Ελιέζερ Γκρούενμπαουμ
| Ελιέζερ Γκρούενμπαουμ | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 27 Νοεμβρίου 1908[1] Βαρσοβία |
| Θάνατος | 22 Μαΐου 1948[1] Ραμάτ Ραχέλ |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | στρατιωτικός |
| Οικογένεια | |
| Γονείς | Γιτζάκ Γκρούενμπαουμ |
Ο Ελιέζερ Γκρούενμπαουμ (Eliezer Gruenbaum, 27 Νοεμβρίου 1908 – 22 Μαΐου 1948) ήταν Πολωνοεβραίος κομμουνιστής ακτιβιστής. Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ήταν κάπο στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Άουσβιτς. Μετά τον πόλεμο, έγραψε απομνημονεύματα για τις εμπειρίες του.
Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Ελιέζερ Γκρούενμπαουμ γεννήθηκε στη Βαρσοβία το 1908.[2] Ήταν ο δεύτερος γιος ενός εξέχοντος Πολωνοεβραίου πολιτικού, του Γιτζάκ Γκρούενμπαουμ.[3] Με τη βοήθεια του πατέρα του, ο Ελιέζερ έφτασε στην Παλαιστίνη υπό Βρετανική Εντολή το 1946, όπου άρχισε να γράφει απομνημονεύματα.[4] Δέχτηκε «επιθέσεις από δεξιές και θρησκευτικές ομάδες που ήθελαν, μεταξύ άλλων, να δυσφημήσουν τον πατέρα του».[5] Λόγω του παρελθόντος του, η Χαγκανά αρνήθηκε να τον στρατολογήσει, ωστόσο μετά από παράκληση του πατέρα του στον Νταβίντ Μπεν Γκουριόν κατατάχθηκε.[6] Σκοτώθηκε στον Αραβο-Ισραηλινό Πόλεμο του 1948 κατά τη διάρκεια της μάχης του Ραμάτ Ραχέλ στις 22 Μαΐου 1948. Μετά τον θάνατό του, διαδόθηκαν φήμες ότι αυτοκτόνησε ή ότι μπορεί να είχε δολοφονηθεί για εκδίκηση για το παρελθόν του.[7][3][6]
Πολιτικός ακτιβισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Σε ηλικία 16 ετών, εντάχθηκε στο Κομμουνιστικό Κόμμα Πολωνίας και, το 1929, φυλακίστηκε από τις πολωνικές αρχές για 4,5 χρόνια για τον ακτιβισμό του που σχετίζοταν με τον κομμουνισμό (το Κομμουνιστικό Κόμμα εκείνη την εποχή ήταν παράνομο στην Πολωνία). Δραπέτευσε ή αποφυλακίστηκε νωρίς (μετά από δυόμιση ή δυόμισι χρόνια, οι πηγές ποικίλλουν) και στη συνέχεια μετακόμισε στο Παρίσι, όπου ήταν συντάκτης του ενημερωτικού δελτίου για τους Πολωνούς εργάτες.[3][4][5] Πολέμησε στον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο από την πλευρά των Ρεπουμπλικανών και αφού επέστρεψε στη Γαλλία, συνελήφθη για άλλη μια φορά, αυτή τη φορά από τις γαλλικές αρχές, με την κατηγορία της εξέγερσης (εδώ, οι αναφορές ποικίλλουν και πάλι, σύμφωνα με άλλη πηγή, συνελήφθη στην Ισπανία, αλλά διέφυγε με ασφάλεια πίσω στη Γαλλία).[3][4] Μετά τη γερμανική εισβολή στη Γαλλία, προσφέρθηκε εθελοντικά στον Γαλλικό Στρατό, εντάχθηκε τελικά στον Πολωνικό Στρατό στη Γαλλία και αργότερα εντάχθηκε στη Γαλλική Αντίσταση.
