Γραμματόσημα και ταχυδρομική ιστορία της Κρήτης

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Γραμματόσημο του 1900 της Κρητικής Διοίκησης για αλληλογραφία εσωτερικού. Απεικονίζει τον Ερμή, έχει αξία 1 λεπτό και χρώμα σοκολατί.

Αυτή είναι μια έρευνα των γραμματοσήμων και της ταχυδρομικής ιστορίας της Κρήτης.

Οθωμανικά γραμματόσημα 1871-1898[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα Οθωμανικά γραμματόσημα χρησιμοποιήθηκαν στην Κρήτη μέχρι το 1898, και οι σφραγισμένες επιστολές είναι γνωστές από το 1871.[1]

Πρώτα γραμματόσημα και ταχυδρομεία του ανεξάρτητου ταχυδρομείου: Κρητική Διοίκησις 1900-1904[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γραμματόσημο του 1900 της Κρητικής Διοίκησης για αλληλογραφία εξωτερικού. Παριστάνει τον Άγ. Γεώργιο έφιππο, έχει αξία 5 δραχμές και χρώματα πράσινο και μαύρο. Είναι ένα γραμματόσημο του 1900, με μαύρη επισήμανση "ΠΡΟΣΩΡΙΝΟΝ".

Το 1898 η Κρήτη απέκτησε αυτονομία από την οθωμανική επικυριαρχία, και φρουρήθηκε από μια διεθνή στρατιωτική δύναμη -από τη Βρετανία (στο Ηράκλειο), τη Γαλλία (Λασίθι), την Ιταλία (Χανιά) και τη Ρωσία (Ρέθυμνο)- η οποία είχε παρέμβει ενάντια στον οθωμανικό έλεγχο, για να χορηγήσει αυτονομία στο νησί.

Τα πρώτες γραμματόσημα της ανεξάρτητης Ταχυδρομικής Υπηρεσίας της Κρήτης εκδόθηκαν την 1 Μαρτίου 1900 (Ιουλιανό ημερολόγιο).[2] Η πρώτη σειρά από εννέα γραμματόσημα είχε εικόνες: τον Ερμή να φορεί τα σανδάλια του (1 και 50 λεπτά), το κεφάλι της Ήρας (5 και 10 λεπτά), τον ένθρονο Μίνωα (2 δραχμές), τον φτερωτό Τάλω (1 δραχμή), τον πρίγκιπα Γεώργιο ύπατο αρμοστή του νησιού (10 και 25 λεπτά), τον έφιππο Αγ. Γεώργιο (5 δραχμές). Για την αλληλογραφία εξωτερικού χρησιμοποιήθηκαν οι αξίες από 25 λεπτά έως 5 δραχμές με επισήμανση (κόκκινη ή μαύρη) τη λέξη ΠΡΟΣΩΡΙΝΟΝ. [3] Οι πρώτες σφραγίσεις έγιναν στις αξίες 1-20 λεπτά και στις αξίες με κόκκινη επισήμανση . Το πρώτο γραμματόσημο με μαύρη επισήμανση που χρησιμοποιήθηκε, έχει σφραγίδα "XANIA 3 MAPT 1900" στην αξία των 2 δραχμών. 

Οι αξίες 25 λεπτά ως 2 δραχμές χωρίς επισήμανση χρησιμοποιήθηκαν αρχικά μόνο ως χαρτόσημα. Ωστόσο μερικά από αυτά σφραγίστηκαν (χωρίς άδεια) στα ταχυδρομεία. Η πρώτη σφράγιση αυτών ως γραμματόσημο μάλλον είναι σε αυτό των 5 δραχμών με σφραγίδα "XANIA NOEM 1900".

Οι σφραγίσεις της πρώτης ημέρας είναι γνωστές από τα κύρια ταχυδρομεία των Χανίων ("ΧΑΝΙΑ"), του Ρεθύμνου ("ΡΕΘΥΜΝΟΝ") και του Ηρακλείου ("ΗΡΑΚΛΕΙΟΝ"), καθώς και από το λιμάνι της Σιτείας ("ΛΙΜΗΝ ΣΗΤΕΙΑΣ"). Εκείνη την εποχή θα υπήρχαν 20 άλλα ταχυδρομεία, αλλά για ορισμένα από αυτά δεν υπάρχει καμία απόδειξη ότι άνοιξαν πριν από το 1901. Ένα στο Καλοχώριο έκελισε τον Μάιο του 1900,[4] έτσι ώστε λιγότεροι από πέντε φάκελοι σφραγίστηκαν εκεί και είναι γνωστοί. Τα γραφεία στη Γεωργιούπολη και στο Βουκολιές έκλεισαν την άνοιξη του 1901. Είναι γνωστό ότι υπάρχουν λιγότερα από δέκα φάκελοι που σφραγίστηκαν στη Γεωργιούπολη, και στις Βουκιλιές είναι λίγοι, αλλά όχι σπάνιοι και υπάρχουν απομιμήσεις.

