Ξενία (ξενοδοχεία)

Ξενία
	Το λογότυπο των Ξενοδοχείων ( Α' ΦΑΣΗ ).
Γενικές πληροφορίες
Είδος	ξενοδοχείο
Αρχιτεκτονική	Μεταπολεμικός Μοντερνισμός
Χώρα	Ελλάδα
Έναρξη κατασκευής	1953
Ολοκλήρωση	1974
Κατάσταση	Διατηρητέα
Χρήση	Ξενοδοχεία
Ιδιοκτήτης	Ε.Ο.Τ
Σχεδιασμός και κατασκευή
Αρχιτέκτονας	Άρης Κωνσταντινίδης Χαράλαμπος Σφαέλλος
Ιστότοπος
	http://www.gnto.gov.gr/
	Πολυμέσα
	δεδομένα (π)

Το Πρόγραμμα "Ξενία"^[1] (Xenia Hotels) ήταν ένα Κρατικό κτιριακό πρόγραμμα που οργανώθηκε από τον Ε.Ο.Τ. το οποίο στόχευε στην τουριστική ανάπτυξη της Ελλάδας και την ανάδειξή της σε παγκόσμιο τουριστικό προορισμό.

Το πρόγραμμα τίθεται σε λειτουργία το 1951 όταν ιδρύεται ο μεταπολεμικός ΕΟΤ και ο τουρισμός αποτελεί μια από τις κινητήριες δυνάμεις για την ανάκαμψη της οικονομίας μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και τον εμφύλιο. Τα πρώτα έργα χρηματοδοτούνται από το Σχέδιο Μάρσαλ. Το πρόγραμμα ''ΞΕΝΙΑ'' περιλαμβάνει μια σειρά τουριστικών εγκαταστάσεων (ξενοδοχεία, μοτέλ, τουριστικά περίπτερα, οργανωμένες πλαζ, camping κ.ά.) που ανεγείρονται κατά μήκος των Εθνικών Οδών, κοντά σε Αρχαιολογικούς Χώρους και σε σημεία εξαίρετου φυσικού κάλλους. Σκοπός του προγράμματος ήταν να ανάδειξη την φυσική ομορφιά της Ελλάδας, τα μνημεία της χώρας του θαλάσσιου τουρισμού και της τουριστικής ανάπτυξης. Τα Ξενία σχεδιάστηκαν με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορούν να φιλοξενήσουν μεγάλο αριθμό επισκεπτών από αυτόν τον ενοίκων. Είχαν μεγάλους ευρύχωρους χώρους αυτή ήταν άλλωστε και η αρχική σκέψη. Τα Ξενία άρχισαν να απευθύνονται και στα μεσαία κοινωνικά στρώματα. Η Ελλάδα αρχίζει να προβάλλεται στο εξωτερικό χάρη στις αφίσες και τα διαφημιστικά φυλλάδια επώνυμων καλλιτεχνών και οι ξένοι ανακαλύπτουν την αθωότητα του ελληνικού καλοκαιριού. Ένα απο τα καλύτερα ξενοδοχεία όλης της χώρας ήταν το Ξενία στο Ναύπλιο το οποίο φιλοξένησε πολλούς τουρίστες που ήθελα να επισκεφτούν τις Μυκήνες και την Επίδαυρο αλλά και πολλούς διάσημους Έλληνες και ξένους όπου έρχονταν ειδικά για τις παραστάσεις του φεστιβάλ Επιδαύρου. Χτισμένο σε ένα απο τα ομορφότερα σημεία της πόλης την Ακροναυπλία. Η θέα του ξενοδοχείου ήταν εκπληκτική και εβλέπε όλη την πόλη, το Παλαμήδι και την παραλία της Αρβανιτιάς.

Το πρόγραμμα σταματά ουσιαστικά το 1967 με την έλευση της Χούντας και την παραίτηση του Α. Κωνσταντινίδη του σημαντικότερου μεταπολεμικού Έλληνα αρχιτέκτονα που ληταν επικεφαλής του Προγράμματος.

