Μετάβαση στο περιεχόμενο

Μπέττυ Φρίνταν

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Μπέττυ Φρίνταν
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Betty Friedan (Αγγλικά)
ΓέννησηBettye Naomi Goldstein
4 Φεβρουαρίου 1921 (1921-02-04)
Peoria, Illinois, U.S.
Θάνατος4 Φεβρουαρίου 2006 (85 ετών)
Washington, D.C., U.S.
Αιτία θανάτουκαρδιακή ανεπάρκεια
Συνθήκες θανάτουφυσικά αίτια
ΚατοικίαGeorgetown Retirement Home[1]
Χώρα πολιτογράφησηςΗνωμένες Πολιτείες Αμερικής[2]
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΑγγλικά[3][4]
ΕκπαίδευσηSmith College (BA)
University of California, Berkeley
ΣπουδέςΚολέγιο Σμιθ[5]
Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, Μπέρκλεϋ
Esalen Institute
Peoria High School[6]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταδημοσιογράφος
συγγραφέας[7]
ακτιβίστρια για τα δικαιώματα των γυναικών[5]
κοινωνιολόγος
ψυχολόγος[8]
Αξιοσημείωτο έργοThe Feminine Mystique[9]
The Second Stage[10]
The Fountain of Age[11]
Οικογένεια
ΣύζυγοςCarl Friedan (1947–1969)
Τέκνα3
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΒραβεύσειςΟυμανιστής της χρονιάς (1975)
National Women's Hall of Fame (1993)[12]
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Η Μπέττυ Φρίνταν (Betty Friedan, 4 Φεβρουαρίου 1921 – 4 Φεβρουαρίου 2006)[13][14] ήταν Αμερικανίδα ακτιβίστρια και φεμινίστρια, κορυφαία φιγούρα στο γυναικείο κίνημα στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το βιβλίο της «Το Γυναικείο Μυστήριο», που εκδόθηκε το 1963 συχνά πιστώνεται για την έναρξη του δεύτερου κύματος του Αμερικανικού φεμινισμού του 20ού αιώνα. Το 1966, η Φρίνταν συνίδρυσε και εκλέχτηκε πρώτη πρόεδρος της «Εθνικής Οργάνωσης για τις Γυναίκες» (NOW), η οποία στόχευε να φέρει τις γυναίκες στο επίκεντρο της αμερικανικής κοινωνίας τώρα σε ισότιμη σχέση με τους άνδρες. 

Το 1970, μετά την αποχώρησή της ως πρώτη προέδρος της οργάνωσης NOW, η Φρίνταν οργάνωσε την Εθνική Απεργία Γυναικών για Ισότητα στις 26 Αυγούστου, με αφορμή την 50ή επέτειο της δέκατης ενάτης Τροποποίησης του Συντάγματος των Ηνωμένων Πολιτειών που έδινε το δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες. Η εθνική απεργία ήταν επιτυχής πέρα ​​από κάθε προσδοκία για τη διεύρυνση του φεμινιστικού κινήματος και η πορεία που οδήγησε η Φρίνταν στη Νέα Υόρκη προσείλκυσε πάνω από 50.000 ανθρώπους. Το 1971, η Φρίνταν μαζί με άλλες κορυφαίες φεμινίστριες ιδρύσαν το «Εθνικό Πολιτικό Επιμελητήριο Γυναικών». Η Φρίνταν ήταν επίσης ισχυρή υποστηρίκτρια της προτεινόμενης τροπολογίας για την Ισότητα Δικαιωμάτων στο Σύνταγμα των Ηνωμένων Πολιτειών που πέρασε από τη Βουλή των Αντιπροσώπων των Ηνωμένων Πολιτειών (με ψήφους 354-24) και τη Γερουσία (84-8) μετά από έντονες πιέσεις γυναικείων ομάδων υπό την ηγεσία του NOW στις αρχές της δεκαετίας του 1970. Μετά το πέρασμα της τροπολογίας από το Κογκρέσο, η Φρίνταν τάχτηκε υπέρ της επικύρωσης της τροποποίησης στις πολιτείες και υποστήριξε άλλες μεταρρυθμίσεις των δικαιωμάτων των γυναικών, ιδρύοντας την «Εθνική Ένωση για την Κατάργηση των Νόμων κατά των Αμβλώσεων».

