Δουκάτο της Σαρδηνίας
Το Δουκάτο της Σαρδηνίας, από τον 7ο αιώνα Αρχοντάτο της Σαρδηνίας, ήταν διοικητική διαίρεση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας από τον 6ο έως τον 11ο περ. αιώνα. Η βυζαντινή εποχή της ιστορίας της Σαρδηνίας ξεκινά συμβατικά με την επανάκτηση του νησιού από τον Ιουστινιανό Α΄ το 534. Αυτό τελείωσε την κυριαρχία των Βανδάλων στο νησί μετά από περίπου 80 χρόνια. Η εισβολή στην Ιταλία από τους Λογγοβάρδους το 568, η οποία άλλαξε το πρόσωπο της Ιταλίας, είχε ως αποτέλεσμα μόνο μερικές παράκτιες επιδρομές στη Σαρδηνία.
Μετά τη βυζαντινή ανάκτηση, η Σαρδηνία ήταν μέρος της επαρχίας της Αφρικής. Η Σαρδηνίας κυβερνήθηκε από έναν άρχων (praeses Provinciae, επίσης γνωστός ως iudex Provinciae), με έδρα το Κάλιαρι. Επίσης ένας δουξ ήταν υπεύθυνος για στρατιωτικά θέματα και εδρεύει στο Φόρουμ του Τραΐανού, το οποίο από τα ρωμαϊκά χρόνια υπήρξε οχυρωμένο προπύργιο εναντίον των κατοίκων της Μπαρμπαγιάς. Αυτά τα δύο σημαντικά γραφεία, του κριτή (iudex) και του δουξ, ενώθηκαν τον 7ο αιώνα. Για να επιτρέψει τον έλεγχο των διαδρομών που διέσχιζαν το Τυρρηνικό Πέλαγος, το νησί φιλοξενούσε επίσης μια μοίρα του βυζαντινού στόλου.
Μονάδες του βυζαντινού στρατού εδρεύουν στο Φόρουμ του Τραΐανού. Κατά μήκος των συνόρων με την περιοχή της Μπαρμπαγιάς υπήρχαν φρούρια όπως εκείνα στο Austis, στο Samugheo, στο Νουράγους και στο Αρμούτζια. Στρατιώτες διαφορετικής καταγωγής, (Γερμανοί, Βαλκάνιοι, Λογγοβάρδοι και Άβαροι μεταξύ άλλων[1])), που ονομάζονται Λιμιτάριοι (συνοριακά στρατεύματα) φυλακίστηκαν εδώ. Μερικοί από τους στρατιώτες της φρουράς του νησιού ήταν ιππείς όπου έλαβαν πρόνοια για τις στρατιωτικές τους υπηρεσίες, αγροτεμάχια προς εκμετάλλευση[2].
Στην ύπαιθρο συνέχισαν να υπάρχουν τα μεγάλα κτήματα, αλλά και μικρότερα ακίνητα και κοινές εκτάσεις. Ο αγροτικός πληθυσμός αποτελείται από ελεύθερους ιδιοκτήτες και σκλάβους, που ζουν κυρίως σε χωριά. Δούλευαν τα ιδιωτικά και κοινοτικά εδάφη με σκαπάνη και άροτρα, επίσης έκτρεφαν ζώα. Υπήρχαν εκτεταμένοι αμπελώνες, αλλά φαινόταν να υπήρχαν λίγες οπωρώνες.
Η Σαρδηνία αρχικά συγκροτήθηκε ως δουκάτο (ducatus) όπου διοικητικά ανήκε στο Εξαρχάτο της Αφρικής. Μετά την πτώση του Αφρικανικού Εξαρχείου τον 7ο αιώνα, που προκλήθηκε από την αραβική κατάκτηση της Καρχηδόνας, το δουκάτο εξαρτάται άμεσα από την Κωνσταντινούπολη.
Έγινε τότε αρχοντάτο, δηλαδή μια περιοχή με τα ίδια χαρακτηριστικά ενός θέματος αλλά μικρότερη και λιγότερο πλούσια. Οι κυβερνήτες του νησιού κατείχαν αρχικά το αξίωμα του υπάτου και αργότερα του πρωτοσπαθάριου, προτού λάβουν τον τίτλο του πατρικίου από τα μέσα του ένατου αιώνα[3]. Αυτή τη στιγμή, ωστόσο, οι σχέσεις με το Βυζάντιο, αν δεν είχαν διακοπεί εντελώς, είχαν διακοπεί[4]. Λόγω των επιθέσεων των Σαρακηνών τον 9ο αιώνα η Θάρρος εγκαταλείφθηκε υπέρ του Ορίστανο, μετά από περισσότερα από 1.800 χρόνια ανθρώπινης κατοίκησις, ενώ το Κάραλις εγκαταλείφθηκε υπέρ της Σάντα Ιγία και πολλά άλλα παράκτια κέντρα υπέστησαν την ίδια μοίρα. Οι επαφές μεταξύ της Σαρδηνίας και της βυζαντινής αυτοκρατορίας δεν σταμάτησαν, ωστόσο, όπως υποδηλώνεται από την αναφορά των αυτοκρατορικών φρουρών της Σαρδηνίας στο έργο του Κωνσταντίνου Πορφυρογέννητου "Περί βασιλείου τάξεως"[5].
