Ιστορικό μυθιστόρημα
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
 |
Το λήμμα πιθανόν να περιλαμβάνει πληροφορίες που αποτελούν πρωτότυπη έρευνα, που δεν έχουν προηγουμένως δημοσιευτεί ή δεν έχουν ελεγχθεί από ειδικούς. |
Το ιστορικό μυθιστόρημα είναι ένα έργο φαντασίας, στο οποίο γίνεται απόπειρα να μεταφερθούν με ρεαλιστικές λεπτομέρειες και πιστότητα το πνεύμα, οι συμπεριφορές και οι κοινωνικές συνθήκες μιας παρελθούσης ιστορικής περιόδου στο γίγνεσθαι της ιστορικής περιόδου, που επέλεξε ο δημιουργός του. Το έργο μπορεί να αναφέρεται σε ιστορικά πρόσωπα ή και να αποτελεί μια μίξη φανταστικών και ιστορικών χαρακτήρων. Μπορεί να εστιάζεται σε ένα και μόνο ιστορικό γεγονός, αλλά συνήθως επικεντρώνεται σε ένα ευρύτερο κύκλο ή κοινωνία παρελθόντων ετών, που επηρέαζε τη ζωή και τη συμπεριφορά των απλών ατόμων.
Κατά τα διεθνή παραδεδεγμένα, η εποχή στην οποία αναφέρεται ένα ιστορικό μυθιστόρημα πρέπει να απέχει τουλάχιστον πενήντα χρόνια από τότε που το συνέγραψε ο δημιουργός του.
Το ιστορικό μυθιστόρημα, σύμφωνα με τις θεωρητικές γραμμές που χάραξαν ξένοι μελετητές, μεταξύ των οποίων και ο διάσημος Ούγγρος θεωρητικός Γκέοργκ Λούκατς, είναι το λογοτεχνικό εκείνο είδος, στο οποίο γίνεται απόπειρα να δημιουργηθεί μια δραματική δομή μυθοπλασίας μέσα σε μια αυστηρά οριοθετούμενη ιστορική εποχή, την οποία σκιαγραφεί ο δημιουργός του μετά από διεξοδική μελέτη των γεγονότων, των τόπων και των χαρακτήρων, ως επίσης και των ενδυμασιών, των ηθών και συνηθειών αλλά και του τρόπου ομιλίας που χρησιμοποιούσαν τα άτομα της εποχής που ο ίδιος επέλεξε για το έργο του.
Είναι κοινώς παραδεδεγμένο ότι ο Σκοτσέζος σερ Γουόλτερ Σκοτ είναι ο πατέρας του ιστορικού μυθιστορήματος. Έγραψε μεταξύ άλλων μια σειρά ιστορικών μυθιστορημάτων, που πήραν την ονομασία ‘‘Waverley Novels’’ και τα οποία είναι και σήμερα αγαπητά, όπως και στην εποχή που πρωτοεκδόθηκαν.
Όμως, πέραν του Σκοτ και άλλοι συγγραφείς επιδόθηκαν με μεγαλύτερη ίσως επιτυχία στο είδος του ιστορικού μυθιστορήματος. Μεταξύ αυτών είναι ο Λέων Τολστόι, ο οποίος συνέγραψε ένα από τα διεθνώς αναγνωρισμένα ως κυρίαρχα ιστορικά μυθιστορήματα, το «Πόλεμος και Ειρήνη».
Προϊστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Υπήρξαν και αρκετοί άλλοι πριν από τον Scott που έγραψαν μυθιστορήματα με θέματα ιστορικά, αλλά στην πραγματικότητα δεν είχαν σχέση ούτε με την ιστορία ούτε με το μυθιστόρημα. Ήταν μακροσκελή αφηγήματα με ιστορικά πρόσωπα μπλεγμένα σε απίθανες περιπέτειες, που δεν σέβονταν καθόλου ούτε την ιστορική ακρίβεια, ούτε τη μυθιστορηματική γραφή.
Ο Ουώλτερ Σκοτ διέπρεψε στο ιστορικό μυθιστόρημα γιατί ήταν πολυμαθής, ιστορικός και αρχαιολόγος και είχε το χάρισμα να μπορεί να αφηγείται γλαφυρά και «ζωντανά», ως πραγματικός δημιουργικός λογοτέχνης. Ο Σκοτ διάβαζε πολύ, είχε βαθιές ιστορικές και αρχαιολογικές γνώσεις, αγαπούσε και μελετούσε με πάθος το παρελθόν και είχε το θείο δώρο να μπορεί να διηγείται με άνεση και να αναπλάθει με την επινοητική φαντασία του, ό,τι του έκαναν γνωστό τα διαβάσματα και οι μελέτες του.
