επίσης εκτενώς κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου μεταξύ των κρατών του Δυτικού Μπλοκ και της Σοβιετικής Ένωσης. Οι Σοβιετικοί και οι Κινέζοι βοήθησαν τη Βόρεια Κορέα κατά τον πόλεμο της Κορέας, καθώς και το Βόρειο Βιετνάμ κατά τη διάρκεια του πολέμου του Βιετνάμ για να αντιταχθούν στους στόχους της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής.[8] Ομοίως, οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους υποστήριξαν τους Μουτζαχεντίν στο Αφγανιστάν μετά τη σοβιετική εισβολή με την ελπίδα να ανατρέψουν την εξάπλωση του κομμουνισμού.

Στον Τρίτο Κόσμο, και οι δύο υπερδυνάμεις υποστήριξαν καθεστώτα των οποίων οι αξίες ήταν αντίθετες με τα ιδανικά που υποστήριζαν οι κυβερνήσεις τους. Αυτά τα ιδανικά ήταν ο καπιταλισμός και η φιλελεύθερη δημοκρατία στην περίπτωση των Ηνωμένων Πολιτειών, και η μαρξιστική - λενινική ερμηνεία του κομμουνισμού και της προλεταριακής δημοκρατίας στην περίπτωση της Σοβιετικής Ένωσης. Προκειμένου να αντιταχθεί στην εξάπλωση του κομμουνισμού, η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών υποστήριξε δικτατορικά καθεστώτα, όπως το Μομπουτού Σέσε Σέκο στο Ζαΐρ, του Σουχάρτο στην Ινδονησία και του Πινοσέτ στη Χιλή.[9][10] [11] Η υποστήριξη που παρέχει η Σοβιετική Ένωση σε έθνη με εμφανώς αντικομμουνιστικές κυβερνήσεις, όπως του Νάσερ στην Αίγυπτο, προκειμένου να αντιταχθεί στην αμερικανική επιρροή, είναι ένα άλλο παράδειγμα του δόγματος «ο εχθρός του εχθρού μου είναι φίλος μου» ως πολιτική για μια διεθνή κλίμακα.[12]

Οι Σοβιετικοί υποστήριξαν επίσης την Ινδία για να αντιμετωπίσουν τόσο την φιλοαμερικανική πακιστανική κυβέρνηση όσο και τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας (μετά τη Σινο-σοβιετική διάσπαση), παρά το γεγονός ότι η Ινδία είχε δημοκρατική κυβέρνηση. Ομοίως, η Κίνα, μετά τη διάσπαση, παρείχε τη στήριξη προς τα έθνη και ομάδες που αγκάλιασαν μια αντι-σοβιετική, συχνά Μαοϊκή μορφή του κομμουνισμού, αλλά των οποίων οι κυβερνήσεις, ωστόσο, υοθετούσαν κινεζοφοβικές πολιτικές όπως τον Ερυθρών Χμερ και το καθεστώς της Δημοκρατικής Καμπότζης.

Μέση Ανατολή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ένα άλλο παράδειγμα αυτού του δόγματος στην εξωτερική πολιτική της Μέσης Ανατολής, είναι όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες υποστήριξαν την ιρακινή κυβέρνηση υπό τον Σαντάμ Χουσεΐν κατά τη διάρκεια του πολέμου Ιράν-Ιράκ, ως στρατηγική απάντηση στην αντι-αμερικανική ιρανική επανάσταση του 1979.[13] Μια μελέτη του 2001 για τις διεθνείς σχέσεις στη Μέση Ανατολή χρησιμοποίησε την παροιμία ως βάση της κύριας διατριβής της, εξετάζοντας πώς εξελίσσεται η εχθρότητα μεταξύ των δυσμενών εθνών και οι συμμαχίες που αναπτύσσονται ως απάντηση σε κοινές απειλές.[14]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ Rangarajan, L.N. (1992). The Arthashastra. New Delhi: Penguin Books India. σελ. 520. ISBN 9780140446036. Ανακτήθηκε στις 20 Απριλίου 2017. 
  2. ↑ Wickman, Forrest (16 Μαΐου 2013). «Star Trek Into Darkness, fact-checked: Was the "Enemy of My Enemy" guy really killed by his friend?». Slate.com. Ανακτήθηκε στις 20 Απριλίου 2017. 
  3. ↑ «Project South Asia». Columbia.edu. Ανακτήθηκε στις 20 Απριλίου 2017. 
  4. ↑ «Stefan|Roosevelt & Stalin». Unc.edu. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Οκτωβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 20 Απριλίου 2017. 
  5. ↑ «Sir Winston Churchill: A biography – Churchill College». Chu.cam.ac.uk. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Ιανουαρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 20 Απριλίου 2017. 
  6. ↑ Kenez, Peter (2006). A History of the Soviet Union from the Beginning to the End (2nd έκδοση). Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0521682961. 
  7. ↑ John Pike. «Chinese Civil War». Globalsecurity.org. Ανακτήθηκε στις 20 Απριλίου 2017. 
  8. ↑ «Moscow on situation around Iraq – PravdaReport». English.pravda.ru. 7 Αυγούστου 2002. Ανακτήθηκε στις 20 Απριλίου 2017. 
  9. ↑ «Mobutu Sese Seko, 66, Longtime Dictator of Zaire». New York Times. 8 Σεπτεμβρίου 1997. Ανακτήθηκε στις 20 Απριλίου 2017. 
  10. ↑ Bevins, Vincent (October 20, 2017). «What the United States Did in Indonesia». The Atlantic. https://www.theatlantic.com/international/archive/2017/10/the-indonesia-documents-and-the-us-agenda/543534/. Ανακτήθηκε στις October 21, 2017. 
  11. ↑ «Still Hidden: A Full Record Of What the U.S. Did in Chile». Hartford-hwp.com. Ανακτήθηκε στις 20 Απριλίου 2017. 
  12. ↑ «Middle East: Anti-Communist Rally». Time. 1961-06-23. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2013-07-21. https://web.archive.org/web/20130721190952/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,894492,00.html. Ανακτήθηκε στις 2017-04-20. 
  13. ↑ Stuever, Hank (1 Ιανουαρίου 1970). «Washington Post: Breaking News, World, US, DC News & Analysis». The Washington Post. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Απριλίου 2012. Ανακτήθηκε στις 20 Απριλίου 2017. 
  14. ↑ «Archived copy» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 7 Αυγούστου 2014. Ανακτήθηκε στις 12 Οκτωβρίου 2014. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ο_Εχθρός_του_Εχθρού_μου_είναι_Φίλος_μου&oldid=9747169"