Ιππώναξ
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
| Ιππώναξ | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 6ος αιώνας π.Χ. Έφεσος |
| Θάνατος | 6ος αιώνας π.Χ. Κλαζομενές |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | αρχαία ελληνικά |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | ποιητής |
| Περίοδος ακμής | 540 π.Χ.[1] - 537 π.Χ.[1] |
Ο Ιππώναξ (Ἱππώναξ) ήταν αρχαίος Έλληνας σατιρικός, ιαμβικός ποιητής από την Έφεσο.[2] Θεωρείται εισηγητής του χωλίαμβου (ο οποίος λέγεται και σκάζων ίαμβος), του ιαμβικού τρίμετρου με τον τελευταίο πόδα σπονδείο ή τροχαίο αντί του συνηθισμένου απλού ιαμβικού πόδα. Με τον τρόπο αυτό δημιούργησε αρρυθμία, που είναι ευνοϊκή για τη δημιουργία σκωπτικής διάθεσης. Συνέθεσε σε ένα είδος ιωνικής διαλέκτου.
Βιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Υπήρξε ο εισηγητής της παρωδίας (ήταν ένας από τους πρώτους που τη χρησιμοποίησε για να περιγελάσει την επική ποίηση) και τα ποιήματά του συντέλεσαν στην ανάπτυξη της τραγωδίας. Στις σάτιρές του αυτός δεν απέφυγε να περιγελάσει ούτε τους θεούς, ούτε τους ίδιους τους γονείς του. Από τη φτώχεια και την ασχήμια του Ιππώνακτα πηγάζει η ροπή του προς υποθέσεις ταπεινές και η πολύ χαμηλή φρασεολογία του. Η ποίησή του είναι ρεαλιστική. Τα θέματά του ο Ιππώναξ αντλεί από τη ζωή. Γι' αυτό αγαπήθηκε από τα λαϊκά στρώματα και είχε μεγάλη απήχηση, ιδιαίτερα κατά τα ελληνιστικά χρόνια. Ο Ηρώνδας τον πήρε ως πρότυπο για τους μίμους του, ο Καλλίμαχος επαίνεσε την ποίησή του και ο Θεόκριτος είπε ότι με χωλούς στίχους ο Ιππώναξ είπε σωστά πράγματα. Κατά το Βυζαντινό Λεξικό του Σούδα είναι ο γιός του Πυθέα και της Πρωτίδος[3]. Όπως μαρτυρεί ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος ("Φυσική Ιστορία" XXXVI 4 (4, 5)), ο Ιππώναξ, "ο οποίος, όπως είναι γνωστό, έζησε κατά την 60η Ολυμπιάδα" (δηλ. στο διάστημα 540 - 536 π. Χ.) ήταν σύγχρονος των γλυπτών Βούπαλου και Αθήνιδος. Το 540 π.Χ. εξορίστηκε από την Έφεσο από τους τυράννους Αθηναγόρα και Κωμά, και εγκαταστάθηκε στις Κλαζομενές όπου έζησε φτωχικά μέχρι το τέλος της ζωής του. Εκεί έγινε περίγελος από τους γλύπτες Βούπαλο (Οράτιος, "Epod." vi. 14) και Αθήνι από τη Χίο, οι οποίοι τον έφτιαξαν μικροκαμωμένο, αδύνατο και άσχημο (καθώς κατά τον Πλίνιο τον Πρεσβύτερο ήταν εμφανισιακά άσχημος) σε ένα (κατά τον Πλίνιο τον Πρεσβύτερο) άγαλμα, σαν μια αστεία γελοιογραφία (αν και το Λεξικό του Σούδα μιλάει για πολλά προσβλητικά αγάλματα που αυτοί είχαν φτιάξει στον Ιππώνακτα), και το εξέθεσαν δημόσια για να τον περιγελάσουν. Τότε αυτός (όπως μας πληροφορεί πάλι ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος), γεμάτος οργή, εξαπέλυσε όλη τη σάτιρα των ιάμβων του σε αυτούς τους γλύπτες, οι οποίοι, "όπως πιστεύουν ορισμένοι" (λέει ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος), τους οδήγησαν στην αγχόνη. Ωστόσο ο ίδιος ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος μας λέει, ότι κάτι τέτοιο δεν ισχύει, διότι οι δύο αυτοί γλύπτες συνέχισαν να δημιουργούν και μετά από αυτό το περιστατικό, και αριθμεί τα έργα τους που δημιούργησαν τότε σε κοντινά νησιά. Και εδώ όπως και στην περίπτωση του Αρχιλόχου, φαίνεται ότι οι παραδόσεις υπερβάλλουν. Πάντως δείχνουν την πειστική δύναμη και των δύο ποιητών. Όπως φαίνεται από τους στίχους του Ιππώνακτα, η αντιπάθεια που του έδειξε ο Βούπαλος οφειλόταν στην ερωτική αντιζηλία του για την κατάκτηση της Αρήτης.
Από την ποίησή του σώζονται λίγα αποσπάσματα. Τα αποσπάσματα του Ιππώνακτα που σώζονταν τον 19ο αιώνα εκδόθηκαν από τον Bergk στο "Poetae Lyrici Graeci" (4th ed. 1878). Οι ανασκαφές στην Οξύρρυγχο ανέδειξαν παπυρικά χειρόγραφα με νέα αποσπάσματα έργων του.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Πλίνιος ο Πρεσβύτερος, "Φυσική Ιστορία" XXXVI 4 (4, 5): http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Plin.+Nat.+36&fromdoc=Perseus%3Atext%3A1999.02.0137
- Harry Thurston Peck, "Harpers Dictionary of Classical Antiquities" (1898), άρθρο Hippōnax: http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:1999.04.0062:id=hipponax-harpers
- Λεξικό του Σούδα, λήμμα Ἱππώναξ: http://www.stoa.org/sol-bin/search.pl?login=guest&enlogin=guest&db=REAL&field=adlerhw_gr&searchstr=iota,588[νεκρός σύνδεσμος]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 1,2 Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. xx0155117. Ανακτήθηκε στις 8 Ιουνίου 2022.
- ↑ West, Martin Litchfield (22 Δεκεμβρίου 2015). «Hipponax». Oxford Research Encyclopedia of Classics (στα Αγγλικά). doi:10.1093/acrefore/9780199381135.001.0001/acrefore-9780199381135-e-3125. Ανακτήθηκε στις 18 Αυγούστου 2022.
- ↑ «SOL Search». www.cs.uky.edu. Ανακτήθηκε στις 18 Αυγούστου 2022.