Ουλή

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ουλή σε άνω άκρο ανθρώπου

Η ουλή είναι μια περιοχή ινώδους ιστού που αντικαθιστά το κανονικό δέρμα μετά από τραυματισμό. Οι ουλές προκύπτουν από τη βιολογική διαδικασία αποκατάστασης πληγών στο δέρμα, καθώς και σε άλλα όργανα και ιστούς του σώματος. Έτσι, οι ουλές είναι ένα φυσικό μέρος της διαδικασίας επούλωσης. Με εξαίρεση τις πολύ μικρές βλάβες, κάθε πληγή (π.χ. μετά από ατύχημα, ασθένεια ή χειρουργική επέμβαση ) οδηγεί σε κάποιο βαθμό σχηματισμού ουλής. Εξαίρεση σε αυτό είναι τα ζώα με πλήρη αναγέννηση, τα οποία αναπαράγονται ιστούς χωρίς σχηματισμό ουλής.

Ο ουλώδης ιστός αποτελείται από την ίδια πρωτεΐνη (κολλαγόνο) με τον ιστό που αντικαθιστά, αλλά η σύνθεση ινών της πρωτεΐνης είναι διαφορετική: αντί για ένα τυχαίο σχηματισμό κυμάτων από ίνες κολλαγόνου που βρίσκονται σε φυσιολογικό ιστό, στην ίνωση οι ίνες κολλαγόνου διασταυρώνονται και εμφανίζουν έντονη ευθυγράμμιση σε μία μόνο κατεύθυνση.[1] Αυτή η ευθυγράμμιση ιστού ουλής κολλαγόνου είναι συνήθως κατώτερης λειτουργικής ποιότητας από την κανονική τυχαιοποιημένη ευθυγράμμιση κολλαγόνου. Για παράδειγμα, οι ουλές στο δέρμα είναι λιγότερο ανθεκτικές στην υπεριώδη ακτινοβολία και οι αδένες του ιδρώτα και τα θυλάκια των τριχών δεν αναπτύσσονται ξανά στους ιστούς ουλών.[2] Ένα έμφραγμα του μυοκαρδίου, κοινώς γνωστό ως καρδιακή προσβολή, προκαλεί σχηματισμό ουλής στον καρδιακό μυ, γεγονός που οδηγεί σε απώλεια μυϊκής δύναμης και πιθανώς καρδιακή ανεπάρκεια. Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένοι ιστοί (π.χ. οστά) που μπορούν να επουλωθούν χωρίς καμία δομική ή λειτουργική υποβάθμιση.

Τύποι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Όλες οι ουλές αποτελούνται από το ίδιο κολλαγόνο με τον ιστό που έχει αντικαταστήσει, αλλά η σύνθεση του ουλώδους ιστού, σε σύγκριση με τον κανονικό ιστό, είναι διαφορετική.[1] Ο ουλώδης ιστός στερείται επίσης ελαστικότητας[3] σε αντίθεση με τον κανονικό ιστό που κατανέμει την ελαστικότητα των ινών. Οι ουλές διαφέρουν στις ποσότητες κολλαγόνου που υπερεκφράζονται. Χαρακτηρισμοί έχουν εφαρμοστεί στις διαφορές στην υπερέκφραση. Δύο από τα πιο κοινά είδη είναι η υπερτροφική και χηλοειδής ουλή,[4] αμφότερες σχετιζόμενες με υπερβολική ποσότητα δύσκαμπτου κολλαγόνου που συσσωρεύεται στον ιστό, εμποδίζοντας την αναγέννηση των ιστών. Μια άλλη μορφή είναι η ατροφική ουλή (βυθισμένη ουλή), η οποία έχει επίσης υπερέκφραση κολλαγόνου που εμποδίζει την αναγέννηση. Αυτός ο τύπος ουλής είναι βυθισμένος, επειδή οι δέσμες κολλαγόνου δεν υπερβαίνουν τον ιστό. Οι ραγάδες (ραβδώσεις) θεωρούνται ως ουλές από ορισμένους.

