Μονή Αγίου Νικολάου Γαλατάκη
| Μονή Αγίου Νικολάου Γαλατάκη | |
|---|---|
 | |
| Είδος | μοναστήρι και οικισμός |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | 38°43′0″N 23°22′17″E |
| Διοικητική υπαγωγή | Δήμος Μαντουδίου - Λίμνης - Αγίας Άννας και Δημοτική Κοινότητα Λίμνης Ευβοίας |
| Χώρα | Ελλάδα[1] |
| Προστασία | αρχαιολογικός χώρος στην Ελλάδα και διατηρητέο κτήριο στην Ελλάδα |
| δεδομένα (π) | |
Η Μονή Αγίου Νικολάου Γαλατάκη βρίσκεται στη βόρεια Εύβοια και πολύ κοντά στις ακτές του Βόρειου Ευβοϊκού κόλπου, σε απόσταση 9 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά από τη Λίμνη (Ελύμνιον)[2][3] και 67 χιλιόμετρα βορειοδυτικά από τη Χαλκίδα. Είναι κτισμένη σε υψόμετρο 110 μέτρα[4], με θέα νοτιοανατολικά το όρος Κανδήλι ενώ θεωρείται η αρχαιότερη μονή της Εύβοιας, η οποία μέχρι του 1946 ήταν ανδρώα, και μετέπειτα γυναικεία. Από το 1958 έχει χαρακτηριστεί αρχαίο μνημείο.[5]
Ιστορικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κατά την παράδοση, ως κτήτορας της Μονής φέρεται κάποιος εκ Γαλατά Κωνσταντινουπόλεως, εξ ου και η προσωνυμία «Γαλατάκη» (αν και υπάρχει και ερμηνεία από την ετυμολογία της λέξεως: γάλα-τυροκομείο), καταγόμενος πλοίαρχος (αν και η Μονή φαίνεται ότι υπήρχε από τον 8ο μ.Χ. αι., χτισμένη πάνω σε ερείπια προχριστιανικού αρχαιοελληνικού ναού του Ποσειδώνα[3]), ο οποίος γύρω στο 10ο αι, κινδυνεύοντας να καταποντιστεί από μια σφοδρή τρικυμία κοντά στο όρος Κανδήλι, επικαλέστηκε τη βοήθεια του Αγίου Νικολάου. Πράγματι, η θαλασσοταραχή κόπασε και ο «Γαλατάκης» προσορμίσθηκε στην ξηρά, αναλαμβάνοντας την οικοδόμηση Μονής προς τιμή του Αγίου Νικολάου.[2]
Κατά την περίοδο της Ενετοκρατίας στην Εύβοια (1204), η Μονή υπέστη καταστροφές από φανατικούς Παπικούς του Βονιφάτιου του Μομφερρατικού. Εκτός όμως των πειρατικών επιθέσεων και πυρπολήσεων, η Μονή το 1470 υπέστη νέες καταστροφές από τους Τούρκους κατακτητές. Τελικά, με τουρκικό φιρμάνι (1838) απαλλάχτηκε από τις Τουρκικές ενοχλήσεις. Μετά την Απελευθέρωση Ευρωπαϊκή Εταιρεία ανέλαβε την εκμετάλλευση του ορυχείου λευκολίθου της Μονής, κι’ έτσι δόθηκε μεγάλη οικονομική ώθηση σ’ αυτή. Από το 1950 η Μονή άρχισε να λειτουργεί και ως ορφανοτροφείο.
