Ελληνικά κινήματα της Μέσης Ανατολής

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
 Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. Βοηθήστε συνδέοντας το κείμενο με τις πηγές χρησιμοποιώντας παραπομπές, ώστε να είναι επαληθεύσιμο.
Το πρότυπο τοποθετήθηκε χωρίς ημερομηνία. Για τη σημερινή ημερομηνία χρησιμοποιήστε: {{χωρίς παραπομπές|20|04|2024}}

Με την ονομασία ελληνικά κινήματα της Μέσης Ανατολής φέρονται στη σύγχρονη ελληνική ιστορία τα κινήματα των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων που σημειώθηκαν στη Μέση Ανατολή αμέσως μετά την ανασυγκρότησή τους στη διάρκεια του Β' Π.Π. κατά της κυβέρνησης Εμμανουήλ Τσουδερού.

Τα κινήματα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα στασιαστικά αυτά κινήματα ήταν τα ακόλουθα τρία, χαρακτηριζόμενα από τον μήνα και το έτος της εκδήλωσης εκάστου:

  1. Ελληνικό κίνημα Μαρτίου 1943
  2. Ελληνικό κίνημα Ιουλίου 1943
  3. Στάση του Ναυτικού τον Μάρτιο/Απρίλιο 1944, που γενικεύτηκε με τη συμμετοχή και του ελληνικού στόλου.

Σημειώνεται ότι εκτός των παραπάνω είχε προηγηθεί στην Αγγλία, το λεγόμενο "κίνημα των ελληνικών πληρωμάτων Ιουνίου 1942", υποκινητής της οποίας ήταν ο συνδικαλιστής Αντώνης Αμπατιέλος.

Αιτίες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Βασικότερη αιτία της εκδήλωσης των παραπάνων κινημάτων ήταν η ανομοιογένεια και η διαφορετικότητα προέλευσης των αξιωματικών και υπαξιωματικών κατά την ανασυγκρότηση του ελληνικού στρατού στη Μέση Ανατολή. Υπενθυμίζεται ότι με την παλινόρθωση της Βασιλείας και την επιστροφή του Βασιλέως Γεωργίου Β΄ είχε δοθεί η πολυπληθέστερη αμνηστία όλων όσων συμμετείχαν στα κινήματα του 1933 και 1935, πλην όμως ελάχιστοι είχαν επανέλθει στο στράτευμα και συμμετείχαν στον πόλεμο που ακολούθησε. Μετά όμως τη Γερμανική εισβολή στην Ελλάδα και ειδικότερα περί τα τέλη του Απριλίου του 1941 όταν ο Βασιλιάς και η κυβέρνηση του Εμμ. Τσουδερού μετακινήθηκαν στην Κρήτη με πρόταση του διαδόχου Παύλου εκδόθηκε μια σειρά διαταγμάτων που αφορούσαν όχι μόνο γενική αμνηστία και για εκείνους που συμμετείχαν στο κίνημα του 1938, αλλά και την επαναφορά όλων στην ενεργό υπηρεσία με τον βαθμό που κατείχαν, χωρίς έτερη διαδικασία και με πρόσκληση να ενταχθούν στον υπό ανασυγκρότηση ελληνικό στρατό στη Μέση Ανατολή για συνέχιση του αγώνα κατά του Άξονα. Εκτός όμως αυτών κάποιο μέρος και από τους 4.500 μονίμους αξιωματικούς και 8.700 εφέδρους που υπηρετούσαν τον Απρίλιο του 1941 μετακινήθηκαν στη Μέση Ανατολή.

