Ξύλινες εκκλησίες στην Ουκρανία

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Θέα του 19ου αιώνα του χωριού Τρυπηλία και της ξύλινης εκκλησίας του, πριν από την καταστροφή του ποταμού Ντνίπρο (Περιφερειακό Αρχαιολογικό Μουσείο).

Η ξύλινη εκκλησιαστική αρχιτεκτονική στην Ουκρανία χρονολογείται από την αρχή του χριστιανισμού στην περιοχή και περιλαμβάνει μια σειρά από μοναδικού στυλ και μορφών εκκλησίες ειδικά για πολλές υποπεριφέρειες της χώρας. Ως μια μορφή λαϊκού πολιτισμού, η κατασκευή των εκκλησιών σε συγκεκριμένα στυλ κληροδοτείται στις επόμενες γενιές. Τα αρχιτεκτονικά στιλ ποικίλλουν από το πολύ απλό έως το περίπλοκο, με υψηλό βαθμό ξυλουργικής και τέχνης κοπής ξύλου.

Εκτός από τις τσέρκβας (Ελληνικές Καθολικές ή Ανατολικές Ορθόδοξες εκκλησίες), υπάρχουν αρκετές κοσκιόλς (Λατινικές Καθολικές εκκλησίες) που διατηρούνται στη δυτική Ουκρανία. Μερικές από αυτές τις εκκλησίες παραμένουν σε ενεργή χρήση.

Γενική εικόνα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σχεδόν 1.900 ξύλινες εκκλησίες έχουν εντοπιστεί στην Ουκρανία μέχρι το τέλος του 2010. Όταν οι Ουκρανοί μετανάστευσαν στον Νέο Κόσμο στα τέλη του 19ου αιώνα, πολλοί χρησιμοποίησαν αυτές τις στυλιστικές μορφές, αλλά προσαρμόστηκαν στην κατασκευή τους με τα νέα υλικά και τις νέες περιβαλλοντικές συνθήκες (βλέπε για παράδειγμα τον καθεδρικό ναό της Αγίας Τριάδας στο Σικάγο του Ιλλινόις). Σύμφωνα με τον διευθυντή της Εθνικής Πινακοθήκης Λβιβ, Μπόρις Βοζνίτσκι, η τρέχουσα κατάσταση στη διατήρηση των μοναδικών εκκλησιών στην Ουκρανία είναι εξαιρετικά δύσκολη. Λιγότερες εκκλησίες κάηκαν στη Δυτική Ουκρανία κατά τη διάρκεια της Σοβιετικής περιόδου από ό, τι έχουν καεί κατά τη μετα-σοβιετική περίοδο. [1]

Ξύλινες εκκλησίες της Κεντρικής και Ανατολικής Ουκρανίας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εκκλησία της Μονής Αγίας Τριάδος στο Νοβομοσκόφσκ, νοτιοανατολική Ουκρανία

Η ξύλινη εκκλησιαστική αρχιτεκτονική της Κεντρικής και Ανατολικής Ουκρανίας βρίσκεται στις πρώτες χιλιετίες του Χριστιανισμού στην Ουκρανία από την εποχή του Μεγάλου Βλαντιμίρ (Μεγάλος Πρίγκιπας του Κιέβου από το 980 έως το 1015). Ενώ επικράτησαν οι εκκλησίες με τοιχοδομία σε αστικές περιοχές, η αρχιτεκτονική των ξύλινων εκκλησιών συνεχίστηκε κυρίως στα χωριά της Ουκρανίας της κεντρικής και ανατολικής Ουκρανίας. Σε αντίθεση με τη δυτική Ουκρανία, δεν υπάρχει σαφής διαχωρισμός του στυλ με βάση την περιοχή. Οι κεντρικές εκκλησίες της Ουκρανίας είναι παρόμοιες με τις εκκλησίες τοιχοποιίας πολλαπλών θαλάμων του Ρως του Κιέβου, αλλά, αντίθετα, είναι κατασκευασμένες από ξύλο. Υπάρχουν επίσης και τα δύο στυλ, δηλαδή η κατασκευή μέσα σε πλαίσιο και το στυλ χωρίς καρφιά.

Ξύλινες εκκλησίες της Δυτικής Ουκρανίας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εκκλησία Κρύβκα στο Λβιβ, δυτική Ουκρανία
Εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στο Ντροχομπίκχ, δυτική Ουκρανία

Οι σχετικά απομονωμένοι πολιτισμοί αγροτών στη δυτική και την Υπερκαρπάθια Ουκρανία κατάφεραν να διατηρήσουν την κατασκευή σε ξύλινα στυλ στις αρχές του 20ου αιώνα. Πολλές εθνογραφικές περιοχές διατήρησαν συγκεκριμένες μορφές αρχιτεκτονικής, που ευθυγραμμίζονταν με τις πολιτιστικές, περιβαλλοντικές και ιστορικές διαφορές τους.