Η Ιερά Μονή διατηρεί σε άριστη κατάσταση τον αρχαίο της ναό, με τα ευδιακρίτως ξεχωρισμένα τρία μέρη (νάρθηκα, κυρίως ναό - «καθολικό» - και Ιερό Βήμα) και τις περίφημες τοιχογραφίες του, οι οποίες περατώθηκαν το 1567 με την οικονομική συμβολή του πλοίαρχου Φραγκίσκου Φραγκομουστακή, ο οποίος είχε κι’ αυτός διασωθεί θαυματουργικά από σφοδρή τρικυμία. Ο μεγάλος ναός της Μονής είναι Βυζαντινού ρυθμού. Ανοικοδομήθηκε το 1557. Ο ευρύχωρος νάρθηκας, ογκώδης και βαρύς, προσκολλήθηκε αργότερα (17ο αι.) στο ναό.[2]
Η Μονή διαθέτει πολλά τεμάχια αγίων Λειψάνων (Ανδρέα Πρωτόκλητου, Αγ. Νικολάου, Μηνά, Ιερομ. Χαραλάμπους, Οσίου Δαυίδ, Ιωάννου Προδρόμου, Μαρίας Μαγδαληνής, Τρύφωνος, Μοδέστου, Κηρύκου, Παντελεήμονος, Μ. Βασιλείου, Κοσμά και Δαμιανού, Ιωάννου Χρυσοστόμου, Θεοδώρου Στρατηλάτου, Μάμαντος, Κυριάκου, πρωτομάρτυρα Στέφανου).[6]
Επίσης, η Ιερά Μονή διαθέτει και ένα παρεκκλήσιο επ’ ονόματι του Τιμίου Προδρόμου στη δεξιά πλευρά του Νάρθηκα. Δίπλα στην είσοδο του Παρεκκλησίου υπάρχει και μια Κρύπτη με 18 σκαλιά.
Τέλος, η Μονή Γαλατάκη διαθέτει και πολλά μετόχια (Παναγίας Πολιτικών, Αρχάγγελου, Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, Κοίμησης της Θεοτόκου, Άγιου Γεώργιου).
Διοικητικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ως οικισμός αναφέρεται επίσημα, μετά την Ελληνική επανάσταση του 1821 και την ενσωμάτωση της Εύβοιας, το 1835 να προσαρτάται στον τότε δήμο Αιγαίων.[7] Σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης μαζί με την Λίμνη, τα Κατούνια, τον Μυρτιά, τον Ρετσινόλακκο, τη Σηπιά και τα Χρόνια αποτελούν τη δημοτική κοινότητα Λίμνης που υπάγεται στη δημοτική ενότητα Ελυμνίων του Μαντουδίου–Λίμνης–Αγίας Άννας και σύμφωνα με την απογραφή 2011 απογράφονται 6 μοναχές.[8]
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Αλβανάκης, Διονύσιος Σ. Ιστορία των Ιερών Μονών του Κράτους. τ. 2: Ιερά Μονή Γαλατάκη (Επισκοπή Ευβοίας) Εν Αθήναις :Εκ των Τυπογραφικών Καταστημάτων Α. Παπασπύρου - Ιω. Δεουδέ, 1906.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ (Ελληνικά) Βάση δεδομένων της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 «Ιερά Μητρόπολη Χαλκίδος». www.imchalkidos.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Νοεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 1 Νοεμβρίου 2021.
- ↑ 3,0 3,1 «Εκκλησίες - Μοναστήρια στην Βόρεια Εύβοια». Βόρεια Εύβοια. Ανακτήθηκε στις 1 Νοεμβρίου 2021.
- ↑ «ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΑΛΑΤΑΚΗ (Μοναστήρι) ΧΑΛΚΙΔΑ - GTP». www.gtp.gr. Ανακτήθηκε στις 1 Νοεμβρίου 2021.
- ↑ «ΔΙΑΡΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΗΡΥΓΜΕΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΩΝ». listedmonuments.culture.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Νοεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 1 Νοεμβρίου 2021.
- ↑ «ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΑΛΑΤΑΚΗ - ΕΥΒΟΙΑ». Μοναστήρια της Ελλάδος. 6 Δεκεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 1 Νοεμβρίου 2021.
- ↑ «ΕΕΤΑΑ-Διοικητικές Μεταβολές των Οικισμών». www.eetaa.gr. Ανακτήθηκε στις 1 Νοεμβρίου 2021.
- ↑ «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού απογραφής 2011», σελ. 10657 (σελ. 183 του pdf)
| ||||||||||||||