Απέλαση στο Άουσβιτς[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το 1942, συνελήφθη (ως κομμουνιστής, όχι ως Εβραίος) και στάλθηκε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Άουσβιτς.[3][4][5] Στο Άουσβιτς, έγινε κάπο, ένας τίτλος που δόθηκε σε κρατούμενους που επέβλεπαν την καταναγκαστική εργασία ή εκτελούσαν διοικητικά καθήκοντα.[7][3] Επέζησε από το στρατόπεδο και μετά τον πόλεμο κατηγορήθηκε για συνεργασία με τη ναζιστική Γερμανία και ότι «χτυπούσε ανελέητα κρατούμενους».[7] Κατηγορήθηκε επίσης για τη δολοφονία «δεκάδων χιλιάδων Εβραίων κρατουμένων».[3] Υπερασπίστηκε τον εαυτό του υποστηρίζοντας ότι αποδέχτηκε τη θέση μόνο κατόπιν αιτήματος άλλων Εβραίων, οι οποίοι ήθελαν έναν δικό τους στη θέση, η οποία κατά τα άλλα συχνά καλυπτόταν από αντισημιτικούς μη Εβραίους, συμπεριλαμβανομένων Γερμανών εγκληματιών.[7] Έρευνα βασισμένη σε ανάλυση των απομνημονευμάτων του, ωστόσο, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι έγινε κάπο λόγω «παρέμβασης κομμουνιστών».[4] Στα τέλη του 1943, ο Γκρούενμπαουμ μεταφέρθηκε από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης για να εργαστεί σε ανθρακωρυχεία στο Γιαβισοβίτσε και τελικά κατέληξε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Μπούχενβαλντ.[5] Μετά τον πόλεμο, το 1945, δικάστηκε από κομμουνιστικό δικαστήριο με την κατηγορία της συμμετοχής σε βίαιους ξυλοδαρμούς, αλλά σύντομα αθωώθηκε.[3][4] Συνέχισε τις πολιτικές του δραστηριότητες, υποστηρίζοντας την κομμουνιστική κατάληψη της Πολωνίας, αλλά σύντομα συνελήφθη ξανά, στη Γαλλία, κατηγορούμενος από συμπολίτες του Εβραίους ότι ήταν «αρχηγός του στρατοπέδου θανάτου του Μπιρκενάου».[4] Σε μια δίκη που διήρκεσε οκτώ μήνες, αθωώθηκε ξανά, επειδή το γαλλικό δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «ούτε οι κατηγορούμενοι ούτε τα θύματα ήταν Γάλλοι».[4][5] Όπως σημειώθηκε από την Γκάλια Γκλάσνερ-Χέλεντ και τον Νταν Μπαρ-Ον, «ο Ελιέζερ Γκρούενμπαουμ δεν καταδικάστηκε ποτέ επίσημα, αλλά ούτε και αθωώθηκε πραγματικά από αυτές τις κατηγορίες».[4] Δεν τον υποδέχτηκαν στη Γαλλία, ούτε στην Πολωνία, όπου το κομμουνιστικό κόμμα τον έδιωξε από τις τάξεις του.[4][5]
Δημοσιευμένα έργα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τα απομνημονεύματά του έχουν χαρακτηριστεί «μια εξαιρετική μαρτυρία», αφού είναι το μοναδικό έγγραφο αυτού του τύπου που γράφτηκε από έναν κάπο στρατοπέδου συγκέντρωσης.[4] Δημοσιεύτηκαν εν μέρει το 1952 στο άλμπουμ Κύλινδροι της Φωτιάς και η συμπερίληψή τους σε αυτό το αναμνηστικό βιβλίο αποδίδεται στην πολιτική πίεση του πατέρα του (εκείνη την εποχή ήταν υπουργός Εσωτερικών του Ισραήλ). Το απόσπασμα που δημοσιεύτηκε στο άλμπουμ Κύλινδροι... έχει τίτλο «Στα προαύλια του Θανάτου».[4]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 16168561x.
- ↑ «Eliezer Gruenbaum (1908–1948) – Author – Resources from the BnF». data.bnf.fr (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 15 Μαρτίου 2018.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 Rotem, Tamar (5 April 2002). «Kapo – or Hero?» (στα αγγλικά). Haaretz. https://www.haaretz.com/life/books/1.5276939. Ανακτήθηκε στις 15 March 2018.
- ↑ 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 4,10 4,11 Glasner-Heled, Galia; Bar-On, Dan (2009). «Displaced: The Memoir of Eliezer Gruenbaum, Kapo at Birkenau—Translation and Commentary». Shofar 27 (2): 1–23. doi:.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 Polonsky, Antony (1 April 2016). «Tuvia Friling.A Jewish Kapo in Auschwitz: History, Memory, and the Politics of Survival» (στα αγγλικά). The American Historical Review 121 (2): 672–673. doi:. ISSN 0002-8762.
- ↑ 6,0 6,1 History Lesson | The Tragic Story of Eliezer Gruenbaum (Hebrew, Tom Segev, 28 August 2009 (updated 2011), Ha'aretz
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 «Poland's prime minister said some Jews collaborated with Nazis. Scholars say he distorted history». Jewish Telegraphic Agency. 20 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 15 Μαρτίου 2018.
Περαιτέρω ανάγνωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Tuvia Friling (1 Ιουλίου 2014). A Jewish Kapo in Auschwitz: History, Memory, and the Politics of Survival. Brandeis University Press. ISBN 978-1-61168-587-9.
- Tuvia Friling (1 Σεπτεμβρίου 2014). «Contested Memory: A Story of a Kapo in Auschwitz, History, Memory, and Politics». Στο: Norman J.W. Goda. Jewish Histories of the Holocaust: New Transnational Approaches. Berghahn Books. ISBN 978-1-78238-442-7. mirror at academia.edu
|