Θέατρο του Μάρκελλου

Θέατρο του Μάρκελλου
	Teatro di Marcello
Είδος	θέατρο, αρχαιολογική θέση και ρωμαϊκό θέατρο
Γεωγραφικές συντεταγμένες	41°53′31″N 12°28′46″E
Διοικητική υπαγωγή	Sant'Angelo
Χώρα	Ιταλία
Ολοκλήρωση	14
	Πολυμέσα
	δεδομένα (π)

Συντεταγμένες: 41°53′30.88″N 12°28′46.13″E / 41.8919111°N 12.4794806°E / 41.8919111; 12.4794806

Το Θέατρο του Μάρκελλου (λατινικά: Theatrum Marcelli‎‎, ιταλικά: Teatro di Marcello‎‎) είναι ένα αρχαίο υπαίθριο θέατρο στη Ρώμη της Ιταλίας, που κτίστηκε στα τελευταία χρόνια της Ρωμαϊκής Δημοκρατίας. Στο θέατρο ντόπιοι και επισκέπτες μπορούσαν να παρακολουθήσουν παραστάσεις δράματος και τραγουδιού. Σήμερα το αρχαίο οικοδόμημα στο διαμέρισμα (rione) του Σαντ' Άντζελο, στη Ρώμη, προσφέρει και πάλι ένα από τα πολλά δημοφιλή θεάματα ή τουριστικά αξιοθέατα της πόλης. Ο χώρος για το θέατρο είχε καθαριστεί από τον Ιούλιο Καίσαρα, ο οποίος δολοφονήθηκε πριν ξεκινήσει η κατασκευή του. Το θέατρο προχώρησε αρκετά μέχρι το 17 π.Χ., ώστε μέρος του εορτασμού των εκδηλώσεων του αιώνα (ludi saeculares) έλαβαν χώρα εντός του θεάτρου. Ολοκληρώθηκε το 13 π.Χ. και εγκαινιάστηκε επίσημα το 12 π.Χ. από τον Αύγουστο ^[4]· πήρε το όνομά του από τον ανιψιό εκείνου Μάρκο Κλαύδιο Μάρκελλο, που είχε αποβιώσει το 23 π.Χ.

Το θέατρο είχε διάμετρο 111 μ. και ήταν το μεγαλύτερο και σημαντικότερο θέατρο στην Αρχαία Ρώμη. ^[5] Μπορούσε αρχικά να χωρέσει 11.000 - 20.000 θεατές. ^[4] ^[5] Ένας κατάλογος που διαμορφώθηκε στα τέλη του 4ου αι., κατέγραφε ότι η χωρητικότητα του θεάτρου ήταν 17.580 άτομα. ^[6] Ήταν ένα εντυπωσιακό παράδειγμα, αυτού που επρόκειτο να γίνει μία από τις πιο διαδεδομένες αστικές αρχιτεκτονικές μορφές του ρωμαϊκού κόσμου. Το θέατρο ήταν κτισμένο κυρίως από τόφφο και σκυρόδεμα με πέτρες σε σχέδιο γνωστό ως opus reticulatum (πέτρες σε σχήμα ρόμβου), πλήρως επενδυμένο με λευκό τραβερτίνη. Ωστόσο είναι επίσης το παλαιότερο χρονολογούμενο κτίριο στη Ρώμη, που χρησιμοποιεί οπτές ρωμαϊκές πλίνθους, τότε μία νέα εισαγωγή από τον ελληνικό κόσμο. ^[7]

Το δίκτυο των τόξων, των διαδρόμων, των σηράγγων και των ραμπών που έδιναν πρόσβαση στους εσωτερικούς χώρους τέτοιων ρωμαϊκών θεάτρων, κοσμείτο εξωτερικά με σειρές από κίονες σε ελληνικούς ρυθμούς: δωρικό στη βάση, ιωνικό στη μέση. Πιστεύεται ότι για το ανώτερο επίπεδο χρησιμοποιήθηκαν κορινθιακές κολώνες, αλλά αυτό είναι αβέβαιο, καθώς το θέατρο ανακατασκευάστηκε τον Μεσαίωνα, αφαιρώντας την ανώτερη σειρά καθισμάτων και τους εκεί κίονες. ^[4]

Όπως και άλλα ρωμαϊκά θέατρα σε κατάλληλες τοποθεσίες είχε ανοίγματα, μέσα από τα οποία μπορούσε να δει κάποιος το φυσικό σκηνικό, στην προκειμένη περίπτωση τη νήσο Τιβερίνα στα νοτιοδυτικά. Το μόνιμο σκηνικό (scaena), ορθωνόταν επίσης στην άκρη του κοίλου (cavea), όπως και σε άλλα ρωμαϊκά θέατρα.

To εξωτερικό, που δείχνει μεταγενέστερη ανάπλαση.

Το θέατρο έπεσε σε αχρηστία στις αρχές του 4ου αι. και η κατασκευή χρησίμευσε ως λατομείο, π.χ. για τη Γέφυρα του Κέστιου (Pons Cestius) το 370 μ.Χ. Ωστόσο τα αγάλματα που ευρίσκοντο στο εσωτερικό τού κτιρίου αναστηλώθηκαν από τον Πετρώνιο Μάξιμο το 421· η υπόλοιπη κατασκευή στέγαζε ακόμη μικρά κτίρια κατοικιών. Κατά τον Πρώιμο Μεσαίωνα το θέατρο χρησιμοποιήθηκε ως φρούριο της ρωμαϊκής οικογένειας των Faffo ή Fabi (που ονομαζόταν "από την Pescheria") και στη συνέχεια στα τέλη του 11ου αι. (όταν ήταν γνωστό ως ναός του Μάρκελλου, templum Marcelli), από τον Πιέρ Λεόνι και αργότερα τους κληρονόμους του (τους Πιερλεόνι). Αυτό έσωσε το συγκρότημα από περαιτέρω καταστροφή. Οι Σαβέλλι το] κατείχαν τον 13ο αι. Αργότερα τον 16ο αι. η κατοικία των Oρσίνι, σχεδιασμένη από τον Μπαλντασάρε Περούτσι, κτίστηκε επάνω στα ερείπια του αρχαίου θεάτρου. Μέχρι τον 19ο αι., η άνοδος στο επίπεδο του δρόμου σήμαινε ότι σχεδόν το μισό ισόγειο ήταν κάτω από αυτόν.

Τώρα οι επάνω όροφοι χωρίζονται σε πολλά διαμερίσματα και ο περιβάλλον χώρος χρησιμοποιείται ως χώρος για μικρές καλοκαιρινές συναυλίες. Το Περιστύλιο της Οκταβίας βρίσκεται στα βορειοδυτικά, που οδηγεί στο γκέτο της Ρώμης και τον Τίβερη στα νοτιοδυτικά.

Τον 17ο αι. ο Άγγλος αρχιτέκτονας σερ Κρίστοφερ Ρεν αναγνώρισε ρητά, ότι το σχέδιό του για το Θέατρο Σελντόνιαν στην Οξφόρδη επηρεάστηκε από τη χαλκογραφία του Σέρλιο για το Θέατρο του Mάρκελλου.