Κοκέσι

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Κοκέσι

Κοκέσι (Kokeshi) (こけし, 小芥子), είναι παραδοσιακές χειροποίητες ξύλινες κούκλες, χωρίς χέρια και πόδια, που κατασκευάζονται πάνω από 150 χρόνια στην Ιαπωνία. Χρησιμοποιούνται ως παιχνίδι για μικρά παιδία. Αρχικά οι κοκέσι κατασκευάζονταν στην βορειοανατολική Ιαπωνία στην επαρχία Τόοχοκου (Tōhoku).[1] Στη σύγχρονη εποχή με τον τουρισμό έχουν γίνει ευρύτατα γνωστές και υπάρχουν πολλοί άνθρωποι εντός και εκτός Ιαπωνίας, που κάνουν συλλογή από κούκλες κοκέσι.

Ετυμολογία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η προέλευση του ονόματος κοκέσι είναι αβέβαιη. Κάποιοι πιστεύουν ότι το όνομα προήλθε από συνδυασμό ονομάτων, που δίνονταν στις κούκλες από τους κατασκευαστές τους.[2] [3]Κατά μία άποψη η λέξη κοκέσι προέρχεται από τη λέξη ξύλινος (木, ki, ko) ή μικρός (小, ko) και τη λέξη κούκλες (芥子, keshi). Επίσης, υπάρχει η άποψη ότι η λέξη κοκέσι προέρχεται από το «κο», που σημαίνει παιδί και το «κέσι» (keshi), που προέρχεται από το ρήμα kesu που σημαίνει σβήνω. Η λέξη κοκέσι υποδηλώνει την βρεφοκτονία ή την άμβλωση, στην οποία κατέφευγαν πολλές γυναίκες στην Ιαπωνία λόγω μεγάλης φτώχειας και λιμού σε προηγούμενους αιώνες. Ήταν ένα είδος παρηγοριάς για τις μητέρες, που είχαν χάσει τα παιδιά τους λόγω άμβλωσης ή βρεφοκτονίας. Η κούκλα είναι μια ένδειξη ότι το παιδί, που πέθανε, δεν θα ξεχαστεί. [4] Κάποιοι αμφισβητούν την εγκυρότητα αυτής της άποψης. Αυτή η θεωρία προήλθε από μία ιστορία ενός παιδιού του ποιητή Goichi Matsunaga. Αυτή η συγκινητική ιστορία έγινε πολύ δημοφιλής και επηρέασε πολλούς ανθρώπους στο να πιστεύουν ότι είναι πραγματικά αληθινή.[5][6]

Περισσότερες πληροφορίες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι κούκλες κοκέσι αρχικά κατασκευάζονταν στην περίοδο Έντο (1600-1868) και πουλιούνταν στους επισκέπτες των ιαματικών πηγών (onsen) στην βορειοανατολική Ιαπωνία στην επαρχία Τόοχοκου (Tōhoku). Είναι πιθανό αρχικά οι κούκλες να χρησιμοποιούνταν για μασάζ αζωγράφιστες από τους ανθρώπους, που έκαναν μπάνιο στις ιαματικές πηγές.[7] Οι αγρότες είχαν συνδυάσει τις κούκλες κοκέσι με τη πλούσια σοδειά και την καλή υγεία και έδιναν τις κούκλες αυτές στα παιδιά τους σαν παιχνίδι, για να εξευμενίσουν τους θεούς. Οι κούκλες κοκέσι κατασκευάζονται από ξύλο κερασιάς, σφενδάμου ή ενός δένδρου, που ονομάζεται Mizuki (κατά κυριολεξία «νερό δέντρο»).[8] Το ξύλο πρέπει να μείνει ένα έως πέντε χρόνια και μετά επεξεργάζεται από ειδικούς τεχνίτες, που ονομάζονται kijishi (木地師).[5] Το βασικό χαρακτηριστικό στις κούκλες κοκέσι είναι ότι δεν έχουν χέρια και πόδια. Το ύψος τους μπορεί να κυμανθεί από μερικά εκατοστά έως 60 εκατοστά περίπου. Διακρίνονται για την απλότητά τους. Το πρόσωπό τους μπορεί να είναι σοβαρό, χαρούμενο ή θλιμμένο.[9] Ο κύριος κορμός της κούκλας είναι κυλινδρικός και μακρόστενος και το κεφάλι σφαιρικό. Τα χαρακτηριστικά του προσώπου και τα ρούχα ζωγραφίζονται με ζωηρά χρώματα.[1] [10] Στις παραδοσιακές κοκέσι τα συνήθη χρώματα, που χρησιμοποιούνται είναι το κόκκινο, το μαύρο και το κίτρινο. Μετά το βάψιμο οι κούκλες γυαλίζονται.[2] Ο κορμός και το κεφάλι συνήθως κατασκευάζονται ξεχωριστά και μετά ενώνονται με κάποιο τρόπο. Οι κούκλες κοκέσι είναι ευαίσθητες στο νερό. Αν έρθουν σε επαφή με το νερό θα μουτζουρώσουν τα χρώματα. Γι' αυτό οι κατασκευαστές προειδοποιούν τους καταναλωτές να μην πιάνουν τις κούκλες με βρεγμένα χέρια και να τις σκουπίζουν με στεγνό πανί.[11]