Υψηλά επίπεδα μελανίνης και αφρικανική ή ασιατική καταγωγή μπορεί να κάνουν τις δυσμενείς ουλές πιο αισθητές.[5]

Υπερτροφική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Υπερτροφικές ουλές εμφανίζονται όταν το σώμα παράγει κολλαγόνο, το οποίο προκαλεί την ανύψωση της ουλής πάνω από το περιβάλλον δέρμα. Οι υπερτροφικές ουλές έχουν τη μορφή ενός κόκκινου υπερυψωμένου κομματιού στο δέρμα σε ανοικτόχρωμο δέρμα και τη μορφή σκούρου καφέ σε πιο σκουρόχρωμα δέρμα. Συνήθως συμβαίνουν εντός 4 έως 8 εβδομάδων μετά από λοίμωξη τραύματος ή κλείσιμο τραύματος με υπερβολική ένταση και / ή άλλους τραυματισμούς στο δέρμα.[4]

Χηλοειδής[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Χηλοειδής ουλή σε πρόσωπο

Οι χηλοειδείς ουλές είναι μια πιο σοβαρή μορφή υπερτροφικής ουλής, επειδή μπορούν να αναπτυχθούν επ 'αόριστον σε μεγάλα (αν και καλοήθη) νεοπλάσματα.[4]

Οι υπερτροφικές ουλές συχνά διακρίνονται από τις χηλοειδείς ουλές λόγω της έλλειψης ανάπτυξής τους έξω από την αρχική περιοχή του τραύματος, αλλά αυτή η συνήθως διδαχθείσα διάκριση μπορεί να οδηγήσει σε σύγχυση.[6]

Τα χηλοειδή μπορεί να εμφανιστούν σε οποιονδήποτε, αλλά είναι πιο συχνά σε άτομα με μαύρο δέρμα.[7] Μπορεί να προκληθούν από χειρουργική επέμβαση, ατύχημα, ακμή ή, μερικές φορές, τρυπήματα σώματος. Σε μερικούς ανθρώπους, οι χηλοειδείς ουλές σχηματίζονται αυθόρμητα. Αν και μπορεί να είναι ένα κοσμητικό πρόβλημα, οι χηλοειδείς ουλές είναι μόνο αδρανείς μάζες κολλαγόνου και επομένως εντελώς ακίνδυνες και όχι καρκινικές. Ωστόσο, μπορεί να είναι προκαλούν φαγούρα ή να είναι επώδυνα σε ορισμένα άτομα. Τείνουν να είναι πιο συχνές στους ώμους και στον θώρακα. Οι υπερτροφικές ουλές και τα χηλοειδή τείνουν να είναι πιο συχνές σε πληγές που κλείνουν κατά δεύτερο σκοπό.[8] Η χειρουργική αφαίρεση του χηλοειδούς είναι επικίνδυνη και μπορεί να επιδεινώσει την κατάσταση και την επιδείνωση του χηλοειδούς.

Ατροφική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μια ατροφική ουλή έχει τη μορφή μιας βυθισμένης εσοχής στο δέρμα, η οποία έχει εμφάνιση κοιλότητας. Αυτές προκαλούνται όταν χάνονται οι υποκείμενες δομές που υποστηρίζουν το δέρμα, όπως λίπος ή μυς. Αυτός ο τύπος ουλών συχνά σχετίζεται με ακμή,[9][10] ανεμοβλογιά, άλλες ασθένειες (ειδικά λοίμωξη από Σταφυλόκοκκο), χειρουργική επέμβαση, ορισμένα τσιμπήματα εντόμων και αραχνών ή ατυχήματα. Μπορεί επίσης να προκληθεί από μια γενετική διαταραχή του συνδετικού ιστού, όπως το σύνδρομο Έλερς-Ντάνλος.[11]

Ραγάδες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα ραγάδες (τεχνικά ονομάζονται ραβδώσεις) είναι επίσης μια μορφή ουλών. Αυτές προκαλούνται όταν το δέρμα τεντώνεται ταχέως (για παράδειγμα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης,[12] σημαντική αύξηση βάρους ή απότομη αύξηση του ύψους στους εφήβους),[13] ή όταν το δέρμα τίθεται υπό ένταση κατά τη διάρκεια της διαδικασίας επούλωσης (συνήθως κοντά στις αρθρώσεις). Αυτός ο τύπος ουλής συνήθως βελτιώνεται εμφανισιακά μετά από λίγα χρόνια.

Αυξημένα επίπεδα κορτικοστεροειδών εμπλέκονται στην ανάπτυξη ραβδώσεων.[14]

Παθοφυσιολογία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Βασικές διεργασίες που συμβάλλουν στην σχεδόν νεοπλαστική έκφραση της χηλοειδούς παθοβιολογίας.