Τον Ιούλιο του 1900 παραγγέλθηκαν δύο αξίες νέα χρώματα: 20 λεπτά σε πορτοκαλί και 50 λεπτά σε θαλασσί (χωρίς επισήμανση). Υπάρχει ένα 50λεπτο με σφραγίδα "ΗΡΑΚΛΕΙΟΝ ΑΥΓ 1900", αν και οι ελληνικοί κατάλογοι γραμματοσήμων καταγράφουν την έκδοση και των δύο αξιών τον Ιανουάριο του 1901.

Τον Δεκέμβριο του 1901 εκδόθηκε η αξία των 25 λεπτών με μαύρη επισήμανση "ΠΡΟΣΩΡΙΝΟΝ" με μεγάλα γράμματα.

Τον Νοέμβριο του 1904 χρησιμοποιήθηκε το 20λεπτο πορτοκαλί με επισήμανση: δύο μαύρα "5" στις κάτω γωνίες. Η πρώτη γνωστή ακύρωση σε αυτό είναι με σφραγίδα "18 ΝΟΕΜ 1904".

Η σειρά του 1905. Έκδοση Κρητικής Διοίκησης, 2 λεπτά, βιολέ.
Υπηρεσιακό γραμματόσημο του 1908, με επισήμανση "ΕΛΛΑΣ" σε λεπτή γραφή.

Μετέπειτα εκδόσεις: 1905-1910[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τον Φεβρουάριο του 1905 κυκλοφόρησε η δεύτερη σειρά. Αυτή απεικονίζει την Βρυτομάρτιδα, την Αρτέμιδα, το βρέφος Κύδωνα βρέφος να θηλάζει ένα θηλυκό Κρητικό κυνηγόσκυλο, τον Τρίτωνα, την Αριάδνη, την Ευρώπη επί του Ταύρου, τον αρμοστή Γεώργιο, τα ερείπια του ανακτόρου της Κνωσού και τη Μονή Αρκαδίου με το Όρος Ίδη στο βάθος. 

Τον Σεπτέμβριο του 1908, όταν οι Κρητικοί βουλευτές διακήρυξαν μονομερώς την ένωση με την Ελλάδα, τα γραμματόσημα των προηγούμενων εκδόσεων επισημάνθηκαν με το "ΕΛΛΑΣ".

Ξένες ταχυδρομικές υπηρεσίες: 1898-1914[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αι., πέντε χώρες είχαν ταχυδρομεία στο έδαφος της Κρήτης. Η Βρετανία και η Ρωσία εξέδωσαν γραμματόσημα με ελληνικές επιγραφές, η Γαλλία και η Ιταλία χρησιμοποίησαν δικά τους γραμματόσημα με το όνομα του νησιού, και η Αυστρία δικά της επισημασμένα.[5]

Τον Φεβρουάριο του 1881, ενώ η Κρήτη ήταν ακόμα μέρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ανοίχθηκαν ελληνικά ταχυδρομεία στις τρεις μεγάλες πόλεις του νησιού, Χανιά, Ρέθυμνο και Ηράκλειο. Αυτά τα ελληνικά ταχυδρομεία ήταν τμήματα προξενείων και λειτούργησαν μέχρι το τέλος του 1881, για οκτώ ή εννέα μήνες, χρησιμοποιώντας ελληνικά γραμματόσημα, αυτά με τη μεγάλη κεφαλή του Ερμή. Λόγω της πολύ σύντομης περιόδου που λειτούργησαν οι υπηρεσίες αυτές στην Κρήτη, τα ταχυδρομικά αντικείμενα, τα γραμματόσημα και ειδικά οι επιστολές, είναι πολύ σπάνια.