Είδη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Υπάρχουν τρεις κατηγορίες κοκέσι: α. Παραδοσιακές, β. Δημιουργικές και γ. Μοντέρνες.[5] Οι δημιουργικές κοκέσι (creative kokeshi) έχουν έναν μοναδικό σχεδιασμό και άρχισαν να κατασκευάζονται μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Έχουν συνήθως προσθήκη μαλλιών πάνω στο κεφάλι.[3] Οι δημιουργικές κοκέσι δημιουργούνται από καλλιτέχνες αστικών περιοχών ενώ οι παραδοσιακές κοκέσι συνήθως κατασκευάζονται από τεχνίτες, που ζουν σε αγροτικές περιοχές.[2] Οι μοντέρνες κοκέσι πωλούνται ως σουβενίρ σε τουριστικά μέρη. Οι παραδοσιακές κοκέσι είναι χειροποίητες, διαφέρουν μεταξύ τους ως προς τα σχέδια και το σχήμα και διακρίνονται σε 11 είδη συνήθως.

Τα είδη παραδοσιακών κοκέσι είναι τα εξής ανάλογα με την περιοχή, που κατασκευάζονται:[12][7][13]

  • Tsuchiyu: Τσουτσίγιου Όνσεν (Φουκουσίμα), Ιιζάκα Όνσεν (Φουκουσίμα), Ντάκε Όνσεν (Νιχόνματσου)
  • Yajirō: Yajirō (Shiroishi) (Μιγιάγκι).
  • Tōgatta: Τόγκαττα Όνσεν (Zaō) (Μιγιάγκι).[14] Ο κορμός διακοσμείται με χρυσάνθεμα ή άνθη δαμασκηνιάς και κερασιάς.
  • Naruko: Ναρούκο Όνσεν (Ōsaki) (Μιγιάγκι).[15] Το κεφάλι συνδέεται με τον κορμό έτσι ώστε να δημιουργείται ένας ήχος, όταν κάποιος στρίβει το κεφάλι της κούκλας. Ο κορμός διακοσμείται με πολύχρωμα χρυσάνθεμα.
  • Sakunami ή Yamagata-Sakunami: Σεντάι (Σακουνάμι Όνσεν), Γιαμαγκάτα, Γιονεζάβα, Σαγκάε, Τέντο
  • Yamagata: (Γιαμαγκάτα). Αυτές οι κούκλες κατασκευάζονται στην πόλη Γιαμαγκάτα και όχι σε κάποια πόλη με ιαματικές πηγές. Ο κορμός διακοσμείται με χρυσάνθεμα ή άνθη δαμασκηνιάς και κερασιάς.
  • Zaō Takayu: Ζαό Όνσεν (Γιαμαγκάτα)
  • Hijiori: Χιτζιόρι Όνσεν (Όκουρα) (Γιαμαγκάτα).
  • Kijiyama: Κιτζιγιάμα (Γιουζάβα) (Άκιτα). Το κεφάλι και ο κορμός κατασκευάζονται από ένα ενιαίο κομμάτι ξύλου.
  • Nanbu: Μοριόκα, Χαναμάκι Όνσεν (Χαναμάκι) στο νομό Ιβάτε.
  • Tsugaru ή Nuruyu: Νουρούγιου Όνσεν (Κουροΐσι), Όβανι Όνσεν (Όβανι) στο νομό Αομόρι. Το κεφάλι και ο κορμός κατασκευάζονται από ένα ενιαίο κομμάτι ξύλου.


Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εικόνες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • κατασκευή κούκλας κοκέσι
    κατασκευή κούκλας κοκέσι
  • Δημιουργικές κοκέσι (creative kokeshi)
    Δημιουργικές κοκέσι (creative kokeshi)
  • κοκέσι
    κοκέσι
  • Δημιουργικές κοκέσι (creative kokeshi)
    Δημιουργικές κοκέσι (creative kokeshi)
  • κοκέσι στο Ιαπωνικό Αμερικανικό Εθνικό Μουσείο
    κοκέσι στο Ιαπωνικό Αμερικανικό Εθνικό Μουσείο
  • κούκλες κοκέσι στο Εθνικό Μουσείο Εθνολογίας, Οσάκα, Ιαπωνία
    κούκλες κοκέσι στο Εθνικό Μουσείο Εθνολογίας, Οσάκα, Ιαπωνία
  • κούκλες κοκέσι στο αεροδρόμιο Μισάουα, νομός Αομόρι, Ιαπωνία
    κούκλες κοκέσι στο αεροδρόμιο Μισάουα, νομός Αομόρι, Ιαπωνία
  • γραμματόσημο του έτους 1956 με κούκλες κοκέσι
    γραμματόσημο του έτους 1956 με κούκλες κοκέσι
  • κούκλες κοκέσι στο αεροδρόμιο Μισάουα, νομός Αομόρι, Ιαπωνία
    κούκλες κοκέσι στο αεροδρόμιο Μισάουα, νομός Αομόρι, Ιαπωνία
  • κούκλα κοκέσι στην πόλη Κουροΐσι (Kuroishi) στο Νομό Αομόρι της Ιαπωνίας
    κούκλα κοκέσι στην πόλη Κουροΐσι (Kuroishi) στο Νομό Αομόρι της Ιαπωνίας

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 Boye Lafayette De Mente (1995). Japan encyclopedia. Passport Books. ISBN 978-0-8442-8435-4. 
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 «Kokeshi: the Japanese handmade wooden dolls with a colorful history and controversial reputation». The Vintage News (στα Αγγλικά). 19 Ιανουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 1 Νοεμβρίου 2020. 
  3. ↑ 3,0 3,1 «History of kokeshi | Japanya». www.japanya.co.uk. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Σεπτεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 1 Νοεμβρίου 2020. 
  4. ↑ «"Okiku" και "Kokeshi": Οι στοιχειωμένες κούκλες της Ιαπωνίας». Nyctophilia. 2 Μαΐου 2017. Ανακτήθηκε στις 1 Νοεμβρίου 2020. 
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 author (19 Οκτωβρίου 2017). «What is the history and meaning of Kokeshi? Is it true that Kokeshi was derived from ko (child) and keshi (erase)?». 日本文化研究ブログ Japan Culture Lab (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 1 Νοεμβρίου 2020. 
  6. ↑ Jennifer E. McDowell, KOKESHI: CONTINUED AND CREATED TRADITIONS (MOTIVATIONS FOR A JAPANESE FOLK ART DOLL), University of Pittsburgh, 2011, σελ.204-210
  7. ↑ 7,0 7,1 «japanese kokeshi folk toys». designboom | architecture & design magazine (στα Αγγλικά). 16 Νοεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 1 Νοεμβρίου 2020. 
  8. ↑ Jennifer E. McDowell, KOKESHI: CONTINUED AND CREATED TRADITIONS (MOTIVATIONS FOR A JAPANESE FOLK ART DOLL), University of Pittsburgh, 2011, σελ. 64-69
  9. ↑ Mofford, Juliet Haines (2011). Recipe and craft guide to Japan. Hockessin, Del. : Mitchell Lane Publishers. ISBN 978-1-58415-933-9. 
  10. ↑ Perkins, Dorothy (1991). Encyclopedia of Japan : Japanese history and culture, from abacus to zori. New York : Facts on File. ISBN 978-0-8160-1934-2. 
  11. ↑ Jennifer E. McDowell, KOKESHI: CONTINUED AND CREATED TRADITIONS (MOTIVATIONS FOR A JAPANESE FOLK ART DOLL), University of Pittsburgh, 2011, σελ. 89
  12. ↑ «"Kokeshi" Dolls Enjoy Surge of Renewed Interest». nippon.com (στα Αγγλικά). 10 Απριλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 1 Νοεμβρίου 2020. 
  13. ↑ Jennifer E. McDowell, KOKESHI: CONTINUED AND CREATED TRADITIONS (MOTIVATIONS FOR A JAPANESE FOLK ART DOLL), University of Pittsburgh, 2011, σελ. 35-63
  14. ↑ «Zao Kokeshi Museum». Visit Miyagi Official Travel Guide. Ανακτήθηκε στις 1 Νοεμβρίου 2020. 
  15. ↑ «Welcome to a hot spring resort of Naruko». en.naruko.gr.jp. Ανακτήθηκε στις 1 Νοεμβρίου 2020. 
Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Κοκέσι&oldid=10223912"