Μετάβαση στο περιεχόμενο

Η ανθρώπινη μοίρα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Η ανθρώπινη μοίρα
Εξώφυλλο έκδοσης του 1965
ΣυγγραφέαςΑντρέ Μαλρό
ΤίτλοςLa Condition humaine
ΓλώσσαΓαλλικά
Ημερομηνία δημιουργίας1933
Ημερομηνία δημοσίευσης1933
ΤόποςΤαϊβάν
Βραβείαβραβείο Γκονκούρ
Τα 100 βιβλία του Αιώνα
Πρώτη έκδοσηÉditions Gallimard

Η ανθρώπινη μοίρα (γαλλικός τίτλος: La Condition humaine) είναι μυθιστόρημα του Αντρέ Μαλρώ που αναφέρεται στην αποτυχημένη κομμουνιστική εξέγερση στη Σαγκάη το 1927 και τα υπαρξιακά προβλήματα που αντιμετωπίζει μια ομάδα ανθρώπων που συνδέονται με τις επαναστατικές ανατροπές στην Κίνα. Εκδόθηκε σε βιβλίο από τις εκδόσεις Γκαλιμάρ το 1933 και την ίδια χρονιά κέρδισε το βραβείο Γκονκούρ.[1]

Είναι το τρίτο και τελευταίο μέρος της ασιατικής τριλογίας του Αντρέ Μαλρώ του οποίου προηγήθηκαν Οι κατακτητές και Η βασιλική οδός, που εκδόθηκαν το 1928 και το 1930 αντίστοιχα.

Το 1950, το μυθιστόρημα συμπεριλήφθηκε στον κατάλογο των 12 βραβευμένων ως καλύτερων μυθιστορημάτων του πρώτου μισού 20ού αιώνα της γαλλικής λογοτεχνίας.[2]

Τον Μάρτιο του 1927, ο Επαναστατικός Στρατός του Κουομιντάνγκ υπό τη διοίκηση του Τσιανγκ Κάι Σεκ βάδισε προς τη Σαγκάη. Για να διευκολυνθεί η κατάληψη της πόλης, της οποίας το λιμάνι αποτελεί σημαντικό στρατηγικό σημείο, οι κομμουνιστικοί πυρήνες της πόλης προετοίμασαν την εξέγερση των ντόπιων εργατών. Ανησυχώντας όμως για τη δύναμη των τελευταίων και επιδιώκοντας προσωπική εξουσία, ο Τσιάνγκ Κάι-Σεκ, υποβοηθούμενος από τους Δυτικούς, στράφηκε εναντίον των πρώην συμμάχων του κομμουνιστών και στις 12 Απριλίου 1927 δολοφόνησε χιλιάδες εργάτες και κομμουνιστές με αποτέλεσμα το ξέσπασμα του κινεζικού εμφυλίου πολέμου.[3]

Η ανθρώπινη μοίρα αφηγείται τη διαδρομή μιας ομάδας κομμουνιστών επαναστατών που προετοιμάζονται για την εξέγερση στην πόλη της Σαγκάης. Όταν ξεκινά η ιστορία, στις 21 Μαρτίου 1927, κομμουνιστές και εθνικιστές ετοιμάζουν μια εξέγερση ενάντια στην κυβέρνηση.

Το μυθιστόρημα διαδραματίζεται κατά τη διάρκεια μιας περιόδου 22 ημερών κυρίως στη Σαγκάη. Οι τέσσερις βασικοί πρωταγωνιστές είναι ο Τσεν, ο Κίο, ο σοβιετικός απεσταλμένος Κατώφ και ο βαρόνος Κλαπίκ. Οι ιστορίες τους είναι συνδεδεμένες σε όλο το βιβλίο.