Ο άρχων της Σαρδηνίας είχε στρατιωτική και πολιτική εξουσία.. Το αξίωμα του άρχοντα έγινε προνόμιο μιας συγκεκριμένης οικογένειας που μετέφερε τον τίτλο διαδοχικά από πατέρα σε γιο. Στις αρχές του 11ου αιώνα υπήρχε ένας ενιαίος άρχοντας για ολόκληρο το νησί. [4] Αυτή η κατάσταση άλλαξε τις επόμενες δεκαετίες. Η πρώτη σαφής βεβαίωση της ύπαρξης στη Σαρδηνία τεσσάρων χωριστών βασιλείων είναι στην επιστολή της 14ης Οκτωβρίου 1073 που έστειλε ο Πάπας Γρηγόριος Ζ΄ από την Κάπουα στον Ορζκόκο του Κάλιαρι, στον Ορζκόκο ντ' Αρβορέα, στον Μαριάνο του Τορέ και στον Κωνσταντίνο Γκαλούρα[6].
Κατά την πρώιμη εποχή αυτών των βασιλείων, στο βασίλειο του Κάλιαρι οι ηγέτες του (Κριτές) ήταν άμεσοι απόγονοι των πρώην Αρχόντων της Σαρδηνίας. Βοήθησαν πολλά βυζαντινά ιδρύματα, συμπεριλαμβανομένης της βυζαντινής ελληνικής γλώσσας, να επιβιώσουν. [7] Μέχρι το τέλος του αιώνα τα ελληνικά είχαν αντικατασταθεί από τα Μεσαιωνικά Λατινικά και στη Σαρδηνία.
Κυβερνήτες της Σαρδηνίας (δουκάτο και αρχοντάτο) είναι γνωστοί οι παρακάτω :
- Κύριλλος, γύρω στο 535, άρχων[7].
- Γεννάδιος, γύρω στο 597, 598, άρχων[7].
- Εντάτιος, γύρω στο 588, δουξ[7].
- Θεόδωρος, , γύρω στο 590, δουξ[8][7].
- Ζάβαρδος, γύρω στο 593, δουξ[7].
- Ευπατέριος, γύρω στα 598, δουξ[8][7].
- Ευπάτορ, γύρω στα 601, δουξ[9]
- Φλάβιος Παγκράτιος, 8ος αιώνας, δουξ[10]
- Ευσέβιος, δουξ[11]
- Γκρίλλος, δουξ[7].
- Φλάβιος Παγκράτιος, δουξ[12]
- Τωρκοτόριος, 9ος αιώνας
- Σαλούσιος, 9ος αιώνας
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ «Neil Christie, Byzantines, Goths and Lombards in Italy: Jewellery, Dress and Cultural Interactions.» (PDF). Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 19 Οκτωβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 2017.
- ↑ Pier Giorgio Spanu, La Sardegna Bizantina fra VI e VII secolo (1998) pg.126-127-128
- ↑ Storia della marineria bizantina, pp. 85–86
- ↑ Storia della marineria bizantina, pp. 85–86
- ↑ Strinna, Giovanni· Zichi, Giuseppe (30 Νοεμβρίου 2017). {title}. ISBN 9788878148215. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Αυγούστου 2018. Ανακτήθηκε στις 11 Οκτωβρίου 2018.
- ↑ SardegnaCultura.it, Le iscrizioni greco-bizantine Αρχειοθετήθηκε 2017-10-01 στο Wayback Machine.(in ιταλική)
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 7,6 Johann Georg Graevius, Thesaurus antiquitatum et historiarum Siciliae, σελ. 38
- ↑ 8,0 8,1 e duché byzantin de Rome. Origine, durée et extension géographique, Bernard Bavant, Mélanges de l'école française de Rome, Année 1979, 91-1, pp. 41-88, σελ. 63, 64
- ↑ Jacques-Paul Migne, σελ. 1512
- ↑ Johann Leonhard Hug, Introduction to the New Testament
- ↑ Abraham a Sancta Clara, Religiosa, quæ piè docet declinare à malo,&facere bonum, etc..., σελ. 272
- ↑ Introduction to the New Testament, σελ. 168, Johann Leonhard Hug, David Fosdick, Moses Stuart, 1836