Εργοστάσια φαγεντιανής Φουκ και Αρνού και Βαλαντίν της Τουλούζης

Το εργοστάσιο φαγεντιανής Fouque & Arnoux στην Τουλούζη άκμασε στις αρχές του 19ου αιώνα. Αγοράστηκε το 1808 από τον Joseph Fouque, ο οποίος το 1813 συνεταιρίστηκε με τον ανιψιό του Arnoux, οπότε το εργοστάσιο πήρε την επωνυμία Societé Fouque & Arnoux και έφερε στη σφραγίδα του το σύμπλεγμα των αρχικών τους F και A. Το εργοστάσιο Valentine ιδρύθηκε από τους Fouque και Arnoux, μάλλον το 1829. Η σφραγίδα του έφερε την αναγραφή VALENTINE.

Τα δύο εργοστάσια παρήγαγαν, κατά βάση, πορσελάνινα οικιακά σκεύη, όπως σειρές πιάτων. Τα προϊόντα τους διακοσμούνταν με θέματα του συρμού και θέματα από την επικαιρότητα. Οι παραστάσεις σε αυτά αποτυπώνονταν επάνω στην πορσελάνη με τη μέθοδο της χαλκομανίας. Κοινό στοιχείο της κάθε σειράς πιάτων αποτελούσε η διακοσμητική ταινία στο περιχείλωμα, καθώς υπήρχε ποικιλία διακοσμητικών μοτίβων.

Στην παραγωγή των εργοστασίων Fouque & Arnoux και Valentine εντοπίζονται σειρές πιάτων με παραστάσεις εμπνευσμένες από την Ελληνική Επανάσταση του 1821, τα οποία φέρουν τις σφραγίδες με τα αρχικά F και A και VALENTINE αντιστοίχως. Τα αντικείμενα αυτά χρονολογούνται στο 1829. Οι παραστάσεις των πιάτων αυτών βασίζονται σε έργα χαρακτικής. Εννέα από αυτές προέρχονται από μία σειρά 16 λιθογραφιών που φιλοτέχνησε το 1824 ο Charles Henri Loeillot-Hartwig (ή Karl Loeillot) με το γενικό τίτλο Recueil de sujets Grecs. Πρόκειται για τα θέματα Le départ du Grec, Soldat Grec enlevant un étendart à son ennemi, Vengeance d' une famille grecque, Des Grecs prenant un fort défendu par des Turcs, Un Grec blessé, Mort d' un Grec, Jeune Grecque sauvée de l' esclavage des Turcs, La veille d' une attaque, Troupes Grecques en embuscade. Απαντούν τρία ακόμη θέματα: Le coup de pistolet του Feuchère, Nouvelle du combat de Navarin του Hippolyte Bellangé και Grecs après un revers του Henri Decaisne.

Τα πιάτα της φιλελληνικής σειράς του εργοστασίου Fouque & Arnoux διακρίνονται, με βάση τη διακοσμητική ταινία στο περιχείλωμα, στις εξής σειρές:

1η σειρά: σκυλιά και λαγοί (ασπρόμαυρη)

2η σειρά: πράσινη ταινία (ασπρόμαυρη)

3η σειρά: λουλούδια-3 τριαντάφυλλα (ασπρόμαυρη)

4η σειρά: ανανάς, σκίουρος (ασπρόμαυρη)

Τα πιάτα της φιλελληνικής σειράς του εργοστασίου Valentine διακρίνονται, με βάση τη διακοσμητική ταινία στο περιχείλωμα, στις εξής σειρές:

1η σειρά: ανάγλυφη ταινία (ασπρόμαυρη)

2η σειρά: λουλούδια-4 τριαντάφυλλα (ασπρόμαυρη)

3η σειρά: λουλούδια-3 τριαντάφυλλα (ασπρόμαυρη, δίχρωμη)

4η σειρά: λουλούδια-3 τριαντάφυλλα (ασπρόμαυρη, δίχρωμη)

Βιβλιογραφία

• Α. Amandry, Η Ελληνική Επανάσταση σε γαλλικά κεραμικά του 19ου αιώνα, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα, Ναύπλιο, 1982.
• Α. Amandry, «Φιλελληνική παράσταση σε γαλλικό βάζο», Δελτίον της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας 23 (1980), σσ. 335-339.
• Α. Amandry, «Φιλελληνικά ενθύμια του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου», Δελτίον της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας 29 (1986), σσ. 257-267.
• Ελ. Πιτάρη-Μαγιολέττι, «Θέματα του Εικοσιένα σε γαλλικές πορσελάνες», Ζυγός 21 (1976), σσ. 7-9
• Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου (εκδ.), Η Ελληνική Επανάσταση. Ο Ντελακρουά και οι Γάλλοι ζωγράφοι. 1815-1848, Κατάλογος έκθεσης, Αθήνα, 1997, σσ. 258-265, 284-287.
• Ν. Καστρίτη, Η Ελλάδα του ΄21 με τη ματιά των Φιλελλήνων. Γαλλική φιλελληνική παραγωγή από τις συλλογές του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου, Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος, Αθήνα, 2006, σσ. 111-138.
• Π. Παναρίτη, «Δύο σπάνια κεραμικά σκεύη με φιλελληνικές παραστάσεις», στο Τεκμήρια Ιστορίας. Μονογραφίες, Εθνικό Ιστορικό Μουσείο-Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος, Αθήνα, 2009.
• Π. Παναρίτη, «Η συλλογή φιλελληνικών κεραμικών του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου. Απηχήσεις από φιλελληνικές παραστάσεις σε χαρακτικά», στο Τεκμήρια Ιστορίας. Μονογραφίες. Τεύχος Α’, Εθνικό Ιστορικό Μουσείο-Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος, Αθήνα, 2010.