Γκαγκαουζικό αλφάβητο

Το σύγχρονο γκαγκαουζικό αλφάβητο είναι λατινικό αλφάβητο 31 γραμμάτων βασισμένο στο τουρκικό αλφάβητο. Προηγουμένως, κατά τη διάρκεια της Σοβιετικής περιόδου, τα γκαγκαουζιανά γράφονταν με το Κυριλλικό αλφάβητο.

Τα γκαγκαουζιανά γράφονταν στο ελληνικό αλφάβητο στα τέλη του 1800.

Το σημερινό γκαγκαουζιανό αλφάβητο 31 γραμμάτων, που χρησιμοποιείται για την γκαγκαουζιανή γλώσσα, είναι λατινικό αλφάβητο που βασίζεται στο μοντέλο της τουρκικής γλώσσας.

Ιστορία

Φαίνεται ότι το πρώτο αλφάβητο που χρησιμοποιήθηκε για τη γλώσσα ήταν το ελληνικό αλφάβητο στα τέλη του 19ου αιώνα. Για παράδειγμα, ο οριενταλιστής Όττο Μπλάου ισχυρίζεται ότι τα έργα του Ευριπίδη μεταφράστηκαν στα γκαγκαουζιανά και ήταν γραμμένα στο ελληνικό αλφάβητο.

Ξεκινώντας το 1957, το κυριλλικό χρησιμοποιήθηκε μέχρι την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991. Το 1996, η Δημοκρατία της Μολδαβίας καθιέρωσε επίσημα ένα αλφάβητο βασισμένο στο λατινικό. Βασίζεται στο σύγχρονο τουρκικό αλφάβητο, με την προσθήκη τριών γραμμάτων, των ⟨ä⟩ για να αντιπροσωπεύει τον ήχο [[æ]] (⟨ə⟩ στα Αζερικά), το ⟨ê⟩ για να αντιπροσωπεύει τον ήχο [[ə]] (σβα), που δεν υπάρχει στα τουρκικά, και τον ⟨ț⟩ ή ⟨ţ⟩ για να εκπροσωπεί τον ήχο [[ts]] όπως και στα ρουμανικά. Από την άλλη πλευρά, σε αντίθεση με τα ταταρικά της Κριμαίας, τα τουρκικά και κάποιες άλλες τουρκικές γλώσσες, τα γκαγκαουζιανά δεν έχουν το γράμμα ⟨ğ⟩, το οποίο είχε γίνει εντελώς αθόρυβο στην γκαγκαουζιανή γλώσσα.

Λατινικό αλφάβητο

Στην τυπική σιερά, τα γράμματα του Γκαγκαουζιανού αλφαβήτου είναι:

Α, Ä, Β, C, Ç, D, E, Ê, F, G, H, I, İ, J, K, L, M, N, O, Ö, P, R, S, Ş, T, Ţ, U, Ü, V, Y, Z.

Σημειώστε ότι το I χωρίς και με τελεία είναι ξεχωριστά γράμματα, έχοντας το καθένα με τη δική του κεφαλαία και πεζή μορφή. Το I είναι η κεφαλαία μορφή του ı, και το İ είναι η πρωτεύουσα μορφή i. Το γκαγκαουζιανό αλφάβητο δεν έχει τα γράμματα q, w ή x. Αντ'αυτού, στα γκαγκαουζιανά αυτοί οι χαρακτήρες μεταγράφονται ως k, v και ks, αντίστοιχα.

A a	Ä ä	B b	C c	Ç ç	D d	E e	Ê ê
[ɑ]	[æ~ɛ]	[b]	[dʒ]	[tʃ]	[d]	[e]	[ə]
F f	G g	H h	I ı	İ i	J j	K k	L l
[f]	[g, ɟ]	[x, h~ħ]	[ɯ~ɨ]	[i]	[ʒ]	[k, c]	[l, ʎ]
M m	N n	O o	Ö ö	P p	R r	S s	Ş ş
[m]	[n, ɲ]	[o]	[ø]	[p]	[r]	[s]	[ʃ]
T t	Ţ ţ	U u	Ü ü	V v	Y y	Z z
[t]	[ts]	[u]	[y]	[w, vʲ]	[j]	[z]

Κυριλλικό αλφάβητο (ιστορικό)

А а	Ӓ ӓ	Б б	В в	Г г	Д д	Е е	Ё ё
Ж ж	Ӂ ӂ	З з	И и	Й й	К к	Л л	М м
Н н	О о	Ӧ ӧ	П п	Р р	С с	Т т	У у
Ӱ ӱ	Ф ф	Х х	Ц ц	Ч ч	Ш ш	Щ щ	Ъ ъ
Ы ы	Ь ь	Э э	Ю ю	Я я