Το γραμματόσημο για το ρωσικό ταχυδρομείο στην Κρήτη (Ρέθυμνο) στις παρακάτω εικόνες είναι πλαστό. Το είδος της πλαστογραφίας περιγράφεται από τον Ρ. Φέενστρα.[1]

  • Stamp for the Austrian post offices cancelled in Candia, Crete.
    Αυστριακό γραμματόσημο του 1899 (μπλε πράσινο) με επισήμανση CENTIMES, που χρησιμοποιήθηκε στο Αυστριακό Ταχυδρομείο Κρήτης, με σφραγίδα CANDIA (Ηράκλειο).
  • Stamp for the Italian post offices in Crete.
    Ιταλικό γραμματόσημο του 1901 (μπλε) με επισήμανση LA CANEA, 1 PIASTRA 1, που χρησιμοποιήθηκε στο Ιταλικό Ταχυδρομείο Κρήτης.
  • A 1902 French key type stamp for use at French post offices in Crete.
    Γαλλικό γραμματόσημο του 1990 των 2 centimes (καφέ λιλά) για τις αποικίες της (εδώ γράφει CRETE), που χρησιμοποιήθηκε το 1902/03 στο Γαλλικό Ταχυδρομείο Κρήτης.
  • Stamp for the Russian post offices in Crete
    Γραμματόσημο για το Ρωσικό Ταχυδρομείο Κρήτης: πράσινο, αναγράφει ΠΡΟΣΩΡΙΝΟΝ ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΟΝ ΡΕΘΥΜΝΗΣ, 1 ΓΡΟΣΙΟΝ. Φέρει σφραγίδα ελέγχου (μπλε ή βιολέ), δεν έχει αστέρι.

Ελληνικά γραμματόσημα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Κρήτη έγινε μέρος της Ελλάδα το 1913 και οι ελληνικές σφραγίδες χρησιμοποιούνται στο νησί από τις 9 Δεκεμβρίου 1912 (Ιουλιανό ημερολόγιο).[3]

Συλλογές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σημαντικοί συλλέκτες της κρητικής ταχυδρομικής ιστορίας περιλαμβάνουν τον αποθανόντα Δρ. Άγγελο Κ. Παπαγιωάννου και τον Τάκη Καρατζά από την Ελλάδα, αλλά και τους Γκούντερ Ρένσιους[6] και Γιόχαν-Ούλριχ Σμιτ από τη Γερμανία, και τον Ρίενκ Φέενστρα από τις Κάτω Χώρες. Σήμερα, η πιθανώς μεγαλύτερη και πιο πλήρης συλλογή της Κρητικής ταχυδρομικής ιστορίας είναι αυτή που συγκεντρώθηκε από τον Δρ. Μανόλη Μυλνωάκη, αλλά πρέπει να υπάρχουν και άλλες μεγάλες συλλογές.

Βλέπε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Περαιτέρω Ανάγνωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Lewis, H. L. Crete: Its Postal History and Stamps. Cheltenham: The Author, 1963 198p.
  • Papaioannou, Angelos C. The Stamps Of Crete. Athens: Orestes Vlastos (Publishers) Ltd., 2001 53p.

Αναφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 Feenstra, Rienk M. (2001). Crete: Postal History, Postage and Revenue Stamps, Coins and Bank Notes (2nd έκδοση). Athens, Greece: Collectio. ISBN 9789608527560. 
  2. ↑ Jefferies, Hugh (2009). Stanley Gibbons Stamp Catalogue: Part 3, Balkans (5th έκδοση). Ringwood: Stanley Gibbons. σελίδες 216–218. ISBN 0-85259-711-8. 
  3. ↑ 3,0 3,1 Karamitsos, Argyris (2010). Hellas 2010 Stamp Catalogue and Postal History, Volume II (στα Αγγλικά και Greek). Thessaloniki, Greece. σελίδες 189–196. CS1 maint: Μη αναγνωρίσιμη γλώσσα (link)
  4. ↑ Zervojannis, Nicolas (1979). Les Timbres-Poste De Crete. σελ. 128. 
  5. ↑ Rossiter, Stuart· Flower, John (1986). The Stamp Atlas. London: Macdonald. σελ. 124. ISBN 9780356108629. 
  6. ↑ Karamitsos (2009). «Public Auction». Catalogue 336. 

Εξωτερικές συνδέσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Γραμματόσημα_και_ταχυδρομική_ιστορία_της_Κρήτης&oldid=10516539"