Κοινές σε όλες τις περιοχές, κατά κάποιο τρόπο, είναι δύο τεχνικές στέγης: οπασάνια (opasannia), η δομή, που υποστηρίζει την οροφή που σχηματίζεται από προεξέχοντες κορμούς από τις κορυφαίες γωνίες των κορμών και πιντάσια (pidashshia), ένα στυλ που χρησιμοποιεί υποστηρίγματα οπασάνια (opasannia), αλλά επεκτείνει την οροφή αρκετά, ώστε να σχηματίσει μια συνεχή προεξοχή της στέγης γύρω από την περίμετρο της εκκλησίας.

Μόνο στην περιοχή του Λβιβ υπάρχουν 999 εκκλησίες, που είναι εγγεγραμμένα μνημεία αρχιτεκτονικής - 398 εκ των οποίων είναι εθνικής σημασίας - ωστόσο μόνο 16 από αυτές τις χιλιάδες εκκλησίες διαθέτουν συστήματα συναγερμού για πυρκαγιά. Κατά τη μετα-σοβιετική εποχή, η περιοχή Λβιβ έχει ήδη χάσει περίπου 80 εκκλησίες από πυρκαγιές. [2] Το 2009 η κυβέρνηση της περιοχής χορήγησε περίπου 2 εκατομμύρια χρίβνια για τη χρηματοδότηση έργων αποκατάστασης των εκκλησιών.

Μπουκοβίνα

Η παραδοσιακή εκκλησία της Μπουκοβίνα διαθέτει ψηλή οροφή με αετώματα, αλλά συχνά καταλήγει σε σκεπαστή οροφή πάνω από το πολυγωνικό ιερό. Η οροφή διαθέτει opasannia και ήταν καλυμμένη με ξύλινες σανίδες. Η κατασκευή συνήθως κατασκευάστηκε από κορμούς, αλλά συχνά ήταν καλυμμένη με πηλό και ασβεστωμένη, παρόμοια με τα σπίτια Μπουκοβινέζικου στιλ.

Λέμκο

Οι εκκλησίες Λέμκο χρησιμοποιούσαν συχνότερα μια σχεδίαση τριών τμημάτων με πολύ ψηλές στέγες με αετώματα και έναν πύργο σε κάθε τμήμα, με τον πύργο πάνω από την είσοδο να είναι ο ψηλότερος. Στην κορυφή κάθε πύργου υπάρχει ένας κώνος, που μοιάζει με ένα γοτθικό κώνο, αν και κατασκευάζεται σε ουκρανικό στιλ.

Χούτσουλ

Οι εκκλησίες του Χούτσουλ ήταν συνήθως σταυροειδείς κατασκευές 5 τμημάτων, χρησιμοποιώντας κορμούς από έλατο, για να σχηματίσουν τοίχους με στοές τύπου opasannia. Ο κεντρικός θόλος σχηματίζεται σε οκταεδρικό σχήμα με σκεπαστή οροφή, αντί για θόλο σχήματος κρεμμυδιού. Επίσης μοναδική για τις εκκλησίες Χούτσουλ είναι η χρήση κασσίτερου ή μεταλλικής κατασκευής στα ανώτερα μέρη της εκκλησίας, τα οποία χρησιμοποιούνται επίσης στην οικιακή αρχιτεκτονική της περιοχής.

Μπόικο

Οι εκκλησίες Μπόικο ορίζονται από τον σχεδιασμό τριών τμημάτων τους, με το κεντρικό κλίτος να είναι το μεγαλύτερο. Η περίπλοκη, πολυεπίπεδη και σκεπαστή οροφή είναι ο πιο διακριτικός παράγοντας στο σχεδιασμό της εκκλησίας Μπόικο. Οι κατασκευές χρησιμοποίησαν τις πιο παραδοσιακές τεχνικές, τόσο στους τοίχους χωρίς πλαίσιο, όσο και στις στέγες χωρίς καδρόνια, καθώς και τη χρήση opasannia και piddashshia.

