Κάρμεν (νουβέλα)
| Κάρμεν | |
|---|---|
| |
| Συγγραφέας | Προσπέρ Μεριμέ |
| Χώρα |  Γαλλία
|
| Γλώσσα | γαλλική |
| Είδος | Νουβέλα |
| Εκδότης | Revue des deux Mondes (περιοδικά, τα πρώτα τρία μέρη), Michel Lévy (βιβλίο, πλήρης έκδοση) |
| Ημερομηνία έκδοσης | 1845 (περιοδικά), 1846 (βιβλίο) |
Κάρμεν (γαλλική γλώσσα: Carmen) είναι νουβέλα του Προσπέρ Μεριμέ, η οποία συγγράφηκε και πρωτο-εκδόθηκε το 1845. Έχει προσαρμοσθεί σε διάφορες δραματικές δημιουργίες, συμπεριλαμβανομένης της δημοφιλής ομότιτλης όπερας του Ζωρζ Μπιζέ.
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Σύμφωνα με μια επιστολή που έγραψε ο Μεριμέ στην Κόμισσα του Μοντίχο,[1] η Κάρμεν εμπνεύσθηκε από μια ιστορία που του είπε στο ταξίδι του στην Ισπανία το 1830. Είπε: "Ήταν για έναν κακοποιό από τη Μάλαγα που σκότωσε την ερωμένη του, η οποία αφιέρωνε τον εαυτόν της αποκλειστικά δημοσίως. [...] Ενώ διάβαζα για τους τσιγγάνους για κάποιο διάστημα, έκανα την ηρωίδα μου τσιγγάνα."[2]
Μια σημαντική πηγή για το υλικό σχετικά με τους Ρομά (τσιγγάνους) ήταν το βιβλίο του Τζορτζ Μπόροου The Zincali (1841). Άλλη μια πηγή μπορεί να ήταν το αφηγηματικό ποίημα Τσιγγάνοι (1824) του Αλεξάντρ Πούσκιν, το οποίο ο Μεριμέ θα το μετέφραζε μετέπειτα σε γαλλικό πεζό.
Υπόθεση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η νουβέλα αποτελείται από τέσσερα μέρη. Μόνο τα πρώτα τρία εμφανίζονται στην αρχική έκδοση της πρώτης Οκτωβρίου, 1845 από το Revue des Deux Mondes,[3] το τέταρτο μέρος πρωτο-εμφανίσθηκε στην έκδοση του βιβλίου το 1846. Ο Μεριμέ λέει την ιστορία σα να του συνέβη πραγματικά σε ένα ταξίδι του στην Ισπανία το 1830.
Πρώτο μέρος. Κατά την αναζήτηση του τόπου της Μάχης της Μούντα σε ένα μοναχικό σημείο στην Ανδαλουσία, ο συγγραφέας συναντά έναν άνθρωπο που ο ξεναγός του υπονοεί ότι είναι ένας επικίνδυνος ληστής. Αντί να φύγει, ο συγγραφέας γίνεται φίλος με τον άνδρα με το να μοιραστεί μαζί του πούρα και φαγητό. Μένουν στο ίδιο πρωτόγονο πανδοχείο εκείνο το βράδυ. Ο ξεναγός λέει στον συγγραφέα ότι ο άνθρωπος είναι ο ληστής γνωστός ως Δον Χοσέ Ναβάρρο και αφήνει να τον καταδώσει, αλλά ο συγγραφέας προειδοποιεί τον Δον Χοσέ, ο οποίος δραπετεύει.
Δεύτερο μέρος. Αργότερα, στην Κόρδοβα, ο συγγραφέας συναντά την Κάρμεν, μια όμορφη τσιγγάνα, που γοητεύεται από τον επαναλήπτη ρολογιού του. Πηγαίνει στο σπίτι της, για να του πει τη μοίρα του, και τον εντυπωσιάζει με την απόκρυφη γνώση της. Διακόπτονται από τον Δον Χοσέ και παρόλο που η Κάρμεν κάνει χειρονομίες, ο Χοσέ συνοδεύει τον συγγραφέα έξω. Ο συγγραφέας ανακαλύπτει ότι το ρολόι του λείπει.
