Υποξείδιο του αζώτου

Η δομή του υποξειδίου του αζώτου

Το υποξείδιο του αζώτου ή πρωτοξείδιο του αζώτου, γνωστό και ως αέριο του γέλιου, ιλαρυντικό αέριο ή και νίτρο είναι χημική ένωση με χημικό τύπο Ν₂Ο, η οποία ανήκει στα οξείδια του αζώτου. Σε θερμοκρασία δωματίου είναι άχρωμο, μη-εύφλεκτο αέριο, με ελαφρώς γλυκιά μυρωδιά και γεύση. Χρησιμοποιείται στη χειρουργική και την οδοντοϊατρική εξαιτίας της αναισθητικής και αναλγητικής δράσης του. Είναι γνωστό και ως αέριο του γέλιου, επειδή προκαλεί ευφορία όταν εισπνεέται, μια ιδιότητα που έχει οδηγήσει να χρησιμοποιείται για διασκέδαση. Επίσης χρησιμοποιείται σαν οξειδωτικό μέσο στους πυραύλους και στους αγώνες αυτοκινήτων για να αυξηθεί η ισχύς των κινητήρων. Σε υψηλές θερμοκρασίες, το υποξείδιο του αζώτου είναι ισχυρό οξειδωτικό, παρόμοιο με το μοριακό οξυγόνο.

Το υποξείδιο του αζώτου μετατρέπεται σε μονοξείδιο του αζώτου (ΝΟ) όταν αντιδρά με άτομα οξυγόνου και στη συνέχεια το ΝΟ αντιδρά με το όζον. Έτσι, είναι ο κύριος φυσικά προερχόμενος ρυθμιστής του στρατοσφαιρικού όζοντος. Είναι επίσης κύριο αέριο του θερμοκηπίου και αέριος ρύπος. Σε χρονικό διάστημα 100 ετών, έχει 310 φορές μεγαλύτερο αντίκτυπο ανά μονάδα μάζας (δυναμικό παγκόσμιας θέρμανσης) σε σχέση με το διοξείδιο του άνθρακα σύμφωνα με την EPA.