Έτσι στις μονάδες που άρχισαν να ανασυγκροτούνται παρουσιάσθηκαν αξιωματικοί δύο κατηγοριών, εκείνοι που υπηρετούσαν ήδη στο στρατό κατά τη δικτατορία του Μεταξά, ή τότε είχαν εισέλθει στις στρατιωτικές σχολές, όπως και εκείνοι που είχαν παλαιότερα αποταχθεί πλην όμως είχαν ανακληθεί στην ενεργό υπηρεσία και συμμετείχαν στον πόλεμο, καθώς κι εκείνοι οι λεγόμενοι "δημοκρατικοί" που επανήλθαν στην ενεργό υπηρεσία με την τελευταία σειρά διαταγμάτων της κυβέρνησης Τσουδερού.
Αυτό είχε ως συνέπεια μεταξύ αυτών των δύο βασικών κατηγοριών να αναπτυχθούν η καχυποψία, η δυσπιστία ακόμα και ζηλοφθονία που συνδυαζόμενα με προσωπικές φιλοδοξίες, ανάληψης διοίκησης ήταν επόμενο να προκληθούν αντιπάθειες ακόμα και αντιπαλότητες που υποκρύπτονταν πίσω από πολιτικούς χαρακτηρισμούς δημιουργώντας έντονα προβλήματα στρατιωτικής πειθαρχίας και συνοχής.

Εκτός όμως των αξιωματικών άρχισαν να παρατηρούνται και κάποιες δραστηριότητες υπαξιωματικών και οπλιτών με κομμουνιστικές ιδεολογίες που ήλθαν από την Ελλάδα προβαίνοντας σε μυήσεις ως ανατρεπτικοί πυρήνες με οργανωμένη τακτική. Οργανώσεις των τελευταίων ήταν η ελεγχόμενη από κομμουνιστές ΑΣΟ (Αντιφασιστική Στρατιωτική Οργάνωση) που ιδρύθηκε τον Οκτώβριο του 1941 με ηγέτη το στέλεχος του ΚΚΕ και εξόριστο Γιάννη Σαλά[1], η ΑΟΝ και η ΑΟΑ. Μάλιστα έβγαζαν και έντυπα όπως ο "Αντιφασίστας".

Στο κίνημα του 1944 συμμετείχαν ενεργά και μέλη της συνδικαλιστικής Ομοσπονδίας Ελληνικών Ναυτεργατικών Οργανώσεων (ΟΕΝΟ), η οποία είχε ιδρυθεί το 1943 από μέλη του ΚΚΕ[2].

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ Χάγκεν Φλάισερ, Στέμμα και σβάστικα. Η Ελλάδα της Κατοχής και της Αντίστασης 1941-1944, εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα, χ.χ., τόμος 1, σελ. 265.
  2. ↑ Ιάσονας Χανδρινός (επιμ.), Memories of Occupation in Greece. Ιεραρχικός Θησαυρός, 2018, σελ. 6.

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Ευστ. Γεωργόπουλος "Εμφύλιος Πόλεμος - το πρώτο αίμα 1942-1944", περιοδικό "Στρατιωτική Ιστορία" Εκδ, Περισκόπιο Αθήνα 2010, σελ.48-49.
  • "Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια" τομ.Β΄ (συμπλήρωμα)
  • Β. Ραφαηλίδης "Ιστορία (κωμικοτραγική) του Νεοελληνικού Κράτους 1830-1974" Εκδ. Εικοστού Πρώτου Αθήνα 1993, σελ.169-170.

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Ι. Χιωτάκης "Πολιτικές Θύελες - Το ελληνικό αντιφασιστικό κίνημα στη Μέση Ανατολή" Αθήνα 1981.
  • Δ. Χονδροκούκης "Οι Πολέμαρχοι του Αντισταλινισμού" Εκδ. Ισοκράτης Αθήνα 1993.
  • Αδαμ Στεφανίδης "Το Κίνημα του Ναυτικού στη Μέση Ανατολή", (μέρος Α΄) - "Πόλεμος και Ιστορία" τεύχος 31ο (Ιούνιος 2000).
  • Αδαμ Στεφανίδης "Το Κίνημα του Ναυτικού στη Μέση Ανατολή", (μέρος Β΄) - "Πόλεμος και Ιστορία" τεύχος 32ο (Ιούλ.- Αυγ. 2000).
  • Δ. Καντερές "Ο Ελληνικός Στρατός της Μέσης Ανατολής: Μέρες δόξας ναι ντροπής" περιοδ. "Στρατιωτική Ιστορία" τευχ. 52ο Εκδ. Περισκόπιο Αθήνα, 2008.
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ελληνικά_κινήματα_της_Μέσης_Ανατολής&oldid=9608549"