Το Πρόγραμμα Ξενία συμβάλλει στην καθιέρωση της Ελλάδας ως διεθνή τουριστικό προορισμό. Η αρχιτεκτονική των κτιρίων συνδυάζει το διεθνές στυλ με την τοπική παράδοση. Έργα του προγράμματος ανήκουν στα σημαντικότερα κτίρια του ελληνικού μεταπολεμικού μοντερνισμού.

Το λογότυπο των Ξενοδοχείων ( Β' ΦΑΣΗ ).

Εφαρμογή Προγράμματος 1953-1967[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα κτίρια του Προγράμματος Ξενία του Ε.Ο.Τ, οι εγκαταστάσεις του Αστέρα (Βουλιαγμένη, Γλυφάδα, Ρόδος), οι παραθεριστικοί οικισμοί και οι λουτροπόλεις, αποτελούν μαζί τον παράδεισο της βαλκανικής χερσονήσου.

Ο Ε.Ο.Τ κτίζει από τις αρχές της δεκαετίας του 1950 μια σειρά σύγχρονων και λειτουργικών ξενοδοχείων, τα γνωστά ΞΕΝΙΑ, μονάδες μικρής συνήθως δυναμικότητας με υψηλό βαθμό εξυπηρετήσεων. Επικεφαλής του Προγράμματος είναι ο αρχιτέκτονας Χ. Σφαέλλος ως Διευθυντής της Τεχνικής Υπηρεσίας.

Το 1958 ο αρχιτέκτονας Άρης Κωνσταντινίδης γίνεται Προϊστάμενος του Τμήματος Μελετών και σχεδιάζει στην Άνδρο το πρώτο του Ξενία, το ξενοδοχείο "Τρίτων", το οποίο δημιουργεί τομή στην τυπολογία των επόμενων ξενοδοχείων που κτίζονται από τον Οργανισμό.

Ταυτόχρονα ο ΕΟΤ οργανώνει την τουριστική ανάπτυξη της χώρας. Βασικές αρχές του η ανάδειξη όχι μόνο των μνημείων της χώρας, αλλά και του φυσικού τοπίου, η ανάπτυξη του θαλάσσιου τουρισμού (πλαζ, σπορ, κρουαζιέρες), η τουριστική ανάπτυξη νέων περιοχών στην ηπειρωτική χώρα κυρίως. Η Ελλάδα προβάλλεται στο εξωτερικό με αφίσες και διαφημιστικά φυλλάδια επώνυμων καλλιτεχνών. Οι ξένοι προσελκύονται από το ελληνικό καλοκαίρι.

Τα Ξενία σχεδιάστηκαν με κοινόχρηστους χώρους να μπορούν να φιλοξενήσουν μεγαλύτερο αριθμό επισκεπτών από αυτόν των ενοίκων. Ήταν λογική της αρχικής σχεδίασης, ώστε το ξενοδοχείο να δέχεται και περαστικούς ή κατοίκους της ευρύτερης περιοχής στα πλαίσια της καλύτερης ένταξης του ξενοδοχείου στο περιβάλλον του.

Παρακμή - Οριστική Εγκατάλειψη 1989-1998[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τέλη της δεκαετίας του 80', το κράτος αποδείχτηκε ανίκανο στο ρόλο του ξενοδόχου, οι απαιτήσεις στην τουριστική αγορά διαφοροποιήθηκαν και τα ΞΕΝΙΑ πήραν το δρόμο της μιζέριας και της εγκατάλειψης. Το τελευταίο Ξενία υπό κρατική λειτουργία έκλεισε το 1997 στο Παλιούρι.

Σήμερα κάποια κτίρια είναι ακόμη δημόσια και βρίσκονται υπό τη διαχείριση του ΤΑΙΠΕΔ (Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου) και κάποια είναι πλέον ιδιωτικά. Κάποια κτίρια βρίσκονται σε λειτουργία (είτε με την ίδια είτε με διαφορετική χρήση), άλλα είναι εγκαταλελειμμένα, άλλα έχουν κατεδαφιστεί. Κάποια από αυτά έχουν κηρυχθεί διατηριταία.

