Νεκρόπολη της Γκίζας
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Συντεταγμένες: 29°58′59.999″N 31°7′59.999″E / 29.98333306°N 31.13333306°E
| Νεκρόπολη της Γκίζα | |
|---|---|
 | |
 | |
| Είδος | Ancient Egyptian necropolis |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | 29°59′0″N 31°8′0″E |
| Διοικητική υπαγωγή | Κυβερνείο Γκίζας |
| Χώρα | Αίγυπτος |
 Πολυμέσα | |
| δεδομένα (π) | |
Η Νεκρόπολη της Γκίζα είναι αρχαιολογική θέση, στο ομώνυμο οροπέδιο στις παρυφές της πόλης του Καΐρου στην Αίγυπτο. Αποτελείται από ένα μεγάλο συγκρότημα αρχαίων μνημείων, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται : το συγκρότημα των 3 πυραμίδων γνωστών και ως Οι Μεγάλες Πυραμίδες, ένα επιβλητικό γλυπτό γνωστό ως η Μεγάλη Σφίγγα, πολλά κοιμητήρια, το χωριό των εργατών και το βιομηχανικό συγκρότημα. Η νεκρόπολη είναι τοποθετημένη περίπου 9 χλμ. προς την έρημο από την παλιά πόλη της Γκίζα στον Νείλο και 25 χλμ. περίπου, νοτιοδυτικά της πόλης του Καΐρου. Οι Πυραμίδες της Γκίζας αποτέλεσαν το σήμα κατατεθέν του αιγυπτιακού πολιτισμού, ειδικότερα από τους ελληνιστικούς χρόνους και ύστερα. Σε αυτό συνέβαλε κυρίως η συμπερίληψη τους ως ένα από τα Επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου στη σχετική λίστα που συνέταξε ο Αντίπατρος ο Σιδώνιος. Είναι μακράν οι παλαιότερες των αρχαίων θαυμάτων και η μόνες που σώζονται έως σήμερα.
Οικοδομήματα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα].svg)
Η Νεκρόπολη της Γκίζα αποτελείται από τα παρακάτω μνημειακά οικοδομήματα:
- Τις 3 Μεγάλες Πυραμίδες
- Τον τύμβο της Βασίλισσας Khentkaus Α', κόρης του Μυκερίνου
- Τη Μεγάλη Σφίγγα
- Το χωριό των εργατών
- Διάφορα κοιμητήρια
Οι Μεγάλες Πυραμίδες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Κατασκευή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι περισσότερες θεωρίες ως προς τον τρόπο κατασκευής υποστηρίζουν ότι οι τεράστιοι λίθοι από τους οποίους αποτελούνται οι πυραμίδες, σύρθηκαν από το λατομείο μέχρι τον τόπο κατασκευής και ανυψώνοντάς τες στο κατάλληλο σημείο. Οι διαφωνίες ωστόσο επικεντρώνονται στη μέθοδο με την οποία οι λίθοι αυτοί μεταφέρθηκαν και τοποθετήθηκαν εκεί και κατά πόσο κάποια μέθοδος μπορούσε να επιτευχθεί, με τα μέσα της εποχής. Μια πιο πρόσφατη ωστόσο μη δημοφιλής θεωρία προτείνει ότι τα δομικά στοιχεία κατασκευάστηκαν επί τόπου από ένα είδος ασβεστολιθικού μπετόν.
Οι αρχιτέκτονες των πυραμίδων πιθανόν να ανέπτυσσαν την τεχνική τους με την πάροδο του χρόνου. Έτσι, άρχισαν να επιλέγουν περιοχές με σχετικά πιο επίπεδη επιφάνεια και με βραχώδες υπόστρωμα το οποίο παρείχε πιο σταθερή θεμελίωση. Μετά από την προσεκτική τοπογράφηση του χώρου και το στρώσιμο του πρώτου επίπεδου λίθων, συνέχισαν την κατασκευή των πυραμίδων χτίζοντας οριζόντια επίπεδα το ένα πάνω στο άλλο.
