Κανάκης (όνομα)
Κανάκης, ελληνικό αντρικό κύριο όνομα (όνομα βαφτιστικό).
Ετυμολογία του ονόματος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Όνομα μεσαιωνικής προέλευσης, από το μεσαιωνικό κανάκι, από το αρχαιοελληνικό καναχή «ήχος μετάλλων και μουσικών οργάνων», ουσιαστικό σχηματισμένο σε -αχή — πρβλ. στοναχή «αναστεναγμός» — που προέρχεται από το ινδοευρωπαϊκό *kan- «ηχώ, τραγουδώ» (πρβλ. λατινικό cano, γαλλικό chanter, ισπανικό cantar, γοτθικό hana «κόκορας», γερμανικό Hahn, αγγλικό hen «κότα» κ.ά.) — Η σημασιολογική μεταβολή μεταξύ των λέξεων καναχή και κανάκι είναι παράλληλη προς αυτή του ουσιαστικού χάδι (βλ. Χάιδω) < μεσαιωνικό ἠχάδι(ο)ν «τραγούδι», υποκοριστικό του αρχαιοελληνικού ἦχος.[1] Κατά το λεξικό του Ιδρύματος Τριανταφυλλίδη, το μεσαιωνικό κανάκι από το κανάκιον, ίσως από αρχαιοελληνικό καναχή «οξύς ήχος», από τις κραυγές που κάνουν τα μικρά όταν τα κανακεύουν, με εισαγωγή του επιθήματος -άκι.[2]
Ονομαστική εορτή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Την Κυριακή των αγίων Πάντων (κινητή εορτή, 56 ημέρες, 8 εβδομάδες, μετά το Πάσχα).
Διάδοση του ονόματος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Από την έννοια του πολυαγαπημένου μέσα στην οικογένεια, που θα μεγαλώσει με χάδια και περιποιήσεις, ο Μπούτουρας το κατατάσσει στα «Ονόματα εξ ηθικών προτερημάτων».[3] Σημασιολογικά παρεμφερές με τα βαφτιστικά Χάιδω, Χαϊδεμένη, Χαϊδευτός. Σε μια προσπάθεια στατιστικής αποτίμησης της συχνότητας των ελληνικών ονομάτων, το βαφτιστικό Κανάκης παρουσιάζεται στις θέσεις 305η–327η της συχνότητας των αντρικών ονόματων.[4]
Τύποι του ονόματος Κανάκης και υποκοριστικά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Κανάκης, στα Σφακιά τής Κρήτης,[5] στην Κάρπαθο και την Κάσο,[6] στη Χάλκη, στην Αίνο (Enez) της Θράκης,[7] στην Πελοπόννησο
- Κανακούλης, στην Κάρπαθο, υποκοριστικό· Κούλης, με αποκοπή των πρώτων συλλαβών
Θηλυκός τύπος του ονόματος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Σημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Γεώργιος Μπαμπινιώτης, Λεξικό της Ελληνικής Γλώσσας, Κέντρο Λεξικολογίας, Αθήνα 2005
- ↑ «κανάκια», Λεξικό της κοινής νεοελληνικής, Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών — Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη
- ↑ Αθανάσιος Χ. Μπούτουρας, Τα νεοελληνικά κύρια ονόματα ιστορικώς και γλωσσικώς ερμηνευόμενα, Αθήνα 1912, σ. 163
- ↑ Συχνότητα Ονομάτων / Ανδρικά Ονόματα
- ↑ Νικόλαος Γ. Κοντοσόπουλος, Διάλεκτοι και ιδιώματα της νέας ελληνικής, Αθήνα 1994, σ. 39
- ↑ Δημήτριος Χαβιαράς, «Κύρια ονόματα ανδρών και γυναικών εν χρήσει παρά τοις κατοίκοις εκ των Νοτίων Σποράδων», Ζωγράφειος αγών: Μνημεία της ελληνικής αρχαιότητος ζώντα εν τω νυν ελληνικώ λαώ, τμ. Α΄, Κωνσταντινούπολη 1891, σ. 271
- ↑ Αθανάσιος Χ. Μπούτουρας, ό.π.