Λαϊκόν Κόμμα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
(Ανακατεύθυνση από Λαϊκό Κόμμα)
Λαϊκόν Κόμμα
ΠρόεδροςΔημήτριος Γούναρης
(1920-1922)
Παναγής Τσαλδάρης
(1924-1936)
Κωνσταντίνος Τσαλδάρης
(1946-1961)
ΙδρυτήςΔημήτριος Γούναρης
Ίδρυση1920
Διάλυση1961
ΠροκάτοχοςΚόμμα Εθνικοφρόνων
ΈδραΑθήνα
ΙδεολογίαΜοναρχισμός,[1]
Συντηρητισμός,
Αντι-Βενιζελισμός,
Εθνικισμός, Φιλελευθερισμός
Αντικομμουνισμός[2]
Πολιτικό φάσμαΔεξιά
Χρώματα     μπλε
Πολιτικό σύστημα Ελλάδας
Πολιτικά κόμματα
Εκλογές

Το Λαϊκό Κόμμα, εξέλιξη του Κόμματος των Εθνικοφρόνων, υπήρξε ένα από τα σημαντικότερα κόμματα του Μεσοπολέμου και των πρώτων μεταπολεμικών χρόνων στην Ελλάδα.

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παρουσία ως το 1936[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις εκλογές του 1920 επικράτησε έναντι του Κόμματος Φιλελευθέρων του Ελευθερίου Βενιζέλου. Το διάστημα 1920-22 σχηματίστηκαν διαδοχικές κυβερνήσεις με τη συμμετοχή του Λαϊκού Κόμματος, υπό τον Δημήτριο Γούναρη, τον Νικόλαο Στράτο και τον Πέτρο Πρωτοπαπαδάκη. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή και το στρατιωτικό κίνημα του Σεπτεμβρίου του 1922, η πλειοψηφία των στελεχών του διώχτηκε και πέντε από τα κυριότερα στελέχη των κυβερνήσεών του εκτελέστηκαν, μαζί με τον τελευταίο αρχιστράτηγο, Γεώργιο Χατζηανέστη.

Την περίοδο 1923-1925, το ακέφαλο Λαϊκό Κόμμα απείχε από τις εκλογικές αναμετρήσεις. Μετά την πτώση του παγκαλικού καθεστώτος, τον Ιανουάριο του 1924, πολιτεύτηκε υπό την ηγεσία του Παναγή Τσαλδάρη, που ανέλαβε προσωρινά -και από 4 Μαΐου οριστικά- ανακτώντας την εκλογική του επιρροή. Στις εκλογές του 1932 στέρησε από το Κόμμα Φιλελευθέρων την κοινοβουλευτική αυτοδυναμία και στις εκλογές του 1933 επικράτησε, σχηματίζοντας αυτοδύναμη κυβέρνηση. Παρέμεινε στην εξουσία μέχρι και το ατυχές βενιζελικό κίνημα του 1935, συνέπεια του οποίου ήταν η παραίτησή του από την εξουσία, και ένεκα του πολιτικού χάους η παλινόρθωση της μοναρχίας από την κυβέρνηση Γεωργίου Κονδύλη.

Στις εκλογές που ακολούθησαν την παλινόρθωση βγήκε πρώτο σε κοινοβουλευτική δύναμη, χωρίς όμως να είναι σε θέση να σχηματίσει κυβέρνηση. Τελικώς, έδωσε ψήφο εμπιστοσύνης στις κυβερνήσεις Κωνσταντίνου Δεμερτζή και Ιωάννη Μεταξά. Μετά το θάνατο του Παναγή Τσαλδάρη και την επιβολή του καθεστώτος της 4ης Αυγούστου, ανεστάλη η πολιτική του δράση, όπως και όλων των άλλων κομμάτων, ακόμη και αυτού του Μεταξά, παράγοντες του οποίου και διώχθηκαν.

Μετά τον πόλεμο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αφίσα του Λαϊκού Κόμματος στις εκλογές του 1946

Μετά την απελευθέρωση το 1944, το κόμμα επαναδραστηριοποιήθηκε υπό συλλογική ηγεσία, μέχρι που αρχηγός του ορίστηκε ο ανιψιός του Παναγή Τσαλδάρη, Κωνσταντίνος Τσαλδάρης. Στις εκλογές που ακολούθησαν παρέμεινε η πρώτη δύναμη στο χώρο της Δεξιάς. Αποκορύφωμα ήταν οι εκλογές του 1946, στις οποίες υπερίσχυσε έναντι του ασθενικού Κέντρου και των καταλοίπων του μεταξικού καθεστώτος· από τις εκλογές απείχαν οι κομμουνιστές. Παρά τη νίκη του όμως, ο Τσαλδάρης αναγκάστηκε υπό την έντονη πίεση των Αμερικανών, να στηρίξει κυβέρνηση συνασπισμού, με πρωθυπουργό τον παλαιό βενιζελικό πολιτικό και αρχηγό του Κόμματος Φιλελευθέρων, Θεμιστοκλή Σοφούλη. Στο δημοψήφισμα για τη μορφή του πολιτεύματος που έγινε τον ίδιο χρόνο, στήριξε ανεπιφύλακτα την επιστροφή του βασιλιά Γεωργίου Β΄.