Τελικά, αν και ο Σκοτ δεν παύει να είναι ένας μεγάλος καινοτόμος, οι ιδέες του δεν γεννήθηκαν εκ του μηδενός. Ήταν το απαύγασμα των ρομαντικών ιδεών πάνω στις αξίες της ελεύθερης βούλησης.
Θεράποντες του ιστορικού μυθιστορήματος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Συγγραφείς διεθνούς βεληνεκούς, όπως ο Βίκτωρ Ουγκώ, ο Τσαρλς Ντίκενς, ο Τόμας Χάρντυ, ο Ουίλλιαμ Τάκερεϋ, η Βιρτζίνια Γουλφ, ο Γκράχαμ Σουίφτ, φλερτάρισαν με το ιστορικό μυθιστόρημα, άλλοι λιγότερο άλλοι περισσότερο, γράφοντας σημαντικά έργα του λογοτεχνικού αυτού είδους.
Ένα επίμαχο στοιχείο που έκανε τους μελετητές του ιστορικού μυθιστορήματος να απορούν είναι γιατί αυτό το είδος της πεζογραφίας βράδυνε τόσο πολύ να εμφανισθεί. Ίσως γιατί έπρεπε να «συμβιβασθούν» δύο «ασυμβίβαστες» έννοιες: Ο μύθος και η ιστορία.
Ρίζες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η ιστορική μυθιστορία μπορεί να επικεντρώνεται σε ιστορικούς ή φανταστικούς χαρακτήρες ατόμων, αλλά κανονικά αντιπροσωπεύει μια σοβαρή και επίπονη προσπάθεια, που βασίζεται σε μια συστηματική έρευνα ή τουλάχιστον σε μια σοβαρή μελετηρή ανάγνωση ιστορικών στοιχείων, για να αναπτυχθεί ένας μύθος μέσα στο ιστορικό παρελθόν, όπως αυτό γίνεται κατανοητό από τους σύγχρονους του συγγραφέα.
Ένα από τα διεθνώς αναγνωρισμένα ως πρότυπα και κυρίαρχα ιστορικά μυθιστορήματα είναι το «Πόλεμος και Ειρήνη».
Εκτός από την ιστορικότητα του κειμένου του, ο συγγραφέας θα πρέπει να γνωρίζει πολύ καλά την καθημερινότητα της εποχής του. Π.χ. πώς έτρωγαν, πώς προσφωνούνταν, που περνούσαν τη μέρα τους – αν υπήρχαν δηλαδή καφενεία, χάνια και άλλοι τόποι συνάντησης και επικοινωνίας – ακόμα και πώς… βρίζονταν όταν καβγάδιζαν.
Τον προπερασμένο αιώνα όταν καθιερώθηκε ο όρος μυθιστόρημα, μετά από πολλά σκαμπανεβάσματα, συμβιβαστήκαμε πολύ πιο εύκολα με τον χαρακτηρισμό «ιστορικό μυθιστόρημα», απ’ όσο με το καθεαυτού μυθιστόρημα, του οποίου η ονομασία είχε κατηγορηθεί ως εφάμιλλη με τους άνευ νοήματος όρους «βορειονότιος», «θερμοκατεψυγμένος», «σκοτόφως» και άλλους.
Είδη του ιστορικού μυθιστορήματος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Για την ανάπτυξη του πεζογραφικού είδους αυτού απαιτούνται, α) η αναγκαία μίξη της δημόσιας και ιδιωτικής δραστηριότητας, β) η αναγκαία μίξη της προσωπικής ψυχολογίας και των απρόσωπων ιστορικών δυνάμεων, και γ) η αναγκαία μίξη των στεγνών ιστορικών γεγονότων με το λογοτεχνικό δράμα.
Οι τρεις τύποι ιστορικού μυθιστορήματος που εφαρμόζουν οι ξένοι συγγραφείς είναι:
1ον: Αυτός που βασίζεται κυρίως στην ιστορία και αφήνει τελείως έξω τη φαντασία,
2ον: αυτός που χρησιμοποιεί την ιστορία και τη φαντασία κατά ίσα μέρη και
3ον: εκείνος που βάζει πρώτα τη φαντασία και ακολουθεί η ιστορικότητα.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Dictionary[νεκρός σύνδεσμος]
- Britannica
- Georg Lukacs, The Historical Novel, Merlin Press, London 1962.
- Απόστολος Σαχίνης, Το Ιστορικό Μυθιστόρημα, Εκδόσεις Κωνσταντινίδη, Θεσσαλονίκη 1981.
- Σοφία Ντενίση, Το ελληνικό ιστορικό μυθιστόρημα και ο Sir Walter Scott, Καστανιώτης, Αθήνα 1994.
- Τζίνα Πολίτη, Δοκίμια για το Ιστορικό Μυθιστόρημα, εκδόσεις Άγρα, Αθήνα 2004.