Στην Πυραμίδα του Χέοπα, οι περισσότεροι από τους λίθους του εσωτερικού φαίνεται να έχουν εξορυχτεί ακριβώς νότια από τον τόπο του εργοταξίου. Η ομαλή εξωτερική επιφάνεια της πυραμίδας ήταν φτιαγμένη από πρώτης τάξεως λευκό ασβεστόλιθο, τον οποίο εξόρυσσαν κατά μήκος του Νείλου. Οι εξωτερικές πλάκες έπρεπε να είναι τεμαχισμένες με λεπτομέρεια. Μεταφέρονταν με ποταμόπλοια στη Γκίζα, και σέρνονταν πάνω σε ράμπες μέχρι το εργοτάξιο. Από αυτές τις πλάκες, πολύ λίγες έχουν παραμείνει στη θέση τους στο κάτω μέρος της πυραμίδας. Κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα (5ος με 15ος αιώνας μ.Χ.) οι πέτρες αυτές πάρθηκαν από την πυραμίδα για την ανέγερση οικοδομικών κτηρίων στην πόλη του Καΐρου.
Για να εξασφαλισθεί η συμμετρικότητα της πυραμίδας, οι εξωτερικοί λίθοι του περιβλήματος έπρεπε να είναι όλοι ίσοι σε πλάτος και ύψος. Οι εργάτες θεωρείται ότι μάρκαραν τους λίθους με τέτοιο τρόπο ώστε να υποδεικνύουν τη γωνία του εκάστοτε τοίχου της πυραμίδας και περιποιούνταν τις επιφάνειες προσεκτικά έτσι ώστε οι λίθοι να "κουμπώνουν" ακριβώς μεταξύ τους. Κατά τη διάρκεια της ανέγερσης η εξωτερική επιφάνεια ήταν ομαλός ασβεστόλιθος. Με το πέρασμα των αιώνων η επιφάνεια αυτή σταδιακά διαβρώθηκε και εξαφανίσθηκε.
Σκοπός της ανέγερσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Πυραμίδες της Γκίζα, καθώς και οι υπόλοιπες, θεωρείται ότι κατασκευάσθηκαν για να αποτελέσουν την τελευταία κατοικία των αποθανόντων Φαραώ. Σύμφωνα με τις πεποιθήσεις των αρχαίων Αιγυπτίων, ένα τμήμα του πνεύματος του Φαραώ, που το αποκαλούσαν ka, παρέμενε μαζί με το σώμα του μετά το θάνατό του. Έτσι, η σωστή φροντίδα των λειψάνων του ήταν απαραίτητη έτσι ώστε ο πρώην Φαραώ να εκτελέσει τα νέα του καθήκοντα ως βασιλέας των νεκρών. Για το σκοπό αυτό, μαζί με τη σαρκοφάγο του Φαραώ μέσα στην πυραμίδα, τοποθετούνταν και διάφορα αντικείμενα τα οποία θα χρειαζόταν στη μετά θάνατον ζωή. Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι πίστευαν ότι ο φυσικός θάνατος ήταν η έναρξη ενός ταξιδιού για τον άλλο κόσμο. Το σώμα του βασιλιά ταριχευόταν προτού τοποθετηθεί στη σαρκοφάγο και στη συνέχεια θαβόταν μέσα στην πυραμίδα ή απλώς τοποθετούνταν εντός της πυραμίδας για να προστατευθεί και να επιτρέψει την ομαλή μετάβαση στη μετά θάνατον ζωή.
Τύμβος της Βασίλισσας Khentkaus Α'
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Khentkaus Α' ενταφιάστηκε επίσης στη Γκίζα. Ο τύμβος της γνωστός με την αρχαιολογική ονομασία LG100 και G8400, βρίσκεται δίπλα από την πυραμίδα του Μυκερίνου. Το πυραμιδικό συγκρότημα της βασίλισσας Khentkaus περιλαμβάνει: την πυραμίδα της βασίλισσας, έναν ναό και μια πόλη από μικρές πυραμίδες.
Η Μεγάλη Σφίγγα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Σφίγγα χρονολογείται στα χρόνια της βασιλείας του φαραώ Χεφρήνου. Κατά τη διάρκεια του Νέου Βασιλείου ο Αμενχοτέπ Β' έχτισε ένα ναό αφιερωμένο στον Hauron-Haremakhet, o οποίος σταδιακά ενοποιήθηκε με τη Σφίγγα σε ένα ενιαίο μνημείο.