Η ουλή είναι το αποτέλεσμα του μηχανισμού επιδιόρθωσης του σώματος μετά από τραυματισμό ιστού. Εάν μια πληγή επουλωθεί γρήγορα μέσα σε δύο εβδομάδες με νέο σχηματισμό δέρματος, θα εναποτεθεί ελάχιστο κολλαγόνο και δεν θα σχηματιστεί ουλή.[15] Όταν η εξωκυττάρια ουσία ανιχνεύει αυξημένη μηχανική φόρτιση καταπόνησης, ο ιστός θα σχηματίσει ουλή και οι ουλές μπορούν να περιοριστούν από πληγές που προστατεύουν την πίεση.[16] Μικρές πληγές πλήρους πάχους κάτω από 2 χιλιοστά επαναεπιθηλιοποιούνται γρήγορα και θεραπεύουν χωρίς ουλές.[17][18] Τα βαθιά εγκαύματα δευτέρου βαθμού θεραπεύονται με ουλές και απώλεια τριχών.[2] Οι ιδρωτοποιοί αδένες δεν σχηματίζονται σε ουλώδη ιστό, γεγονός που βλάπτει τη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος.[19] Οι ελαστικές ίνες γενικά δεν ανιχνεύονται σε ουλώδη ιστό ηλικίας κάτω των 3 μηνών.[20] Στις ουλές χάνονται οι δικτυωτές προσεκβολές λόγω έλλειψης των προσεκβολών, οι ουλές τείνουν να σκίζονται ευκολότερα από τον κανονικό ιστό.[21]

Το ενδομήτριο, η εσωτερική επένδυση της μήτρας, είναι ο μόνος ενήλικος ιστός που υφίσταται ταχεία κυκλική απόρριψη και αναγέννηση χωρίς ουλές. Απομακρύνεται και επαναφέρετε περίπου μέσα σε ένα παράθυρο 7 ημερών σε μηνιαία βάση.[22] Όλοι οι άλλοι ενήλικες ιστοί, μετά από ταχεία απόρριψη ή τραυματισμό, μπορούν να ουλοποιηθούν.

Μπορεί να εμφανιστεί παρατεταμένη φλεγμονή, καθώς και ο πολλαπλασιασμός των ινοβλαστών Η ερυθρότητα που συχνά ακολουθεί τραυματισμό στο δέρμα δεν είναι ουλή και γενικά δεν είναι μόνιμη (βλ. Επούλωση πληγών). Ο χρόνος που χρειάζεται για να εξαφανιστεί αυτή η ερυθρότητα μπορεί, ωστόσο, να κυμαίνεται από μερικές ημέρες έως, σε ορισμένες σοβαρές και σπάνιες περιπτώσεις, μερικά χρόνια.[23] 

Οι πληγές που επιτρέπεται να επουλωθούν σε δεύτερο βαθμό τείνουν να ουλοποιούνται χειρότερα από τα τραύματα από το πρωτογενές κλείσιμο.[8]

Σύνθεση κολλαγόνου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κάθε τραυματισμός δεν γίνεται ουλή έως ότου η πληγή επουλωθεί πλήρως. Αυτό μπορεί να διαρκέσει πολλούς μήνες ή χρόνια στις χειρότερες παθολογικές περιπτώσεις, όπως τα χηλοειδή. Για να αρχίσει να επιδιορθώνετε τη ζημιά, δημιουργείται ένας θρόμβος. Αυτός ο θρόμβος είναι η διαδικασία έναρξης που οδηγεί σε μια προσωρινή εξωκυττάρια ουσία. Με τον καιρό, ο τραυματισμένος ιστός του σώματος στη συνέχεια υπερεκφράζει το κολλαγόνο μέσα στην προσωρινή εξωκυττάρια ουσία για να δημιουργήσει μια μάζα κολλαγόνου. Αυτή η υπερέκφραση κολλαγόνου συνεχίζεται και διασυνδέει τη διάταξη ινών μέσα στη μάζα κολλαγόνου, καθιστώντας το κολλαγόνο πυκνό. Αυτό το πυκνά συσκευασμένο κολλαγόνο, που μεταμορφώνεται σε ένα ανελαστικό υπόλευκο τοίχωμα ουλής από κολλαγόνο[24], εμποδίζει την επικοινωνία και την αναγέννηση των κυττάρων. Ως αποτέλεσμα, ο νέος ιστός που δημιουργείται θα έχει διαφορετική υφή και ποιότητα από τον περιβάλλοντα μη τραυματισμένο ιστό. Αυτή η παρατεταμένη διαδικασία παραγωγής κολλαγόνου έχει ως αποτέλεσμα μια ουλή.

