Ορθός κοιλιακός μυς

Ο ορθός κοιλιακός μυς, γνωστός και ως «κοιλιακός μυς» ή απλά «κοιλιακοί», είναι ζεύγος ευθέων μυών στην κοιλιά.^[1] Είναι δύο παράλληλοι μύες, που χωρίζονται από στη μέση γραμμή από συνδετικό ιστό που ονομάζεται λευκή γραμμή. Εκτείνεται από την ηβική σύμφυση, την ηβική ακρολοφία και τον ηβικό φύμα στο κάτω μέρος, μέχρι την ξιφοειδή απόφυση και τους πλευρικούς χόνδρους των πλευρών V έως VII άνω.^[2] Οι εγγύς προσκολλήσεις είναι η ηβική ακρολοφία και η ηβική σύμφυση. Προσκολλάται περιφερικά στους πλευρικούς χόνδρους των πλευρών 5-7 και στην ξιφοειδή απόφυση του στέρνου.^[3]

Ο ορθός κοιλιακός μυς περιέχεται στη θήκη του ορθού, η οποία αποτελείται από τις απονευρώσεις των πλάγιων κοιλιακών μυών. Η εξωτερική, πιο πλευρική γραμμή, που ορίζει τον ορθό είναι η ημισεληνοειδής γραμμή. Ζώνες συνδετικού ιστού διασχίζουν τον ορθό κοιλιακό, χωρίζοντάς τον σε ευδιάκριτες κοιλίες μυών. Στην κοιλιά των ατόμων με λίγο σωματικό λίπος, αυτές οι κοιλιές μυών διακρίνονται εξωτερικά. Μπορούν να εμφανιστούν σε σετ από δύο έως και δώδεκα, αν και έξι είναι το πιο κοινό νούμερο.

Δομή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο ορθός κοιλιακός είναι ένας πολύ μακρύς επίπεδος μυς, ο οποίος εκτείνεται σε όλο το μήκος του μπροστινού τμήματος της κοιλιάς και χωρίζεται από τον αντίστοιχο μυ στην άλλη πλευρά του σώματος με τη λευκή γραμμή. Οι τενοντώδεις τομές (intersectiones tendineae) υποδιαιρούν περαιτέρω κάθε ορθό κοιλιακό μυ σε μια σειρά μικρότερων κοιλιών μυών. Η διάταση του ορθού κοιλιακού αναγκάζει τον μυ να διαστέλλεται μεταξύ κάθε τενοντώδους τομής.^[4]

Το άνω τμήμα, που συνδέεται κυρίως με τον χόνδρο της πέμπτης πλευράς, έχει συνήθως κάποιες ίνες που εισέρχονται στο πρόσθιο άκρο της ίδιας της πλευράς.

Μέγεθος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Συνήθως έχει πάχος γύρω στα 10 mm,^[5] αν και σε ορισμένους αθλητές μπορεί να έχει πάχος έως 20 mm.^[6] Ο τυπικός όγκος είναι περίπου 300 cm³ σε μη ενεργά άτομα και 500 cm³ σε αθλητές.^[7]

Αιμάτωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο ορθός κοιλιακός έχει πολλές πηγές αιμάτωσης. Ταξινόμηση της αγγειακής ανατομίας των μυών: Πρώτον, η κάτω επιγαστρική αρτηρία και φλέβα (ή φλέβες) εκτείνονται ανώτερα στην οπίσθια επιφάνεια του ορθού κοιλιακού, εισέρχονται στην ορθή περιτονία στην τοξοειδή γραμμή και αιματώνουν το κάτω μέρος του μυός. Δεύτερον, η άνω επιγαστρική αρτηρία, ένας τερματικός κλάδος της έσω θωρακικής αρτηρίας, παρέχει αίμα στο άνω τμήμα. Τέλος, πολλές μικρές τμηματικές συνεισφορές προέρχονται και από τις κάτω έξι μεσοπλεύριες αρτηρίες.

Νεύρωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι μύες νευρώνονται από θωρακοκοιλιακά νεύρα, αυτά είναι συνέχεια των μεσοπλεύριων νεύρων Θ7-Θ11 και διαπερνούν το πρόσθιο στρώμα της θήκης του ορθού. Η αισθητηριακή παροχή προέρχεται από τα θωρακικά νεύρα 7-12.

Λειτουργία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο ορθός κοιλιακός είναι ένας σημαντικός μυς για την όρθια στάση. Είναι υπεύθυνος για την κάμψη της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης. Η σύσπαση του μυ φέρνει τον θωρακικό κλωβό και τη λεκάνη πιο κοντά το ένα στο άλλο.

Ο ορθός κοιλιακός βοηθά στην αναπνοή και παίζει σημαντικό ρόλο στην αναπνοή κατά την έντονη εκπνοή, όπως κατά την άσκηση καθώς και σε καταστάσεις όπου η εκπνοή είναι δύσκολη όπως το εμφύσημα. Βοηθά να διατηρούνται ανέπαφα τα εσωτερικά όργανα και στη δημιουργία ενδοκοιλιακής πίεσης, όπως κατά την άσκηση ή την άρση μεγάλων βαρών, κατά τη διάρκεια της έντονης αφόδευσης ή του τοκετού.

Κλινική σημασία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η καταπόνηση του κοιλιακού μυός (τράβηγμα) είναι ο τραυματισμός ενός από τους μύες του κοιλιακού τοιχώματος. Η καταπόνηση εμφανίζεται όταν ο μυς τεντώνεται πολύ. Όταν συμβεί αυτό, οι μυϊκές ίνες σχίζονται. Συνηθέστερα, η καταπόνηση προκαλεί μικροσκοπικές ρήξεις μέσα στον μυ, αλλά περιστασιακά, σε σοβαρούς τραυματισμούς, ο μυς μπορεί να σπάσει από την προσκόλλησή του.

Το αιμάτωμα του ελύτρου του ορθού είναι μια συσσώρευση αίματος στο έλυτρο του ορθού κοιλιακού μυός. Προκαλεί κοιλιακό άλγος με ή χωρίς μάζα. Το αιμάτωμα μπορεί να προκληθεί είτε από ρήξη της επιγαστρικής αρτηρίας είτε από μυϊκή ρήξη. Τα αίτια αυτού περιλαμβάνουν αντιπηκτική αγωγή, βήχα, εγκυμοσύνη, χειρουργική επέμβαση στην κοιλιά και τραύμα. Με τη γήρανση του πληθυσμού και την ευρεία χρήση αντιπηκτικών φαρμάκων, υπάρχουν ενδείξεις ότι αυτή η ιστορικά καλοήθης πάθηση γίνεται πιο συχνή και πιο σοβαρή.^[8]

Άλλα ζώα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο ορθός κοιλιακός είναι παρόμοιος στα περισσότερα σπονδυλωτά. Η πιο προφανής διαφορά μεταξύ του κοιλιακού μυός του ζώου και του ανθρώπου είναι ότι στα ζώα υπάρχει διαφορετικός αριθμός τενόντιων τομών.