Το χωριό των εργατών
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Για την αποπεράτωση αυτών των ογκοδέστατων μνημείων, απαιτήθηκαν αρκετές χιλιάδες ειδικευμένοι και ανειδίκευτοι εργάτες. Επίσης απαραίτητοι ήταν και άλλου είδους επαγγελματίες όπως ξυλουργοί, αρτοποιοί καθώς και άτομα για τη μεταφορά νερού. Μέχρι σήμερα δεν έχει εκτιμηθεί με ακρίβεια ο συνολικός αριθμός ανθρώπινου δυναμικού που χρειάστηκε καθώς και ο χρόνος αποπεράτωσης. Μερικές λεπτομέρειες έρχονται από τον Ηρόδοτο ο οποίος επισκέφθηκε τη Γκίζα γύρω στα 450 π.Χ.. Βλέποντας τα εκπληκτικά μνημεία, ρώτησε τους ιερείς τον τρόπο με τον οποίο φτιάχτηκαν. Η απάντηση ήταν ότι για την ανέγερση τους χρειάστηκε ανθρώπινο δυναμικό 400.000 εργατών, οι οποίοι δούλευαν για 20 χρόνια. Οι βάρδιες είχαν διάρκεια 3 μηνών, στις οποίες δούλευαν εναλλάξ 100.000 εργάτες. Σύμφωνα όμως με στοιχεία παρμένα από τους ίδιους τους τύμβους, χρησιμοποιήθηκε ένα εργατικό δυναμικό 10.000 εργατών, οι οποίοι όντως δούλευαν σε βάρδιες των 3 μηνών. Ωστόσο ο χρόνος που χρειαζόταν για την ανέγερση μιας μόνο πυραμίδας, ήταν 30 χρόνια.
Το πυραμιδικό συγκρότημα της Γκίζα περιβάλλεται από ένα μεγάλο πέτρινο τείχος, έξω από το οποίο, ο Mark Lehner και η ομάδα του, έφεραν στο φώς το χωριό στο οποίο έμεναν οι εργάτες κατά το χτίσιμο των μνημείων. Το χωριό αυτό βρίσκεται νοτιοανατολικά των πυραμίδων των Χεφρήνου και Μυκερίνου. Το χωριό αυτό εκτός από τις κατοικίες των εργατών, περιελάμβανε κοινοτικά δωμάτια ύπνου, φούρνους, ζυθοποιίες και εστιατόρια (με τα στοιχεία να αποδεικνύουν ότι το ψωμί, το ψάρι και το κρέας αποτελούσαν βασικό κομμάτι της καθημερινής τους διατροφής). Υπήρχαν επίσης νοσοκομεία και ξεχωριστά κοιμητήρια ( τα λείψανα των ανθρώπων εκείνης της εποχής που βρέθηκαν σε αυτά, είχαν όλα τραύματα που πολύ πιθανόν προήλθαν από εργατικά ατυχήματα). Το χωριό αυτό χρονολογείται γύρω στα μέσα της 4ης δυναστείας (2520-2472 π.Χ.) και μετά την ολοκλήρωση της πυραμίδας του Χέοπα.
Άλλα κοιμητήρια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Βασιλικά κοιμητήρια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Γύρω από τις μεγάλες πυραμίδες, έχουν επίσης φτιαχτεί μάσταμπες για τα κατώτερα βασιλικά μέλη. Τα κοιμητήρια αυτά ενώνονται με το υπόλοιπο συγκρότημα με πολλούς δρόμους και λεωφόρους. Στα κοιμητήρια αυτά, βρίσκονταν τα σώματα των αποθανόντων γυναικών και παιδιών των βασιλέων της 4ης δυναστείας ενώ στα δυτικά της πυραμίδας του Χέοπα βρίσκονται τα κοιμητήρια των βασιλικών οικογενειών της 5ης και 6ης δυναστείας.