Μερικούς μήνες αργότερα, ξανά στην Κόρδοβα, ένας φίλος του συγγραφέα του λέει ότι ο Δον Χοσέ Ναβάρρο θα στραγγαλιστεί την επόμενη μέρα. Ο συγγραφέας επισκέπτεται τον φυλακισμένο και ακούει την ιστορία της ζωής του.
Τρίτο μέρος. Το πραγματικό όνομα του ληστή είναι Χοσέ Λιθαραμπενχόα, και είναι Βάσκος ιδαλγός από τη Ναβάρρα. Σκότωσε έναν άνδρα σε μια μάχη, αποτέλεσμα ενός παιχνιδιού, και έπρεπε να τραπεί σε φυγή. Στη Σεβίλλη, ενσωματώθηκε σε μία ένωση δραγώνων, στρατιωτών με αστυνομικές λειτουργίες.
Μια μέρα γνώρισε την Κάρμεν, που εργαζόταν σε ένα εργοστάσιο πούρων, όπου εκείνος φρουρούσε. Εκείνος την αγνόησε κι εκείνη τον προκάλεσε. Μερικές ώρες αργότερα, τη συνέλαβε, διότι έκοψε το πρόσωπο ενός συνεργάτη κατά τη διάρκεια ενός καυγά. Εκείνη τον έπεισε ότι μιλάει βασκικά και ήταν μισή Βάσκα, και την άφησε να φύγει, για το οποίο φυλακίστηκε για ένα μήνα και υποβιβάστηκε.
Μετά την αποφυλάκισή του, την συνάντησε ξανά και του ανταπέδωσε μια ημέρα γεμάτη ευτυχία, ακολουθούμενη από την επόμενη όταν επέτρεψε τους συν-λαθρέμπορούς της να περάσουν στο πόστο του. Την έψαξε στο σπίτι ενός από τους Ρομά φίλους της, αλλά μπήκε με τον υπολοχαγό του. Στην επακόλουθη μάχη, ο Χοσέ σκότωσε τον υπολοχαγό. Δραπέτευσε στην παράνομη σπείρα της Κάρμεν.
Με τους απατεώνες, προχώρησε από το λαθρεμπόριο στη ληστεία, και μερικές φορές ήταν με την Κάρμεν, αλλά υπέφερε από ζήλια καθώς χρησιμοποιούσε την έλξη της, για να προωθήσει τις επιχειρήσεις της σπείρας. Έμαθε επίσης ότι ήταν παντρεμένη. Αφού ο σύζυγός της εντάχθηκε στη σπείρα, ο Χοσέ τον προκάλεσε σε έναν αγώνα με μαχαίρι και τον σκότωσε. Η Κάρμεν έγινε σύζυγος του Χοσέ.
Ωστόσο, του είπε ότι τον αγαπούσε λιγότερο από πριν, και άρχισε να ελκύεται από έναν επιτυχημένο νεαρό πικαδόρο, ονόματι Λούκας. Ο Χοσέ, τυφλωμένος από τη ζήλια, την ικέτευσε να απαρνηθεί τους άλλους άνδρες και να ζήσει μαζί του, θα μπορούσαν να ξεκινήσουν μια έντιμη ζωή στην Αμερική. Εκείνη του είπε ότι ήξερε από τους οιωνούς ότι ήταν μοιραίο να τη σκοτώσει, αλλά "Η Κάρμεν θα είναι για πάντα ελεύθερη,"[4] και μιας και μισούσε τον εαυτόν της που τον αγάπησε, δε θα παραδίδονταν ποτέ σε εκείνον. Εκείνος την μαχαίρωσε μέχρι θανάτου και έπειτα παραδόθηκε από μόνος του. Ο Δον Χοσέ τελειώνει την ιστορία του λέγοντας ότι οι Ρομά έχουν την ευθύνη για τον τρόπο που μεγάλωσε η Κάρμεν.