Ινοβλάστες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ουλή δημιουργείται από τον πολλαπλασιασμό των ινοβλαστών μια διαδικασία που ξεκινά με την αντίδραση στον θρόμβο.[25] Για να επιδιορθωθεί η ζημιά, οι ινοβλάστες σχηματίζουν αργά την ουλή κολλαγόνου. Ο πολλαπλασιασμός των ινοβλαστών είναι κυκλικός και κυκλικά, ο πολλαπλασιασμός των ινοβλαστών απλώνει παχύ, λευκό κολλαγόνο μέσα στην προσωρινή εξωκυττάρια ουσία και κολλαγόνο, με αποτέλεσμα την άφθονη παραγωγή συσκευασμένου κολλαγόνου στις ίνες[24] δίνοντας στην ουλή άνιση υφή. Με την πάροδο του χρόνου, οι ινοβλάστες συνεχίζουν να σέρνονται γύρω από τη μήτρα, προσαρμόζοντας περισσότερες ίνες και, στη διαδικασία, οι ουλές γίνονται σκληρές. Αυτός ο πολλαπλασιασμός ινοβλαστών συστέλλει επίσης τον ιστό. Σε μη τραυματισμένο ιστό, αυτές οι ίνες δεν υπερεκφράζονται με παχύ κολλαγόνο και δεν συστέλλονται.

Οι ινοβλάστες EPF και ENF έχουν εντοπιστεί γενετικά με τον γενετικό δείκτη Engrailed-1. Οι EPF είναι οι κύριοι συντελεστές σε όλα τα ινωτικά αποτελέσματα μετά τον τραυματισμό. Οι ENF δεν συμβάλλουν στα ινωτικά αποτελέσματα.[26][27]

Μυοϊνοβλάστες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι πληγές των θηλαστικών που περιλαμβάνουν το δέρμα του δέρματος επουλώνονται με επιδιόρθωση, όχι με αναγέννηση (εκτός από τις πληγές εντός της μήτρας κατά το 1ο τρίμηνο και στην αναγέννηση των κεράτων των ελαφιών). Οι πληγές πλήρους πάχους επουλώνονται με ένα συνδυασμό συστολής τραυμάτων και επαναεπιθηλίωσης των άκρων. Οι πληγές μερικού πάχους επουλώνονται από την επανα-επιθηλίωση και την επιδερμική μετανάστευση από τις αδενικές δομές (θυλάκια τρίχας, ιδρώτες και σμηγματογόνους αδένες. Η θέση των βλαστοκυττάρων των κερατινοκυττάρων παραμένει άγνωστη, αλλά τα βλαστικά κύτταρα είναι πιθανό να κατοικούν στο βασικό στρώμα της επιδερμίδας και κάτω από την περιοχή διόγκωσης των θυλακίων των μαλλιών.

Η ινοβλάστη που εμπλέκεται σε ουλές και συστολή είναι η μυοϊνοβλάστη,[28] που είναι μια εξειδικευμένη συστελλόμενη ινοβλάστη.[29] Αυτά τα κύτταρα εκφράζουν την ακτίνη α-λείου μυός (α-SMA).[17] Οι μυοϊνοβλάστες απουσιάζουν στο πρώτο τρίμηνο του εμβρυϊκού σταδίου όπου η βλάβη θεραπεύεται χωρίς ουλή. Σε μικρές τομές ή εκτομές με διαστάσεις κάτω από 2 mm επουλώνονται επίσης χωρίς ουλές. Ωστόσο, οι μυοϊνοβλάστες βρίσκονται σε τεράστιους αριθμούς σε επουλωμένες πληγές ενηλίκων που σχηματίζεται ουλή.