Αρχιτέκτονες (1953-1967)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Ξενοδοχειακό Συγκρότημα "ΞΕΝΙΑ" στο Παλιούρι Χαλκιδικής.

Βασικοί Αρχιτέκτονες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Χαράλαμπος Σφαέλλος (Α' ΦΑΣΗ)

Άρης Κωνσταντινίδης (Β' ΦΑΣΗ)

Συνεργάτες Αρχιτέκτονες (Β' ΦΑΣΗ)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ιωάννης Τριανταφυλλίδης
Γιώργος Νικολετόπουλος
Φίλιππος Βώκος
Κωνσταντίνος Σταμάτης
Διονύσιος Ζήβας

Αικατερίνη Διαλεισμά

Ξενοδοχειακές Μονάδες (1953-1967)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ακολουθεί η πρόταση του ΣΑΔΑΣ (2004) για την κήρυξη ως διατηρητέων κάποιων κτιρίων του προγράμματος.

Α' Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων (Αθήνα)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Ξενοδοχειακό Συγκρότημα ΞΕΝΙΑ-ΤΡΙΤΩΝ στην Χώρα της Άνδρου.

«Ξενία» Άνδρου (1958). Αρχιτέκτων: Α. Κωνσταντινίδης

«Ξενία» Πόρου (1964). Αρχιτέκτων: Α. Κωνσταντινίδης (εν λειτουργία).

«Ξενία» Σπετσών (1960). Αρχιτέκτων: Φ. Βώκος

Β' Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων (Πάτρα)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μοτέλ «Ξενία» Ολυμπίας (II) (1966). Αρχιτέκτων: Α. Κωνσταντινίδης

«Ξενία» Ναυπλίου (Ακροναυπλία) (1958). Αρχιτέκτων: I. Τριανταφυλλίδης

«Ξενία» Δελφών (1953). Αρχιτέκτων: Δ. Πικιώνης (εν λειτουργία)

Μοτέλ «Ξενία» Μεσολογγίου (1953). Αρχιτέκτων: I. Τριανταφυλλίδης (εν λειτουργία)

Μοτέλ «Ξενία» Ολυμπίας (I) (1963). Αρχιτέκτων: Α. Κωνσταντινίδης

«Ξενία» Σπάρτης (1958). Αρχιτέκτων: Χ. Μπουγάτσος

«Ξενία» Βυτίνας (1965). Αρχιτέκτων: Κ. Μπίτσιος

«Ξενία» Αργοστολίου (1955). Αρχιτέκτων: Χ. Σφαέλλος

Γ' Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων (Ρόδος)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

«Ξενία» Κω (1960). Αρχιτέκτων: Φ. Βώκος (εν λειτουργία)

Δ' Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων (Θεσσαλονίκη)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

«Ξενία» Έδεσσας (1963). Αρχιτέκτων: Ι.Ρίζος

Το Ξενοδοχειακό Συγκρότημα ΞΕΝΙΑ στο Παλιούρι Χαλκιδικής.

Μοτέλ «Ξενία» Παλιουρίου (1962). Αρχιτέκτων: Α, Κωνσταντινίδης

Μοτέλ «Ξενία» Πλαταμώνα (1960). Αρχιτέκτων Φ. Βώκος

«Ξενία» Σαμοθράκης (1954). Αρχιτέκτων: Κ. Σπανός (Stuart Μ. Shaw)

«Ξενία» Φλώρινας (1958). Αρχιτέκτων: Γ. Νικολετόπουλος

«Ξενία» Ξάνθης (1964). Αρχιτέκτων: Γ. Νικολετόπουλος (εν λειτουργία)

«Ξενία» Σερρών (1960). Αρχιτέκτων: Κ. Σταμάτης (εν λειτουργία)