Τερνοπόλ
Ξύλινη εκκλησία Στέμπλιβκα

Τα στιλ κατασκευής Τερνοπόλ θεωρούνται ένα μείγμα από των στιλ Καρπαθίων και Κίεβου. Δύο στιλ επικρατούν: το στιλ Τερνοπόλ με κλίτη (Ternopil Nave Style) και το Σταυροειδές στιλ Τερνοπόλ (Ternopil Cruciform Style). Το στιλ με κλίτη χρησιμοποιούσε ένα μακρύ ορθογώνιο σχήμα με οροφή με αετώματα στα αντίθετα άκρα με ένα μικρό διακοσμητικό θόλο με σχήμα κρεμμυδιού, που συχνά δεν είναι ορατό από μέσα στην εκκλησία. Το σταυροειδές στιλ χρησιμοποιεί ένα σταυροειδές μοτίβο με ίσες αποστάσεις με ένα δομικό κεντρικό θόλο σε σχήμα κρεμμυδιού, και στέγη με αετώματα πάνω από κάθε σταυροειδές τμήμα. Ενώ κατασκευάστηκε σε ξύλο σε χωριά, αυτό το στυλ χρησιμοποιούσε συχνά τοιχοποιία σε αστικές περιοχές.

Κατάλογος ξύλινων εκκλησιών στην Ουκρανία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εκκλησία σε Κολόντν, Υπερκαρπαθία Ουκρανία
  • Άπσιτσα (Βόντιτσα στα Ουκρανικά, Κίσαπσα στα Ουγγρικά)
  • Άπσα ντε Μίζλοκ, Σουσάνι (Η Σρεντνέγιε Βοντιανόιε είναι Ουκρανική, η Κοζέπαπσα στα Ουγγρικά)
  • Άπσα ντε Μίζλοκ, Γιοσάνι
  • Άπσα ντιν Ζος, Παράου (Το Βέρκνιε Βοντιάν είναι Ουκρανικό, το Αλσοαπσά στα Ουγγρικά)
  • Ντανίλοβο (Ντανιλέστι στα Ρουμανικά, Χουστσοφάλβα στα Ουγγρικά)
  • Ντούλοβο (Ντούλενι στα Ρουμανικά, Ντουλφάλβα στα Ουγγρικά)
  • Γκάνιτσι (Γκανέστι στα Ρουμανικά, Γκάνια στα Ουγγρικά)
  • Εκκλησία της Αγίας Τριάδας, Ζόβκβα
  • Κομπιλέτσκα Πολιάνα (Ποϊάνα Κομπιλέι στα Ρουμανικά και Γκιερτιανλιγκέτ στα Ουγγρικά)
  • Κολόντν (Ντάρβα στα Ρουμανικά και Ουγγρικά)
  • Κραϊνίκοβο (πρώην Στεμπλίβκα μεταξύ 19120-1938 και 1945–1946, Μιχάλκα στα Ουγγρικά, Κραϊνιτσένι στα Ρουμανικά)
  • Νερεσνίτσια (Νερεσνίτσα στα Ρουμανικά, Νιρεσάζα στα Ουγγρικά)
  • Νίζνιε Σέλις (Σαλίστα ντε Ζος στα Ρουμανικά, Αλσοσελιστάι στα Ουγγρικά)
  • Ολεξαντρίβκα (Σαντρένι στα Ρουμανικά, Σαντορφάλβα στα Ουγγρικά)
  • εκκλησία Ολεξαντρίβκα
    Ρούσκα Πόλε I (Ντομνέστι Μάρι στα Ρουμανικά, Ούρμεζο στα Ουγγρικά)
  • Ρούσκα Πόλε II
  • Σοκιρνίτσια (Σακλάντσα στα Ρουμανικά, Σεκλένκζε στα Ουγγρικά)
  • Στέμπλιβκα (Ντουμποσάρι στα Ρουμανικά, Σάλντομπος στα Ουγγρικά)
  • Τέρνοβο (Ταρνόβα στη ρουμανική, Κοκένιες στην ουγγρική)

Κατάλογος ξύλινων εκκλησιών στο Όμπλαστ της Υπερκαρπαθίας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Εκκλησίες Σρέντνε Βοντιάνε
  • Εκκλησία Βέρκνιε Βοντιάνε
  • Εκκλησία Ντανίλοβο
  • Εκκλησία Κολόντν
  • Εκκλησία Κραϊνίκοβο
  • Εκκλησία Νίζνιε Σέλις
  • Εκκλησία Ολεξαντρίβκα
  • Εκκλησία Σοκιρνίτσια
  • Εκκλησία Στεμπλίβκα

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. «Churches lost in Lviv Region». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Δεκεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 18 Απριλίου 2021. 
  2. «Guards for a temple». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Δεκεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 18 Απριλίου 2021.