Οι μυοϊνοβλάστες αποτελούν υψηλό ποσοστό των ινοβλαστών που πολλαπλασιάζονται στην μεταεμβρυονική πληγή κατά την έναρξη της επούλωσης. Στο μοντέλο αρουραίου, για παράδειγμα, οι μυοϊνοβλάστες μπορούν να αποτελούν έως και το 70% των ινοβλαστών,[28] και είναι υπεύθυνες για την ίνωση στον ιστό. Γενικά, οι μυοϊνοβλάστες εξαφανίζονται από την πληγή εντός 30 ημερών, αλλά μπορούν να παραμείνουν σε παθολογικές περιπτώσεις σε υπερτροφία, όπως τα χηλοειδή.[29][30] Οι μυοϊνοβλάστες έχουν πλαστικότητα και σε ποντίκια μπορούν να μετατραπούν σε λιπώδη κύτταρα, αντί για ουλώδη ιστό, μέσω της αναγέννησης των τριχοθυλακίων.[31][32]

Θεραπευτική αγωγή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η έγκαιρη και αποτελεσματική θεραπεία της ουλής ακμής μπορεί να αποτρέψει την σοβαρή ακμή και τις ουλές που συχνά ακολουθούν.[33] Όσον αφορά το 2004, δεν υπήρχαν συνταγογραφούμενα φάρμακα για τη θεραπεία ή την πρόληψη ουλών[34]

Οι ενέσεις πλήρωσης κολλαγόνου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την ανύψωση των ατροφικών ουλών στο επίπεδο του περιβάλλοντος δέρματος.[35] Οι κίνδυνοι διαφέρουν ανάλογα με το χρησιμοποιούμενο πληρωτικό και μπορεί να περιλαμβάνουν περαιτέρω παραμόρφωση και αλλεργική αντίδραση.[36]

Μη καυστικά λέιζερ, όπως το 585 nm λέιζερ παλμικής βαφής, 1064 nm και 1320 nm Nd: YAG ή το 1540 nm Er:Glass χρησιμοποιύνται ως θεραπεία με λέιζερ για υπερτροφικές ουλές και χηλοειδή.[37] Υπάρχουν προσωρινές ενδείξεις για ουλές εγκαυμάτων που βελτιώνονται εμφανισιακά.[38][39]

Οι θεραπείες σιλικόνης χρησιμοποιούνται συνήθως για την πρόληψη του σχηματισμού ουλών και τη βελτίωση της υπάρχουσας εμφάνισης ουλών.[40] Μια μετα-μελέτη της συνεργασίας Cochrane βρήκε ισχνά στοιχεία ότι η επικάλυψη σιλικόνης βοηθά στην πρόληψη των ουλών. Ωστόσο, οι μελέτες που το εξέτασαν ήταν κακής ποιότητας και ευαίσθητες σε προκατάληψη.[41]

Η μακροχρόνια αγωγή κορτικοστεροειδών ενέσεων στην ουλή μπορεί να βοηθήσει στην εξομάλυνση και την απαλότητα της εμφάνισης χηλοειδών ή υπερτροφικών ουλών.[42]

Τα τοπικά στεροειδή είναι αναποτελεσματικά.[43] Ωστόσο, η προπιονική κλοβεταζόλη μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εναλλακτική θεραπεία για τα χηλοειδή σημάδια.[44]