«Ξενία» Δράμας (1961). Αρχιτέκτων: Κ. Σταμάτης (εν λειτουργία)

«Ξενία» Καστοριάς (1953). Αρχιτέκτων: Χ. Σφαέλλος

«Ξενία» Θάσου (1955). Αρχιτέκτων: Χ. Σφαέλλος

Ε' Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων (Βόλος)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μοτέλ «Ξενία» Καλαμπάκας (1960). Αρχιτέκτων: Α. Κωνσταντινίδης

Μοτέλ «Ξενία» Λάρισας (1959). Αρχιτέκτων: Α. Κωνσταντινίδης (εν λειτουργία)

«Ξενία» Σκοπέλου (1961). Αρχιτέκτων: Φ. Βώκος

«Ξενία» Σκιάθου (1963). Αρχιτέκτων Γ. Νικολετόπουλος

«Ξενία» Πορταριάς (1957), Αρχιτέκτων Κωνσταντίνος Κιτσίκης

«Ξενία» Πορταριάς (1957). Αρχιτέκτων: Κ Κιτσίκης (εν λειτουργία)

«Ξενία» Τσαγκαράδας (1955). Αρχιτέκτων: Χ. Σφαέλλος

«Ξενία» Υπάτης (1956). Αρχιτέκτων: Χ. Σφαέλλος

ΣΤ' Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων (Ιωάννινα)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μοτέλ «Ξενία» Ηγουμενίτσας (1959). Αρχιτέκτων Α. Κωνσταντινίδης

«Ξενία» Άρτας (1958). Αρχιτέκτων: Δ. Ζήβας

«Ξενία» Ιωαννίνων (1958). Αρχιτέκτων: Φ. Βώκος (έχει κατεδαφιστεί)

«Ξενία» Καρπενησίου (1959). Αρχιτέκτων: Φ. Βώκος

«Ξενία» Κέρκυρας (1955). Αρχιτέκτων: Χ. Σφαέλλος

Ζ' Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων (Ηράκλειο)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μοτέλ «Ξενία» Ηρακλείου, Καρτερός (1963). Αρχιτέκτων: Α. Κωνσταντινίδης

«Ξενία» Ηρακλείου (1961). Αρχιτέκτων: Γ. Νικολετόπουλος (έχει κατεδαφιστεί)

Θ' Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων (Μυτιλήνη)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

«Ξενία» Σάμου (1958). Αρχιτέκτων: Κ. Σταμάτης

«Ξενία» Χίου (1958). Αρχιτέκτων: Κ. Σταμάτης

«Ξενία» Μυκόνου (1962). Αρχιτέκτων: Α. Κωνσταντινίδης (εν λειτουργία)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

↑ Books, L. L. C. (2 Απριλίου 2017). Hotels in Greece: Grande Bretagne, Porto Carras, Xenia, Makedonia Palace, Titania, Hilton Athens, President Hotel Athens. General Books LLC. ISBN 9781158399420.

Τελική Έκθεση Π.Ε.Β.Ε. 2010 (65/18740) Μεταπολεμικός Μοντερνισμός Αρχιτεκτονική, Πολιτική και Τουρισμός στην Ελλάδα 1950-1965, Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο-Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Πρόγραμμα Ενίσχυσης Βασικής Έρευνας, Αθήνα 2012. Μυριάνθη Μούσα, Πρόγραμμα Ξενία: Ονομασία, μελέτες+κατασκευές, τυπολογία & κατάλογοι έργων, σελ. 223-276. Διαθέσιμο στη:

https://www.researchgate.net/publication/301835179_Programma_Xenia_Onomasia_meletes_kataskeues_typologia_katalogoi_ergon

[1] Books, L. L. C. (2 Απριλίου 2017). Hotels in Greece: Grande Bretagne, Porto Carras, Xenia, Makedonia Palace, Titania, Hilton Athens, President Hotel Athens. General Books LLC. ISBN 9781158399420.

[1]