Ο Τσεν έχει αποστολή να σκοτώσει ένα σημαίνον πρόσωπο και τα καταφέρνει. Μετά τη δολοφονία, κυριαρχείται από την επιθυμία να σκοτώνει, εκπληρώνοντας έτσι το καθήκον του ως τρομοκράτη, ένα καθήκον που ελέγχει τη ζωή του. Είναι τόσο στοιχειωμένος από τον θάνατο και την αδυναμία του απέναντι στο αναπόφευκτο που επιθυμεί να πεθάνει, απλά και μόνο για να τελειώσει το μαρτύριο του. Αργότερα σκοτώνεται σε μια αποτυχημένη απόπειρα βομβιστικής επίθεσης αυτοκτονίας κατά του Τσιανγκ Κάι Σεκ.

Ο Κίο ηγείται της κομμουνιστικής εξέγερσης της Σαγκάης και πιστεύει ότι κάθε άτομο πρέπει να επιλέγει τη μοίρα του και να μην ποδηγετείται από εξωτερικές δυνάμεις. Στο μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας προσπαθεί να κρατήσει την εξουσία στα χέρια των εργατών και όχι του στρατού του Κουομιντάγκ. Η Μέι, η Γερμανίδα σύζυγός του, γιατρός, δίνει στον επαναστατικό αγώνα τη γυναικεία διάσταση. Τελικά ο Κίο συλλαμβάνεται και, σε μια τελική πράξη αυτοδιάθεσης, επιλέγει να αυτοκτονήσει με κυάνιο.[4]

Ο Κατώφ είχε αντιμετωπίσει την εκτέλεση μια φορά στο παρελθόν, κατά τη διάρκεια του Ρωσικού Εμφυλίου Πολέμου και σώθηκε την τελευταία στιγμή, κάτι που του δίνει ένα αίσθημα ψυχολογικής ανοσίας. Αφού είδε τον θάνατο του Κίο, παρακολουθεί με ένα είδος ήρεμης αποστασιοποίησης τους συναγωνιστές του επαναστάτες να οδηγούνται ένας-ένας σε φριχτό βασανιστικό θάνατο, με σκοπό, όταν έρθει η σειρά του, να χρησιμοποιήσει τη δική του κάψουλα με κυάνιο. Αλλά ακούγοντας δύο νεαρούς Κινέζους να τρέμουν για τα βασανιστήρια, τους δίνει το κυάνιο, και καθώς η ποσότητα επαρκεί μόνο για δύο, ο ίδιος μένει να αντιμετωπίσει τον τρομακτικό θάνατο. Πεθαίνει έτσι σε μια πράξη αυτοθυσίας και αλληλεγγύης προς τους πιο αδύναμους συντρόφους του. [5]

Ο βαρόνος Κλαπίκ είναι Γάλλος έμπορος όπλων, λαθρέμπορος και παθιασμένος τζογαδόρος. Βοηθά τον Κίο να περάσει ένα φορτίο με όπλα και αργότερα τον ενημερώνουν ότι ο Κίο θα σκοτωθεί εκτός και αν φύγει από την πόλη σε 48 ώρες. Πηγαίνοντας να τον ειδοποιήσει, μπλέκει σε χαρτοπαίγνιο για να συγκεντρώσει τα χρήματα που χρειάζονται για την αποχώρησή του και δεν μπορεί να σταματήσει. Θεωρεί τον τζόγο «αυτοκτονία χωρίς θάνατο». Αργότερα δραπετεύει από την πόλη για την Ευρώπη ντυμένος ναύτης.[6]

Οι συνολικές πωλήσεις του βιβλίου υπολογίζονται το 2021 σε 5 εκατομμύρια αντίτυπα (στα γαλλικά), γεγονός που το καθιστά το μυθιστόρημα με τις μεγαλύτερες πωλήσεις στην ιστορία των βραβευμένων με Γκονκούρ βιβλίων.[7]

Μεταφράσεις στα ελληνικά

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • La Condition humaine (Η ανθρώπινη μοίρα, 1933):
    • Μετάφραση: Γιάννης Λάμψας, Εκδόσεις των Φίλων, 1963, 1980, 2004
    • Μετάφραση: Γιάννης Λάμψας, εκδόσεις Εξάντας, 2005
    • Μετάφραση: Ρίτα Κολαΐτη, εκδόσεις Μεταίχμιο, 2018