Η χειρουργική αναθεώρηση της ουλής είναι μια διαδικασία κοπής του ουλώδους ιστού. Μετά την εκτομή, το νέο τραύμα κλείνει συνήθως για να επουλωθεί κατά πρώτο σκοπό, αντί κατά δεύτερο. Οι βαθύτερες τομές χρειάζονται ένα πολυστρωματικό κλείσιμο για να επουλωθούν βέλτιστα, διαφορετικά μπορεί να προκύψουν βαθουλωμένες ουλές.[45]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 Sherratt, Jonathan A. (2010). «Mathematical Modelling of Scar Tissue Formation». Department of Mathematics, Heriot-Watt University. Ανακτήθηκε στις 20 Αυγούστου 2010. This is composed of the same main protein (collagen) as normal skin, but with differences in details of composition. Most crucially, the protein fibres in normal tissue have a random (basketweave) appearance, while those in scar tissue have pronounced alignment in a single direction. 
  2. ↑ 2,0 2,1 John Kraft· Charles Lynde, MD, FRCPC. «Giving Burns the First, Second and Third Degree - Classification of burns». skincareguide.ca. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2012. Formation of a thick eschar, slow healing (>1month), Obvious scarring, hair loss. CS1 maint: Πολλαπλές ονομασίες: authors list (link)
  3. ↑ A. Bernard Ackerman, MD, Almut Böer, MD, Bruce Bennin, MD, Geoffrey J. Gottlieb, MD (Ιανουαρίου 2005). Histologic Diagnosis of Inflammatory Skin Diseases An Algorithmic Method Based on Pattern Analysis: Embryologic, Histologic, and Anatomic Aspects: Elastic Fibers (στα Αγγλικά) (Third έκδοση). Ardor Scribendi. σελ. 522. ISBN 9781893357259. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Ιουνίου 2018. Ανακτήθηκε στις 28 Μαΐου 2021. CS1 maint: Πολλαπλές ονομασίες: authors list (link)
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Gauglitz, Gerd; Korting, Hans (2011). «Hypertrophic Scarring and Keloids: Pathomechanisms and Current and Emerging Treatment Strategies». Molecular Medicine 17 (1–2): 113–25. doi:10.2119/molmed.2009.00153. PMID 20927486. 
  5. ↑ Kelly, A. Paul (2009). «Update on the Management of Keloids». Seminars in Cutaneous Medicine and Surgery 28 (2): 71–76. doi:10.1016/j.sder.2009.04.002. PMID 19608056. 
  6. ↑ «Prevention and treatment of excessive dermal scarring». J Natl Med Assoc 96 (1): 108–16. January 2004. PMID 14746360. PMC 2594768. https://archive.org/details/sim_journal-of-the-national-medical-association_2004-01_96_1/page/108. 
  7. ↑ Martini, Frederic H. (2006). Fundamentals of Anatomy & Physiology, Seventh Edition, p. 171. Benjamin Cummings, San Francisco.
  8. ↑ 8,0 8,1 «Practical Plastic Surgery for Nonsurgeons - Secondary Wound Closure - Scarring» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 26 Αυγούστου 2016. Ανακτήθηκε στις 11 Ιανουαρίου 2017. Wounds that are allowed to heal secondarily tend to have larger and more noticeable scars than the scars that results from primary closure. Secondary healing also has a greater tendency for hypertrophic scar/keloid formation. (page 86) 
  9. ↑ Goodman GJ (2000). «Postacne scarring: A review of its pathophysiology and treatment». Dermatologic Surgery 26 (9): 857–871. doi:10.1046/j.1524-4725.2000.99232.x. PMID 10971560. 
  10. ↑ «Acne Scars: Pathogenesis, Classification and Treatment». Dermatology Research and Practice 2010: 1–13. 2010. doi:10.1155/2010/893080. PMID 20981308. 
  11. ↑ «Clinical manifestations and diagnosis of Ehlers-Danlos syndromes». www.uptodate.com. Ανακτήθηκε στις 15 Ιουνίου 2017. 
  12. ↑ Brennan, Miriam; Young, Gavin; Devane, Declan (2012-11-14). «Topical preparations for preventing stretch marks in pregnancy». The Cochrane Database of Systematic Reviews 11: CD000066. doi:10.1002/14651858.CD000066.pub2. ISSN 1469-493X. PMID 23152199. 
  13. ↑ «Striae Distensae (Stretch Marks) and Different Modalities of Therapy: An Update». Dermatologic Surgery 35 (4): 563–573. 2009. doi:10.1111/j.1524-4725.2009.01094.x. PMID 19400881. 
  14. ↑ «Adverse effects of topical glucocorticosteroids». Journal of the American Academy of Dermatology 54 (1): 1–15. 2006. doi:10.1016/j.jaad.2005.01.010. PMID 16384751. 
  15. ↑ «POST BURN SCAR RELATIVE TO RE-EPITHELIALIZATION» (PDF). eplasty.com. 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 5 Οκτωβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2016. Healing in 2 weeks – minimal to no scar; Healing in 3 weeks – minimal to no scar except in high risk scar formers;Healing in 4 weeks or more – hypertrophic in more than 50% of patients 
