Εκρηκτικές ύλες

Εκρηκτικές ύλες, ή κοινώς εκρηκτικά, ονομάζονται κάποιες απλές ή σύνθετες ουσίες, οι οποίες περιέχουν μεγάλη ποσότητα αποθηκευμένης ενέργειας που κάτω από ορισμένες συνθήκες μπορεί να απελευθερωθεί απότομα προκαλώντας έκρηξη, δηλαδή έκλυση μεγάλης ποσότητας ενέργειας σε εξαιρετικά μικρό χρονικό διάστημα, παράγοντας αέρια υψηλής πίεσης και πολλαπλάσιου όγκου.

Τα παραγόμενα αέρια, λόγω της μεγάλης ταχύτητας αύξησης του όγκου τους προκαλούν ισχυρά μηχανικά αποτελέσματα που συνοδεύονται από κρότους. Οι εκρηκτικές ύλες χρησιμοποιούνται κυρίως στην εκτόξευση βλημάτων από πυροβόλα όπλα (π.χ. τυφέκια, πιστόλια κ.λπ.), την καταστροφή στόχων, καθώς επίσης για εκτινάξεις, εκβραχισμούς, εξορύξεις, ανατινάξεις και υπονομεύσεις.

• Τα εκρηκτικά ανήκουν στα επικίνδυνα φορτία και φέρουν ειδική σήμανση. Η εμπορία, διακίνηση - μεταφορά και χρήση αυτών γίνεται πάντα κατόπιν σχετικών αδειών των "καθ΄ ύλην" και "κατά τόπων" αρμόδιων Αρχών λαμβάνοντας κάθε φορά ιδιαίτερα μέτρα ασφάλειας, απ΄ όλους τους εμπλεκόμενους και ποτέ μονομερώς. Τα μέτρα ασφαλείας της διακίνησής τους αρχίζουν από το σημείο αρχικής φόρτωσης μέχρι του σημείου προορισμού και του χρόνου χρήσης τους.
• Η παραγωγή, χρήση και μεταφορά των εκρηκτικών υλών διέπεται από ειδικό νομοθετικό καθεστώς: Το νομοθετικό Πλαίσιο για τις Εκρηκτικές Ύλες

Διάκριση

Έκρηξη με την χρήση ΤΝΤ στο πλαίσιο πειραματικών δοκιμών.

Οι εκρηκτικές ύλες διακρίνονται στις ακόλουθες γενικές κατηγορίες:

1. Χημικές, όπως π.χ. η νιτρογλυκερίνη και το PETN. Αποτελούν χημικές ουσίες, υγρές ή στερεές, οι οποίες περιέχουν μεγάλη ποσότητα αποθηκευμένης χημικής ενέργειας, που υπό ορισμένη θερμική ή μηχανική επίδραση υπόκεινται σε έκρηξη, παράγοντας φως (λάμψη) και αέρια υψηλής θερμοκρασίας, πίεσης και πολλαπλάσιου όγκου.

2. Μηχανικής πίεσης συμπιεσμένων αερίων, των οποίων η κατάσταση μεταβάλλεται απότομα, π.χ. συσκευασίες αεροζόλ. Συνήθως η δράση τους βασίζεται στις πιέσεις που αναπτύσσονται κατά την απότομη μεταβολή της καταστάσεως ενός υγρού προς αέριο και κατά την απότομη θέρμανση ενός αερίου, το οποίο είναι περιορισμένο σε κλειστό χώρο. Μηχανικές εκρήξεις οφείλονται και στην απότομη ατμοποίηση του νερού, όπως π.χ. αυτές που παρατηρούνται στις περιπτώσεις εκρήξεων ηφαιστείων.

3. Πυρηνικές, όπως η σχάση ισοτόπων ουρανίου 235 και πλουτωνίου 239.

Γενικά χαρακτηριστικά

Όλες οι εκρηκτικές ύλες έχουν τα παρακάτω δύο χαρακτηριστικά:

• Είναι χημικά ή ενεργειακά ασταθείς
• Η πυροδότηση μιας εκρηκτικής ύλης έχει σαν αποτέλεσμα την απότομη αύξηση του υλικού που συνοδεύεται από την παραγωγή μεγάλων ποσοτήτων θερμότητας και αλλαγή στην πίεση.

Ως προς την ταχύτητα εκρηκτικότητας διακρίνονται σε χαμηλής και σε υψηλής εκρηκτικότητας ύλες. Οι χαμηλής εκρηκτικότητας ύλες καίγονται με ταχύτητα μικρότερη της ταχύτητας του ήχου. Μπορεί όμως και να εκραγούν κάτω από συνθήκες υψηλής πίεσης και θερμοκρασίας, π.χ. εντός περιορισμένου χώρου. Συνήθως χρησιμοποιούνται ως προωθητικές ύλες. Οι υψηλής εκρηκτικότητας ύλες καίγονται με εξαιρετικά μεγάλη ταχύτητα (υπερηχητική) 3–9 km/sec, παράγοντας έκρηξη. Χρησιμοποιούνται ως εκρηκτικά σε κεφαλές μάχης, ανατινάξεις, κατεδαφίσεις, υπονομεύσεις, κτλ.

Οι υψηλής εκρηκτικότητας ύλες διακρίνονται ανάλογα με την ευαισθησία τους σε πρωτεύουσες και σε δευτερεύουσες εκρηκτικές ύλες. Οι πρωτεύουσες είναι εξαιρετικά ευαίσθητες και χρησιμοποιούνται σε πυροκροτητές, εκκαύματα και θρυαλίδες. Οι δευτερεύουσες είναι λιγότερο ευαίσθητες και χρησιμοποιούνται ως η κύρια εκρηκτική ύλη που ενεργοποιείται από κάποια πρωτεύουσα εκρηκτική ύλη.

Δείτε επίσης

• TM 31-210 Improvised Munitions Handbook