Κλείτος (γιος του Βάρδυλις)

Κλείτος (γιος του Βάρδυλις)
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	μονάρχης
Περίοδος ακμής	4ος αιώνας π.Χ.
Οικογένεια
Τέκνα	Βάρδυλις Β΄
Γονείς	Βάρδυλις
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	ηγεμόνας

Ο Κλείτος Ιλλυριός Βασιλιάς των Δαρδάνων (περί το 356 π.Χ. - 335 π.Χ.) ήταν γιος του Βάρδυλις και πατέρας του Βάρδυλις Β΄. Ο Κλείτος ήταν ο οργανωτής στην πετυχημένη Ιλλυρική εξέγερση (335 π.Χ.) που οδήγησε στην Πολιορκία του Πηλίου. Οι σύμμαχοι του ήταν ο βασιλιάς των Ταυλάντιων Γλαυκίας και οι Αυταριάτες με τον Πλευρία. Ο Κλείτος κατέλαβε και οχύρωσε την πόλη Πήλιον Ιλλυρίας και περίμενε την άφιξη του Γλαυκία. Ο Μέγας Αλέξανδρος έφτασε στην πόλη και ανάγκασε τον Κλείτο να κλειστεί στα τείχη της πόλης, με την άφιξη του Γλαυκία αναγκάστηκε να οπισθοχωρήσει, αργότερα ο Αλέξανδρος επανήλθε με νέες ενισχύσεις και ικανότερο στρατό από αυτόν του Γλαυκία. Μετά την σύναψη τριήμερης ανακωχής ο Αλέξανδρος επιτέθηκε την νύχτα και κατέλαβε την πόλη, ο Κλείτος διατήρησε τον θρόνο του σαν υποτελής των Μακεδόνων. Οι περισσότερες ιστορικές πηγές καταγράφουν τον Κλείτο ως βασιλιά των Δαρδάνων, υπάρχουν ωστόσο μερικές που αναφέρουν ότι κυβερνούσε τους Δασσαρήτες.

Βασιλεία

Ο Φλάβιος Αρριανός στο έργο του Αλεξάνδρου Ανάβαση γράφει ότι ο Κλείτος ήταν γιος του υπέργηρου Βάρδυλις που είχε νικήσει τον Περδίκκα Γ΄ της Μακεδονίας (359 π.Χ.) αλλά τον συνέτριψε μετά ο μικρότερος αδελφός του Φίλιππος Β΄ της Μακεδονίας πατέρας του Αλεξάνδρου (356 π.Χ.). Άλλοι ιστορικοί καταγράφουν τον Κλείτο ως γιο του Βάρδυλις Β΄ και εγγονό του υπέργηρου Βάρδυλις αλλά δεν είναι τίποτα βέβαιο επειδή δεν γνωρίζουμε την ηλικία του το 335 π.Χ.. Ο Κλείτος φαίνεται ήταν ο τελευταίος βασιλιάς Ιλλυρικής φυλής που είχε τον τίτλο "βασιλεύς όλων των Ιλλυριών", στις στρατιωτικές εκστρατείες του ωστόσο είχε τον Γλαυκία ισότιμο. Ο Διόδωρος Σικελιώτης αναγνωρίζει τον Γλαυκία σαν βασιλιά όλων των Ιλλυριών μετά την εξαφάνιση του Κλείτου. Η επικρατούσα ιστορική άποψη είναι ότι ο Κλείτος ήταν γιος και διάδοχος του Βάρδυλις σαν βασιλιάς των Ιλλυριών που οδήγησε τον λαό του στην εξέγερση του Πηλίου (335 π.Χ.). Ο Κλείτος ήταν ένας από τους τρεις Ιλλυριούς βασιλείς που προσπάθησε να ανατρέψει την Μακεδονική εξουσία στην πόλη του με εξεγέρσεις. Την εποχή που ο Μέγας Αλέξανδρος έκανε εκστρατείες στα Βαλκάνια ακούστηκαν πολλές φήμες ότι οι Ιλλυριοί ήταν έτοιμοι να επαναστατήσουν και να επιτεθούν στην Μακεδονία. Στην Ιλλυρική εξέγερση ηγήθηκε ο Κλείτος με τον ίδιο τρόπο που ο πατέρας του πολέμησε τον πατέρα του Αλεξάνδρου, θα καταλήξει σε νέα ήττα (358 π.Χ.). Η απουσία του Αλεξάνδρου που είχε προχωρήσει σε εκστρατεία στον Δούναβη έδωσε την ευκαιρία στον Κλείτο να οργανωθεί, συμμάχησε με τον Γλαυκία και πίεσε τους Αυταριάτες να ενωθούν μαζί τους.

