Ναός του Ολυμπίου Διός (Ακράγαντας)
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
| Ναός του Ολυμπίου Διός (Ακράγαντας) | |
|---|---|
 | |
 | |
| Είδος | αρχαίος ελληνικός ναός, ναός[1] και αρχαιολογική θέση |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | 37°17′27″N 13°35′4″E |
| Διοικητική υπαγωγή | Αγκριτζέντο[2] |
| Χώρα | Ιταλία[3] |
 Πολυμέσα | |
| δεδομένα (π) | |
O Ναός του Ολυμπίου Διός ή Ολυμπείον είναι ο μεγαλύτερος δωρικός ναός, που έχει κατασκευαστεί, αν και ποτέ δεν ολοκληρώθηκε. Βρίσκεται στην Κοιλάδα των ναών στον αρχαίο Ακράγαντα (μετέπειτα Αγκριτζέντο) της Σικελίας και είναι σε μορφή ερειπίων.
Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μάλλον οικοδομήθηκε σε ανάμνηση της νίκης των Ακραγαντίνων και Συρακουσίων εναντίων των Καρχηδονίων του Αμίλκα το 480 π.Χ. στη μάχη της Ιμέρας. Σύμφωνα με τον ιστορικό Διόδωρο τον Σικελιώτη ο ναός κτίστηκε από σκλάβους Καρχηδονίους, μετά τη μάχη. Υποθέτουμε ότι ήταν στρατιώτες, που αιχμαλωτίστηκαν. Ο ναός αναφέρεται λίγο από άλλες πηγές. Ο ιστορικός Πολύβιος ο Μεγαλοπολίτης αναφέρει σύντομα τον ναό στην περιγραφή του Ακράγαντα τον 2ο π.Χ. αι.: "οι άλλοι ναοί και οι στοές που κοσμούν την πόλη είναι σπουδαίας μεγαλοπρέπειας. Ο ναός του Ολυμπίου Διός είναι ανολοκλήρωτος, αλλά δεύτερος δεν υπάρχει στην κυρίως Ελλάδα σε σχέδιο και διαστάσεις.
Σύμφωνα με τον Διόδωρο, έμεινε ατελείωτος, διότι το 406 π.Χ. οι Καρχηδόνιοι πολιόρκησαν και κατέλαβαν τον Ακράγαντα. Η στέγη δεν είχε ακόμη κατασκευαστεί. Τους επόμενους αιώνες οι σεισμοί ταλαιπώρησαν το μνημείο· τον 18ο αι. χρησιμοποιήθηκε σαν να ήταν λατομείο: λίθοι μεταφερόταν εκτεταμένα ως υλικό για την οικοδόμηση των σύγχρονων πόλεων Αγκριτζέντο και Πόρτο Εμπέντοκλε. Έτσι σήμερα σώζεται μόνο η κρηπίδα του και μερικοί σωριασμένοι κίονες και λίθοι.
Αρχιτεκτονική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο ναός είχε διαστάσεις στυλοβάτη 112,7 Χ 56,3 μ. και ύψος 20 μ. Η όλη κατασκευή έγινε από μικρούς ορθογώνιους λίθους. Κατά τον Διόδωρο, στις αυλακώσεις των κολονών μπορούσε να χωρέσει ένας άνδρας. Το ύψος τους εκτιμάται σε 14,5 - 19,2 μ. Η κρηπίδα είχε πέντε βαθμίδες και ύψος 4,5 μ. από το έδαφος. H πρόσοψη είχε επτά κολώνες, κάτι που αποκλείει το να είχε ο ναός μία κεντρική θύρα και οι μακρές πλευρές είχαν 14 κολόνες. Όλες οι κολώνες ήταν ημικίονες.
