Νατοϊκό δόγμα GTI

Με την ονομασία Δόγμα Τζι-Τι-Άι ("Dogma GTI") σχεδιάστηκε και αναπτύχθηκε εκ μέρους του ΝΑΤΟ ένα δόγμα συνεργασίας στρατιωτικών επιχειρήσεων στα πλαίσια του ψυχρού πολέμου που ακολούθησε αμέσως μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Βασικό στοιχείο του δόγματος αυτού ήταν η πλήρης αμυντική συνεργασία των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων με τις ένοπλες δυνάμεις τριών βασικών χωρών μελών του ΝΑΤΟ της νοτιοανατολικής Ευρώπης που επιχειρησιακά εκτεινόταν στη νοτιοδυτική Ασία καλύπτοντας κυρίως το νότιο και νοτιοδυτικό υπογάστριο του Συμφώνου της Βαρσοβίας. Οι χώρες που συμμετείχαν σ΄ αυτό το δόγμα ήταν οι ένοπλες δυνάμεις της Ελλάδας, της Τουρκίας και του Ιράν, εξ ου και το αρκτικόλεξο του δόγματος (Greece, Turkey, Iran - GTI).

Την επιμέλεια της ανάπτυξης αυτής της ιδιαίτερης συνεργασίας ανέλαβε παράλληλα και ιδιαίτερο γραφείο που συνεστήθη για το σκοπό αυτό στο υπουργείο εξωτερικών των ΗΠΑ που έφερε την επωνυμία "US State Department Bureau for Greek, Turkey, and Iran", που συντόνιζε και επόπτευε τις εξωτερικές σχέσεις των ΗΠΑ με τις παραπάνω χώρες. Το δόγμα αυτό αναπτύχθηκε έντονα για τρεις δεκαετίες την περίοδο 1950 μέχρι σχεδόν το τέλος της δεκαετίας του 1970 όταν και σημειώθηκε στη συνέχεια η πτώση του Σάχη της Περσίας, της οποίας και ακολούθησε ο οκταετής Περσο-ιρακινός, ή Ιρακινο-ιρανικός πόλεμος.

Σημαντικότερα γεγονότα που συνέβησαν κατά την περίοδο ισχύος του δόγματος Τζι-Τι-Άι εκτός από τις εθνικές ανασυγκροτήσεις των τριών χωρών που πραγματοποιήθηκαν με τεράστια κεφάλαια αμερικανικής οικονομικής βοήθειας και συνεργασίας, χωρίς να παραβλέπεται ο μακαρθισμός (κομουνιστοφοβία) της εποχής, ήταν: η κρίση του Σουέζ, η ανεξαρτησία της Κύπρου, η επιχείρηση "λευκή επανάσταση" στο Ιράν από τον Σάχη, η επιβολή χούντας στην Ελλάδα το 1967, ο πόλεμος των έξι ημερών που ακολούθησε αμέσως μετά, ο πόλεμος του Γιομ Κιπούρ, το 1973 και η διεθνής πετρελαϊκή κρίση που ακολούθησε το ίδιο έτος, η κατάληψη της Β. Κύπρου από τους Τούρκους, το επόμενο έτος, και η Ιρανική επανάσταση.
Συνέπεια της τελευταίας ήταν το τέλος - αντικατάσταση του δόγματος αυτού με έτερο που συμπεριέλαβε το Πακιστάν, δημιουργώντας όμως ένα κενό στο αμυντικό διασυμμαχικό τόξο.