  16. ↑ Wong, Victor W.; Akaishi, Satoshi; Longaker, Michael T.; Gurtner, Geoffrey C. (2011). «Pushing Back: Wound Mechanotransduction in Repair and Regeneration». Journal of Investigative Dermatology 131 (11): 2186–2196. doi:10.1038/jid.2011.212. PMID 21776006. 
  17. ↑ 17,0 17,1 Wilgus, T. A. (2007). «Regenerative healing in fetal skin: A review of the literature». Ostomy/Wound Management 53 (6): 16–31; quiz 32–3. PMID 17586870. https://www.o-wm.com/content/regenerative-healing-fetal-skin-a-review-literature?page=0,11. 
  18. ↑ Tam, Joshua; Wang, Ying; Vuong, Linh N.; Fisher, Jeremy M.; Farinelli, William A.; Anderson, R. Rox (2016). «Reconstitution of full-thickness skin by microcolumn grafting». Journal of Tissue Engineering and Regenerative Medicine 11 (10): 2796–2805. doi:10.1002/term.2174. PMID 27296503. 
  19. ↑ «Morphological and distribution characteristics of sweat glands in hypertrophic scar and their possible effects on sweat gland regeneration». Chinese Medical Journal 118 (3): 186–91. February 2005. PMID 15740645. http://cmj.yiigle.com/CN112154200503/1023825.htm. «In hypertrophic scar tissue, no sweet gland and hair follicle exist usually because of the dermal and epidermal damage in extensive thermal skin injury, thus impairing regulation of body temperature». 
  20. ↑ Roten SV1, Bhat S, Bhawan J. (February 1996). «Elastic fibers in scar tissue.». J Cutan Pathol. 23 (1): 37–42. doi:10.1111/j.1600-0560.1996.tb00775.x. PMID 8720985. 
  21. ↑ Ira D. Papel (2011). Facial Plastic and Reconstructive Surgery (στα Αγγλικά) (Third έκδοση). USA: Thieme Medical Publishers. σελ. 7. ISBN 9781588905154. 
  22. ↑ «Endometrial repair». princehenrys.org. 18 Σεπτεμβρίου 2012. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Σεπτεμβρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουνίου 2013. Importantly, the endometrium is the only adult tissue to undergo rapid cyclic repair without scarring. 
  23. ↑ «Skin scarring». BMJ (Clinical Research Ed.) (The BMJ) 326 (7380): 88–92. 11 January 2003. doi:10.1136/bmj.326.7380.88. PMID 12521975. 
  24. ↑ 24,0 24,1 «"Facts about fibroblast: scar tissue formation"». Britannica.com. http://www.britannica.com/facts/5/264152/fibroblast-as-discussed-in-scar-biology. Ανακτήθηκε στις 2010-04-19. «As part of the healing process, specialized cells called fibroblasts in adjacent areas of skin produce a fibrous connective tissue made up of collagen. The bundles formed by these whitish, rather inelastic fibres make up the bulk of the scar tissue...». 
  25. ↑ Wipff, Pierre-Jean; Rifkin, Daniel B.; Meister, Jean-Jacques; Hinz, Boris (2007). «Myofibroblast contraction activates latent TGF-β1 from the extracellular matrix». The Journal of Cell Biology 179 (6): 1311–1323. doi:10.1083/jcb.200704042. PMID 18086923. 
  26. ↑ Jiang, D; Rinkevich, Y (2020), «Scars or Regeneration?—Dermal Fibroblasts as Drivers of Diverse Skin Wound Responses», International Journal of Molecular Sciences, https://doi.org/10.3390/ijms21020617 
  27. ↑ Rinkevich, Y (2015), «Skin fibrosis. Identification and isolation of a dermal lineage with intrinsic fibrogenic potential», Science, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5088503/ 
  28. ↑ 28,0 28,1 Linge, Claire (Harrow, GB), Mackie, Ian Paul (Sheffield, GB). «Method of preventing or reducing scarring of human skin». freepatentsonline.com. Ανακτήθηκε στις 26 Μαρτίου 2010. myofibroblasts become differentiated from other cells in the wound within a few days after the onset of healing, and in the rat model can reach a peak where about 70% of the fibroblastic cells present are of the myofibroblast phenotype. CS1 maint: Πολλαπλές ονομασίες: authors list (link)
  29. ↑ 29,0 29,1 Linge, Claire (Harrow, GB), Mackie, Ian Paul (Sheffield, GB). «Method of preventing or reducing scarring of human skin». freepatentsonline.com. Ανακτήθηκε στις 26 Μαρτίου 2010. These cells, which differentiate from the unwounded tissue cell type (fibroblasts), are responsible for laying down scar tissue. Indeed myofibroblasts remain present in hypertrophic scars up to four years after the original wounding event. An in vitro assay was accordingly developed to identify actives which prevent or reduce myofibroblast formation and thus identify actives which are effective in reducing and/or preventing scar tissue formation. CS1 maint: Πολλαπλές ονομασίες: authors list (link)
