Δημογέροντας

Δημογέροντες ονομάζονταν μετά την εποχή της Τουρκοκρατίας, εκείνοι που διαχειρίζονταν τα κοινά, στις ελληνικές κοινότητες, που αποκτούσαν την αυτονομία τους. Εκλέγονταν από το λαό, συνήθως ισόβιοι και είχαν διοικητικά και αστυνομικά καθήκοντα. Ο θεσμός της δημογεροντίας καταργήθηκε το 1830 από τον Καποδίστρια. Από τα άφθονα έγγραφα της εποχής αυτής, που έχουν διασωθεί και βρίσκονται σε δημόσια ή ιδιωτικά αρχεία, μπορούμε να παρακολουθήσουμε τη ίδρυση και την οργάνωση του θεσμού αυτού.

Τις κοινότητες διοικούσαν οι δημογέροντες, οι οποίοι, ανάλογα με τις περιοχές, ονομάζονταν επίτροποι, προεστοί, άρχοντες ή κοτζαμπάσηδες.

Τους εξέλεγε ο ίδιος ο λαός σε κοινή συνέλευση, συχνά για έναν χρόνο και σπάνια για δύο ή και περισσότερα και μπορούσε να εκλεγεί οποιοσδήποτε. Σε ορισμένα μόνο νησιά (Ύδρα, Σπέτσες) δικαίωμα εκλογής είχαν μόνο οι πλοιοκτήτες και οι πλοίαρχοι. Οι δημογέροντες φρόντιζαν για την διαχείριση της κοινότητας, για την συλλογή και κατανομή φόρων, για την ίδρυση σχολείων και επίσης ασκούσαν σε περιορισμένα πλαίσια τη δικαστική εξουσία. Οι δημογέροντες απόκτησαν σιγά-σιγά σημαντική δύναμη, που ήταν σωστική για τον ελληνισμό, γιατί με τον θεσμό αυτό περιορίστηκε η τουρκική επέμβαση στις υποθέσεις του πληθυσμού, αλλά και δημιουργήθηκε και η πολιτική ηγεσία που ήταν απαραίτητη και για τα χρόνια της σκλαβιάς και για τα πρώτα βήματα της Eπανάστασης.

Το ίδρυμα όπου συνεδρίαζαν οι δημογέροντες ονομάζονταν δημογεροντείο.

Βιβλιογραφία

• Γενική Ελληνική και Παγκόσμια ΥΔΡΟΓΕΙΟΣ, τόμος 5, Εκδόσεις Δομική, σελ. 114
• Εγκυκλοπαίδεια Junior, Χάρη Πάτση, τόμος 7, σελ 101