Τέταρτο μέρος. Αυτό το μέρος αποτελείται από επιστημονικές παρατηρήσεις για τους Ρομά: την εμφάνισή τους, τα έθιμά τους, την υποτιθέμενη ιστορία και τη γλώσσα τους. Σύμφωνα με τον Ανρί Μαρτινώ, συντάκτη μιας συλλογής μυθοπλασίας του Μεριμέ, οι ετυμολογίες στο τέλος είναι "εξαιρετικά ύποπτες".
Διαφορές με την όπερα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Όπως αναφέρει η παραπάνω σύνοψη και αυτή της όπερας του Μπιζέ, η όπερα βασίζεται μόνο στο τρίτο μέρος της ιστορίας και παραλείπει πολλά στοιχεία, όπως τον σύζυγο της Κάρμεν. Αυξάνει σημαντικά το ρόλο άλλων χαρακτήρων, όπως τον Ντανκάιρ,[5] ο οποίος είναι ένας μικρός χαρακτήρας στην ιστορία, τον Ρεμεντάδο,[6] που μια σελίδα μετά την εισαγωγή του τραυματίζεται από στρατιώτες και στη συνέχεια πυροβολείται από τον σύζυγο της Κάρμεν, για να τον εμποδίσει να επιβραδύνει τη σπείρα, και ο Λούκας (μετονομάστηκε σε Εσκαμίγιο και προωθήθηκε ως ταυρομάχος), ο οποίος εμφανίζεται μόνο στη σκηνή ταυρομαχίας της ιστορίας. Οι τραγουδίστριες της όπερας, εκτός της Κάρμεν-Μικαέλα, της Φρασκίτα και της Μερθέντες, δεν έχουν ομολόγους στη νουβέλα. Η Κάρμεν δεν γνωρίζει τη μοίρα της από την ανάγνωση καρτών, αλλά από την ερμηνεία των οιωνών, όπως ενός λαγού που τρέχει ανάμεσα στα πόδια του αλόγου του Χοσέ.
Σημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ The Countess's daughter would become the Empress Eugénie.
- ↑ "Il s'agissait de ce jaque de Malaga qui avait tué sa maîtresse, laquelle se consacrait exclusivement au public. [...] Comme j'étudie les bohémiens depuis quelque temps, j'ai fait mon heroïne bohémienne."
- ↑ Review of the Two Worlds
- ↑ "Carmen sera toujours libre."
- ↑ Dancaire, an obsolete Germanía word for someone who gambles on someone else's behalf with that person's money—Dancaire Αρχειοθετήθηκε 2016-01-17 στο Wayback Machine. in El delincuente español. El lenguaje : (estudio filológico, psicológico y sociológico) : con dos vocabularios jergales by Rafael Salillas.
- ↑ Man wearing patched clothes
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Briggs, A. D. P. (2008), «Did Carmen really come from Russia (with a little help from Turgenev)?», στο: Andrew, Joe, επιμ., Turgenev and Russian Culture: Essays to Honour Richard Peace, Rodopi, σελ. 83–102, ISBN 90-420-2399-6, https://books.google.com/books?id=2vMc7SlsSoEC&pg=PA83, ανακτήθηκε στις 2012-10-26
- Brown, William Edward (1986). A History of Russian Literature of the Romantic Period, Volume 3. Ardis. σελ. 238. ISBN 0-88233-938-9. Ανακτήθηκε στις 3 Μαρτίου 2009.
- Mérimée, Prosper (1973). Les Âmes du Purgatoire, Carmen. Paris: Garnier Flammarion. With an apparatus criticus by Jean Decottignies. This edition's text and notes were used for the first draft of the present article.
- Mérimée, Prosper (1846). Carmen. Paris: Michel Lévy. The original book publication, also containing the stories "Arsène Guillot" and "L'Abbé Aubain".
- Henri Martineau, editor. Mérimée, Prosper (1951). Romans et Nouvelles. Paris: Bibliothèque de la Pléiade. σελ. 814. Cited by Decottignies.
- Robinson, Peter (1992). «Mérimée's Carmen». Στο: McClary, Susan. Georges Bizet, Carmen. Cambridge University Press. σελ. 1. ISBN 0-521-39897-5. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2011.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Ελεύθερο βιβλίο Carmen στο Project Gutenberg
- (Γαλλικά) Carmen, audio version
|