Τύμβοι των χτιστών των πυραμίδων
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το 1990 ανάμεσα στις υπόλοιπες πυραμίδες, ανακαλύφθηκαν και ορισμένοι τύμβοι που ανήκαν στους ανθρώπους που έχτισαν τις πυραμίδες ενώ μερικοί ακόμα ανακαλύφθηκαν κοντά στους άλλους το 2009. Οι τύμβοι αυτοί ήταν φτιαγμένοι με τούβλα από λάσπη. Τα σώματα των νεκρών δεν ήταν μουμιοποιμένα ενώ υπήρχαν προσφορές ψωμιού και μπύρας, για να τα πάρουν μαζί τους στη μετά θάνατον ζωή. Η εγγύτητα των τύμβων αυτών με τις υπόλοιπες πυραμίδες καθώς και ο τρόπος ταφής των νεκρών φανερώνουν ότι δεν ήταν δούλοι, αλλά επαγγελματίες χτίστες οι οποίοι μάλιστα ένιωθαν υπερήφανοι για τη δουλειά τους. Η εικόνα των σκλάβων που δούλευαν μέρα και νύχτα για την οικοδόμηση των πυραμίδων κάτω από απάνθρωπες συνθήκες, ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό στις ταινίες του Χόλυγουντ και στα στερεότυπα ότι μνημεία αυτού του μεγέθους ήταν δυνατό να χτιστούν μόνο με καταναγκαστική εργασία. Στοιχεία από τους εργατικούς αυτούς τύμβους, αποδεικνύουν για το χτίσιμο των πυραμίδων χρειάστηκε εργατικό δυναμικό 10.000 εργατών, οι οποίοι δούλευαν εναλλάξ σε τρίμηνες βάρδιες, ενώ το έργο χρειάστηκε συνολικά 30 χρόνια για να ολοκληρωθεί. Οι περισσότεροι εργάτες φαίνεται ότι προέρχονταν από φτωχές οικογένειες. Για τις διατροφικές ανάγκες των εργατών απαιτούνταν καθημερινώς 21 βόδια κ πρόβατα. Στις θέσεις που απαιτούνταν περισσότερη δεξιοτεχνία, ο βασιλιάς προσλάμβανε μόνιμο εξειδικευμένο προσωπικό, όπως αρχιτέκτονες, μεταλλουργούς και μαραγκούς.
Νέο Βασίλειο και Γκίζα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Κατά τη διάρκεια του Νέου Βασιλείου η Γκίζα παρέμενε ζωντανή. Ένας ναός από τούβλα κτίστηκε κοντά στη Σφίγγα στις αρχές της 18ης δυναστείας, πιθανόν από τον φαραώ Τουτμώση A'. Ο Αμενχοτέπ Β' έχτισε επίσης έναν ναό δίπλα στη Σφίγγα. Ο φαραώ Τουτμώσης Δ' είχε επισκεφθεί τη Σφίγγα, ως πρίγκιπας ακόμα. Το ίδιο βράδυ, λέγεται ότι είδε ένα όνειρο, στο οποίο του ειπώθηκε ότι εάν φρόντιζε για τον καθαρισμό της Σφίγγας από την άμμο της ερήμου, θα ανταμειβόταν με τον θρόνο του βασιλιά. Το όνειρο αυτό αναγράφεται στις στήλες του Ονείρου, στήλες τις οποίες ανήγειρε ο Τουτμώσης Δ' μαζί με τη σύζυγό του βασίλισσα Νεφερτάρη, κατά τα πρώτα χρόνια της βασιλείας του. Επίσης, ο Τουταγχαμών έκτισε ένα οικοδόμημα στην περιοχή.
Αστρονομικά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η τοποθεσία των τριών πυραμίδων δεν είναι τυχαία, αλλά έχουν χτιστεί με τέτοιο τρόπο ώστε να συμπίπτουν με τον αστερισμό του Ωρίωνα όταν αυτός βρίσκεται πάνω από τις πυραμίδες. Η παρατήρηση αυτή έχει οδηγήσει στην ανάπτυξη μιας ολόκληρης θεωρίας για τη συσχετισμό των πυραμίδων με τον αστερισμό του Ωρίωνα, η οποία προσπαθεί να ερμηνεύσει τον λόγο αυτής της αστρονομικής συμμετρίας.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Giza pyramid complex στο Wikimedia Commons