Θεωρούμενη ως επιφανής συγγραφέας και πνευματικός άνθρωπος, η Φρίνταν παρέμεινε ενεργή γράφοντας έξι βιβλία. Ήδη από τη δεκαετία του 1960 η Φρίνταν επέκρινε τις πολωμένες και ακραίες φατρίες του φεμινισμού που επιτέθηκαν σε ομάδες όπως οι άντρες. Ένα από τα πιο πρόσφατα βιβλία της, «Το δεύτερο στάδιο» (1981), επικρίνει τις εξτρεμιστικές υπερβολές ορισμένων φεμινιστριών.

Πρώιμα χρόνια

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Φρίνταν που το πραγματικό της όνομα ήταν Μπέττυ Ναόμι Γκολντστάιν (Bettye Naomi Goldstein)[15][16][17] γεννήθηκε στις 4 Φεβρουαρίου του 1921 στην Πεόρια του Ιλλινόι, από τον Χάρυ και τη Μίριαμ Γκολντστάιν, των οποίων οι εβραϊκές οικογένειες προέρχονταν από τη Ρωσία και την Ουγγαρία.
Ως νεαρό κορίτσι, η Φρίνταν ήταν ενεργή τόσο στους μαρξιστικούς όσο και στους εβραϊκούς κύκλους ενώ αργότερα έγραψε πώς ένιωθε απομονωμένη από την δεύτερη κοινότητα κατά καιρούς και αισθάνθηκε ότι «το πάθος μου ενάντια στην αδικία ... προήλθε από τα συναισθήματα μου για την αδικία του αντισημιτισμού».[18]

Θάνατος

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Φρίνταν πέθανε από ανακοπή καρδιάς στο σπίτι της στην Ουάσιγκτον στις 4 Φεβρουαρίου του 2006, στα γενέθλια των 85 της χρόνων.[19]

Άρθρα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μερικά από τα άρθρα της Φρίνταν είναι αποθηκευμένα στη βιβλιοθήκη Schlesinger Library, στο Radcliffe Institute του πανεπιστημίου Harvard στο Cambridge της Μασαχουσέτης.[20]

Βραβεία και διακρίσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Honorary doctorate of humane letters from Smith College (1975)[21]
  • Humanist of the Year from the American Humanist Association (1975)[22]
  • Mort Weisinger Award from the American Society of Journalists and Authors (1979)[23]
  • Honorary doctorate of humane letters from the State University at Stony Brook (1985)[24]
  • Eleanor Roosevelt Leadership Award (1989)[23]
  • Honorary doctorate of humane letters from Bradley University (1991)[25]
  • Induction into the National Women's Hall of Fame (1993)[26]
  • Honorary doctorate of letters from Columbia University (1994)[27]
  • "The 75 Most Important Women of the Past 75 Years" – Glamour magazine listed Friedan as one of them (2014)[28]

Βιβλία 

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • The Feminine Mystique (1963)
  • It Changed My Life: Writings on the Women's Movement (1976)
  • The Second Stage (1981)
  • The Fountain of Age (1993)
  • Beyond Gender (1997)
  • Life So Far (2000)