Ανόμοια με τους άλλους ναούς της εποχής του, οι εξωτερικές κολώνες δεν στεκόταν μόνες τους ως περιστύλιο, αλλά ήταν προσαρτημένες σε έναν συνεχόμενο τοίχο, που χρειαζόταν για να συγκρατήσει το τεράστιο βάρος του υπερκείμενου θριγκού. Έτσι ο ναός ήταν ψευδοπερίπτερος. Μεταξύ των κολονών υπήρχαν κολοσσιαίοι λίθινοι, όρθιοι άτλαντες ύψους 7,5 μ. Οι γυμνές αυτές μορφές εναλλασσόταν μεταξύ εκείνων με γένειο και εκείνων χωρίς γένειο· στεκόταν με την πλάτη στον τοίχο και με τα χέρια επάνω από το κεφάλι τους.
Η ακριβής θέσης τους είναι υπό συζήτηση: πιστεύεται, πως στεκόταν σε μία εσοχή και υποβάσταζαν το βάρος τού επάνω μέρους τού ναού με τα σηκωμένα χέρια τους. Ένας από τους πεσμένους άτλαντες έχει ανασυναρμολογηθεί στο αρχαιολογικό μουσείο και ένας άλλος είναι στο έδαφος, μεταξύ των ερειπίων τού ναού. Η προσπάθεια λεπτομερούς αναπαράστασής τους δυσκολεύεται από την κακή κατάστασή τους, καθώς έχουν βαριά διαβρωθεί και λείπουν τα πόδια από τους περισσότερους.
Οι άτλαντες είναι ένα ασυνήθιστο χαρακτηριστικό και ίσως ήταν μοναδικοί στην εποχή τους. Έχουν ερμηνευθεί ως σύμβολο της δουλείας των Καρχηδονίων στους Έλληνες ή σε Αιγυπτιακές επιρροές. Ο αρχιτέκτονας Γιόζεφ Ρίκβερτ σχολιάζει, πως "το μεγάλο μέγεθος του ναού μοιάζει να επιβεβαιώνει τη φημολογούμενη υπερβολή των Ακραγαντίνων, την αγάπη τους για επίδειξη".
Η παρουσία παραθύρων μεταξύ των κολονών δεν επιβεβαιώνεται. Στο εσωτερικό υπήρχαν 12 πεσσοί σε κάθε μακρά πλευρά· οι ακραίοι πεσσοί περιέκλειαν τον πρόναο και τον οπισθόδομο. Δεν γνωρίζουμε πόσες θύρες εισόδου υπήρχαν. Ο σηκός είχε επιρροές Φοινικο-Καρχηδονιακές: υπήρχαν τρία κλίτη, όπου το μεσαίο ήταν ανοικτό στον ουρανό. Τα αετώματα είχαν από ένα πλήρες σύμπλεγμα μαρμάρινων γλυπτών, αλλά η στέγη δεν ολοκληρώθηκε ποτέ. Ο Διόδωρος περιγράφει με ενθουσιασμό τα αετώματα: το ανατολικό παρίστανε την Γιγαντομαχία, ενώ το δυτικό την πτώση της Τροίας. Και τα δύο συμβολίζουν τη νίκη των Ελλήνων εναντίον των βαρβάρων εισβολέων τους.
Εμπρός από το ανατολικό μέρος είναι η τεράστια βάση του βωμού, διαστάσεων 54,50 Χ 17,50.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. 11701. Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2024.
- ↑ (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. 11701. Ανακτήθηκε στις 31 Ιουλίου 2018.
- ↑ (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουλίου 2018.
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Rykwert, Joseph (1996). The Dancing Column: On Order in Architecture. MIT Press. p. 131.
- Polybius, The Histories 9.27, 1-9, trans. W.R. Paton (Cambridge, Massachusetts, 1925, reprinted 1993)
- Watkin, David (2005). A History of Western Architecture. Laurence King Publishing. pp. 29–30. ISBN 1-85669-459-3.
- Wilson, Nigel (2005). Encyclopedia of Ancient Greece. Routledge. p. 7.
- Diododorus Siculus, 13.82 1-4
Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
|