Η μάχη του Πηλίου

Ο Μέγας Αλέξανδρος αποφάσισε να οργανωθεί και να εκστρατεύσει εναντίον του Κλείτου πριν ενωθεί με τον στρατό του Γλαυκία και γίνει ισχυρός, ο σύμμαχος του Λάγγαρος νίκησε τους Αυταριάτες πριν ενισχύσουν τους υπόλοιπους Ιλλυριούς. Βάδισε με τον στρατό του από την Παιονία και την Λυγκηστίδα και έφτασε στο Πήλιον πριν από τον Γλαυκία. O Φλάβιος Αρριανός γράφει ότι ο Κλείτος θυσίασε στους θεούς τρία αγόρια, τρία κορίτσια και τρία κριάρια για να τον βοηθήσουν στην μάχη. Οι Μακεδόνες απέκλεισαν την πόλη του Πηλίου που βρισκόταν ο Κλείτος και περίμεναν τους Ιλλυριούς να παραδοθούν, σύντομα όμως και οι ίδιοι οι Μακεδόνες είχαν έλλειψη από τρόφιμα. Η άφιξη του Γλαυκία με μεγάλο στρατό και πολλές προμήθειες τους ανάγκασε να λύσουν την πολιορκία και να φύγουν, ήταν η πρώτη και τελευταία πικρή ήττα του Αλεξάνδρου. Οι Μακεδόνες προχώρησαν σε στρατιωτική άσκηση στην επίπεδη πεδιάδα με τους καταπέλτες σε ένα συμπαγές σώμα με 100 μέτρα πλάτος και 120 μέτρα βάθος, σε κάθε πλευρά βρισκόταν μια μεραρχία με 200 ιππείς. Ο Γλαυκίας και ο Κλείτος παρατηρούσαν έκπληκτοι από τα τείχη του Πηλίου την στρατιωτική άσκηση των Μακεδόνων. Μια Ιλλυρική δύναμη πλησίασε δειλά, οι Μακεδόνες σήκωσαν τα δόρατα, έβγαλαν όλοι την πολεμική Μακεδονική κραυγή και επιτέθηκαν με ορμή. Οι δυνάμεις του Κλείτου βρέθηκαν σε σύγχυση και οπισθοχώρησαν πανικόβλητες, οι Μακεδόνες ξεκίνησαν την προέλαση. Οι Ιλλυριοί συσπειρώθηκαν και αντεπιτέθηκαν αλλά ο Αλέξανδρος με το ελαφρύ Μακεδονικό ιππικό τους κράτησε για καιρό μακριά και μετέφερε τους καταπέλτες του στην απέναντι πλευρά. Ο Αλέξανδρος τους έδωσε προθεσμία να παραδοθούν σε τρεις μέρες, οι Ιλλυριοί βρέθηκαν σε μεγάλη σύγχυση επειδή είχαν υποτιμήσει τον Μακεδονικό κίνδυνο και δεν είχαν κατασκευάσει τις απαιτούμενες οχυρώσεις. Ο Αλέξανδρος αποφάσισε να τελειώσει την δουλειά την νύχτα, έστειλε τους τοξότες που έσφαξαν τους Ιλλυριούς στα κρεβάτια τους. Ο Κλείτος έκαψε σε αντίποινα το Πήλιον για να μην πέσει σε Μακεδονικά χέρια.

Η επόμενη μέρα

Ο Μέγας Αλέξανδρος δεν είχε την πολυτέλεια να συντρίψει ολοκληρωτικά τους Ιλλυριούς επειδή εξεγέρθηκε η Θήβα και προτεραιότητα του έγινε η υποταγή της. Ο Κλείτος και ο Γλαυκίας παρέμειναν στην χώρα των Ταυλάντιων και συνέχισαν να κυβερνούν μέχρι τον θάνατο τους ως υποτελείς βασιλείς των Μακεδόνων. Ο Αλέξανδρος είχε αναγνωρίσει ότι δεν θα παρέμεναν κίνδυνος οι Ιλλυριοί στα σχέδια του, τον βοήθησαν μάλιστα αργότερα στην εκστρατεία του στην Περσία. Η χρονιά που πέθανε ο Κλείτος είναι άγνωστη, πιθανότατα την περίοδο (300 π.Χ. - 295 π.Χ.) που τον διαδέχθηκε ο γιος του Βάρδυλις Β΄ αν και θεωρείται απίθανο να έζησε μέχρι τότε.

Πηγές

• Cabanes, Pierre (2002) [1988]. Dinko Čutura; Bruna Kuntić-Makvić (eds.). Iliri od Bardileja do Gencia (IV. – II. stoljeće prije Krista) [The Illyrians from Bardylis to Gentius (4th – 2nd century BC)] (in Croatian). Translated by Vesna Lisičić. Svitava.
• Fox, Robin Lane (2011). "Philip of Macedon:accession, ambitions, and self-presentation". In Robin J. Fox; Robin Lane Fox (eds.). Brill's Companion to Ancient Macedon: Studies in the Archaeology and History of Macedon, 650 BC - 300 AD. BRILL.
• Stipčević, Aleksandar (1974). The Illyrians: history and culture (1977 ed.). Noyes Press.
• Wilkes, John J. (1992). The Illyrians. Oxford, United Kingdom: Blackwell Publishing.