Σημειώσεις 

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ «Georgetown Retirement Home to Become Luxury Apartments». (Αγγλικά) The Georgetowner. Ουάσινγκτον. 18  Φεβρουαρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 21  Αυγούστου 2023.
  2. ↑ LIBRIS. Εθνική Βιβλιοθήκη της Σουηδίας. 26  Σεπτεμβρίου 2012. khwzz1f32pmjbt3. Ανακτήθηκε στις 24  Αυγούστου 2018.
  3. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 11903613k. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  4. ↑ CONOR.SI. 67735907.
  5. ↑ 5,0 5,1 Virginia Blain, Isobel Grundy, Patricia Clements: «The Feminist Companion to Literature in English» (Αγγλικά) 1990. σελ. 400.
  6. ↑ Ανακτήθηκε στις 4  Μαρτίου 2021.
  7. ↑ «American Women Writers» (Αγγλικά) 1979.
  8. ↑ Ανακτήθηκε στις 22  Μαΐου 2019.
  9. ↑ Άαρον Σβαρτς: (Αγγλικά, Ισπανικά, Γαλλικά, Γερμανικά, Τσεχικά, Κροατικά, Τελούγκου) Open Library. openlibrary.org/works/OL2643704W/The_Feminine_Mystique. Ανακτήθηκε στις 16  Ιανουαρίου 2017.
  10. ↑ Άαρον Σβαρτς: (Αγγλικά, Ισπανικά, Γαλλικά, Γερμανικά, Τσεχικά, Κροατικά, Τελούγκου) Open Library. openlibrary.org/works/OL2643702W/The_second_stage. Ανακτήθηκε στις 16  Ιανουαρίου 2017.
  11. ↑ Άαρον Σβαρτς: (Αγγλικά, Ισπανικά, Γαλλικά, Γερμανικά, Τσεχικά, Κροατικά, Τελούγκου) Open Library. openlibrary.org/works/OL2643700W/The_fountain_of_age. Ανακτήθηκε στις 16  Ιανουαρίου 2017.
  12. ↑ www.womenofthehall.org/inductee/betty-friedan/.
  13. ↑ Library of Congress pronunciation guide
  14. ↑ Random House Dictionary
  15. ↑ 15,0 15,1 Margalit Fox (February 5, 2006). «Betty Friedan, who ignited cause in 'Feminine Mystique,' dies at 85». The New York Times. https://www.nytimes.com/2006/02/05/national/05friedan.html?pagewanted=2&ei=5090&en=30472e5004a66ea3&ex=1296795600. Ανακτήθηκε στις February 2, 2010. 
  16. ↑ Sweet, Corinne (Feb. 7, 2006). Ground-Breaking Author of 'The Feminine Mystique' Who Sparked Feminism's Second Wave. The (London, Eng., U.K.) Independent (obit)[νεκρός σύνδεσμος], Retrieved February 2, 2010.
  17. ↑ Betty Friedan, in 300 Women Who Changed the World. Encyclopædia Britannica, Retrieved February 2, 2010.
  18. ↑ Horowitz (2000)
  19. ↑ "Betty Friedan, the feminist crusader and author whose searing first book, The Feminine Mystique, ignited the contemporary women's movement in 1963 and as a result permanently transformed the social fabric of the United States and countries around the world, died yesterday, her 85th birthday, at her home in Washington. The cause was congestive heart failure, said Emily Bazelon, a family spokeswoman. ... For decades a familiar presence on television and the lecture circuit, Ms. Friedan, with her short stature and deeply hooded eyes, looked for much of her adult life like a 'combination of Hermione Gingold and Bette Davis,' as Judy Klemesrud wrote in The New York Times Magazine in 1970."[15]
  20. ↑ «Friedan, Betty. Additional papers of Betty Friedan, 1937-1993 (inclusive), 1970-1993 (bulk): A Finding Aid». oasis.lib.harvard.edu. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Μαρτίου 2014. Ανακτήθηκε στις 8 Μαρτίου 2018. 
  21. ↑ Felder, Deborah G.· Rosen, Diana (15 Σεπτεμβρίου 2017). «Fifty Jewish Women Who Changed The World». Citadel Press – μέσω Google Books. 
  22. ↑ «Humanists of the Year». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Νοεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 8 Μαρτίου 2018. 
  23. ↑ 23,0 23,1 «Women's Equity Resource Center». www2.edc.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 8 Μαρτίου 2018. 
  24. ↑ «For Friedan, a Life on the Run». www.nytimes.com. 
  25. ↑ «Archived copy» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις Απριλίου 7, 2014. Ανακτήθηκε στις 2014-03-20. 
  26. ↑ «Home - National Women's Hall of Fame». National Women’s Hall of Fame. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Ιανουαρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 8 Μαρτίου 2018. 
  27. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Οκτωβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 8 Μαρτίου 2018. 
  28. ↑ «The Most Inspiring Female Celebrities, Entrepreneurs, and Political Figures». Glamour. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 8 Μαρτίου 2018. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Betty Friedan στο Wikimedia Commons
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Μπέττυ_Φρίνταν&oldid=10738010"