Στις εκλογές του 1950 παρέμεινε πρώτη δύναμη στο χώρο της Δεξιάς, αν και τα κόμματα του Κέντρου μπόρεσαν να αποκτήσουν την πλειοψηφία στη Βουλή. Στις εκλογές του 1951 όμως, το κόμμα σαρώθηκε από τον Ελληνικό Συναγερμό του Αλέξανδρου Παπάγου, τη νέα δύναμη στη Δεξιά, η δε πλειοψηφία των στελεχών του προσχώρησε άμεσα σ’ αυτόν. Ο Τσαλδάρης συνέχισε να ηγείται του συνεχώς συρρικνούμενου κόμματός του, το οποίο πλέον εξέλεγε ελάχιστο αριθμό βουλευτών. Το 1956, το Λαϊκό Κόμμα συμμετείχε από κοινού με τα κόμματα του Κέντρου και της Αριστεράς, στο συνασπισμό υπό τον τίτλο Δημοκρατική Ένωσις, κερδίζοντας 3 έδρες στη Βουλή. Το 1958, το Λαϊκό Κόμμα επιχείρησε να ανακτήσει ορισμένα από τα παλαιά στελέχη του, συγκεντρώνοντάς τα σε έναν εκλογικό συνασπισμό υπό την επωνυμία Ένωσις Λαϊκών Κομμάτων, και έλαβε στις εκλογές της 11ης Μαΐου 4 έδρες, οι 2 από τις οποίες περιήλθαν στο κόμμα.

Από το 1961 δεν μετέχει πλέον σε εκλογές.

Αποτελέσματα εκλογών[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Βουλή των Ελλήνων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Έτος Αρχηγός κόμματος Αριθμός ψήφων Ποσοστό ψήφων Έδρες Θέση
1923 Παναγής Τσαλδάρης αποχή αποχή
0 / 398
Εκτός Βουλής
1926 Παναγής Τσαλδάρης 194.293 20,27%
60 / 279
Οικουμενική
Κυβέρνηση
Αξιωματική
Αντιπολίτευση
1928 Παναγής Τσαλδάρης 243.543 23,94%
19 / 250
Αξιωματική
Αντιπολίτευση
1932 Παναγής Τσαλδάρης 395.974 33,80%
95 / 250
Κυβέρνηση
Αξιωματική
Αντιπολίτευση
1933 Παναγής Τσαλδάρης 434.550
(Η.Α.)
38,07%
(Η.Α.)
118 / 300
Κυβέρνηση
1935 Παναγής Τσαλδάρης 669.434
(Σ.Κ.Κ.)
65,04
(Σ.Κ.Κ.)
254 / 300
Κυβέρνηση
1936 Παναγής Τσαλδάρης 281.597 22,10%
72 / 300
Κυβέρνηση
συνεργασίας
1946 Κωνσταντίνος Τσαλδάρης 610.995
(Η.Π.Ε.)
55,12%
(Η.Π.Ε.)
156 / 354
Κυβέρνηση
συνεργασίας
Κυβέρνηση
Κυβέρνηση
συνεργασίας
Κυβέρνηση
Κυβέρνηση
συνεργασίας
Κυβέρνηση
συνεργασίας
Κυβέρνηση
συνεργασίας
1950 Κωνσταντίνος Τσαλδάρης 317.512 18,80%
62 / 250
Αξιωματική
αντιπολίτευση
Κυβέρνηση
συνεργασίας
Αξιωματική
αντιπολίτευση
1951 Κωνσταντίνος Τσαλδάρης 113.876 6,66%
2 / 258
5ο κόμμα
Αντιπολίτευση
1952 Κωνσταντίνος Τσαλδάρης 16.767 1,05%
0 / 300
4ο κόμμα
Εκτός Βουλής
1956 Κωνσταντίνος Τσαλδάρης 1.620.007
(Δημοκρατική Ένωσις)
48,15%
(Δημοκρατική Ένωσις)
3 / 300
8ο κόμμα
Αντιπολίτευση
1958 Κωνσταντίνος Τσαλδάρης
Παναγιώτης Κανελλόπουλος
113.358
(Ε.Λ.Κ.)
2,95%
(Ε.Λ.Κ.)
2 / 300
5ο κόμμα
Αντιπολίτευση

Διατελέσαντες πρόεδροι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι διατελέσαντες πρόεδροι του Λαϊκού Κομματος είναι οι εξής:

# Πρόεδρος Εικόνα Θητεία Πρωθυπουργός
1 Δημήτριος Γούναρης 17 Οκτωβρίου 1920 28 Νοεμβρίου 1922 1921-1922
2 Παναγής
Τσαλδάρης
Ιανουάριος 1924 17 Μαΐου 1936 1932-1933
1933-1935
3 Κωνσταντίνος
Τσαλδάρης
15 Νοεμβρίου 1945 1961 Απρίλιος 1946 - Ιανουάριος 1947
Αύγουστος 1947 - Σεπτέμβριος 1947

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Roudometof, Victor (2002), Collective Memory, National Identity, and Ethnic Conflict: Greece, Bulgaria, and the Macedonian Question, Praeger Publishers, p. 98
  2. Hatzivassiliou, Evanthis (2010), "Greek Liberalism in the Twentieth Century Dilemmas of Research", The Constantinos Karamanlis Institute for Democracy Yearbook 2010 (Springer): 124