  30. ↑ Linge, Claire (Harrow, GB), Mackie, Ian Paul (Sheffield, GB). «Method of preventing or reducing scarring of human skin». freepatentsonline.com. Ανακτήθηκε στις 26 Μαρτίου 2010. the number of myofibroblasts present in the forming scar tissue begins to reduce via apoptosis, until by about 30 days no myofibroblasts are obvious within the scar. CS1 maint: Πολλαπλές ονομασίες: authors list (link)
  31. ↑ Plikus (5 January 2017). «Regeneration of fat cells from myofibroblasts during wound healing». Science 355 (6326): 748–752. doi:10.1126/science.aai8792. PMID 28059714. 
  32. ↑ Horsley, Watt (6 April 2017). «Repeal and Replace: Adipocyte Regeneration in Wound Repair.». Cell Stem Cell 20 (4): 424–426. doi:10.1016/j.stem.2017.03.015. PMID 28388424. https://kclpure.kcl.ac.uk/portal/en/publications/repeal-and-replace-adipocyte-regeneration-in-wound-repair(bd32d20d-cd1f-4336-a20d-df4f2cda095b).html. 
  33. ↑ «What is a Scar». American Academy of Dermatology. 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Φεβρουαρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 25 Αυγούστου 2011. Early and effective acne treatment can prevent severe acne and the scarring that often follows 
  34. ↑ «Scar-free healing: from embryonic mechanisms to adult therapeutic intervention». Philos. Trans. R. Soc. Lond. B Biol. Sci. 359 (1445): 839–50. May 2004. doi:10.1098/rstb.2004.1475. PMID 15293811. 
  35. ↑ «Treatment of facial scarring: lasers, filler, and nonoperative techniques». Facial Plastic Surgery 25 (5): 311–5. December 2009. doi:10.1055/s-0029-1243079. PMID 20024872. 
  36. ↑ «Avoiding and treating dermal filler complications». Plastic and Reconstructive Surgery 118 (3 Suppl): 92S–107S. September 2006. doi:10.1097/01.prs.0000234672.69287.77. PMID 16936549. http://www.escholarship.org/uc/item/4t0019d6. 
  37. ↑ «Lasers for scars: A review and evidence-based appraisal». Journal of Drugs in Dermatology 9 (11): 1355–62. November 2010. PMID 21061757. 
  38. ↑ Willows, B.M.; Ilyas, M.; Sharma, A. (4 August 2017). «Laser in the management of burn scars». Burns 43 (7): 1379–1389. doi:10.1016/j.burns.2017.07.001. PMID 28784339. 
  39. ↑ Friedstat, JS; Hultman, CS (2014). «Hypertrophic burn scar management: what does the evidence show? A systematic review of randomized controlled trials.». Annals of Plastic Surgery 72 (6): S198–201. doi:10.1097/SAP.0000000000000103. PMID 24835874. 
  40. ↑ «Silicone-based scar therapy: a review of the literature». Aesthetic Plastic Surgery 34 (5): 646–51. October 2010. doi:10.1007/s00266-010-9496-8. PMID 20354695. 
  41. ↑ O'Brien, L; Jones, DJ (12 September 2013). «Silicone gel sheeting for preventing and treating hypertrophic and keloid scars.». The Cochrane Database of Systematic Reviews 9 (9): CD003826. doi:10.1002/14651858.CD003826.pub3. PMID 24030657. 
  42. ↑ «The Use of Corticosteroids to Treat Keloids: A Review». The International Journal of Lower Extremity Wounds 7 (3): 137–145. 2008. doi:10.1177/1534734608320786. PMID 18611924. 
  43. ↑ Jenkins M, Alexander JW, MacMillan BG, Waymack JP, Kopcha R. Failure of topical steroids and vitamin E to reduce postoperative scar formation following reconstructive surgery. J Burn Care Rehabil. 1986 Jul–Aug;7(4):309–312.
  44. ↑ Nor, N. M.; Ismail, R.; Jamil, A.; Shah, S. A.; Imran, F. H. (2016-11-25). «A Randomized, Single-Blind Trial of Clobetasol Propionate 0.05% Cream Under Silicone Dressing Occlusion Versus Intra-Lesional Triamcinolone for Treatment of Keloid». Clinical Drug Investigation 37 (3): 295–301. doi:10.1007/s40261-016-0484-x. PMID 27888448. 
  45. ↑ «Scar revisions». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Ιανουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 16 Οκτωβρίου 2010. Deep cuts need multi-layered closure to heal optimally; otherwise, depressed or dented scars can result 

 

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ουλή&oldid=10231240"