Γιανάκ Πάτσο

Γιανάκ Πάτσο
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	1914; Κόνιτσα Ιωαννίνων
Θάνατος	1991; Τίρανα
Χώρα πολιτογράφησης	Ελλάδα
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Ελληνικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	γλύπτης
	Σχετικά πολυμέσα
	δεδομένα

Ο Γιανάκ Πάτσο (αλβανικά: Janaq Paço) (14 Μαρτίου 1914,^[4] Κόνιτσα, Βασίλειο της Ελλάδας – 11 Ιουλίου 1991, Τίρανα, Αλβανία) ήταν ένας από τους πιο γνωστούς Αλβανούς γλύπτες του 20ου αιώνα. Μερικά από τα εξέχοντα έργα του περιλαμβάνουν τα μνημεία του Σκεντέρμπεη στην Κρούγια, στα Τίρανα και στην Πρίστινα του Κοσσυφοπεδίου (αναπαράχθηκε μεταθανάτια), καθώς και Οι Μονομάχοι.^[4]

Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Πάτσο ήταν αρμάνικης καταγωγής.^[5] Σπούδασε αρχικά στη γενέτειρά του και μετά σε λύκειο της Θεσσαλονίκης. Στη συνέχεια εισήλθε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του, δούλεψε και σπούδασε με τον Έλληνα σύγχρονο γλύπτη Κωσταντίνο Δημητριάδη, ο ίδιος μαθητής του Ωγκύστ Ροντέν και άλλων.

Πήγε στην Αλβανία το 1941. Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, εργάστηκε ως δάσκαλος γλυπτικής στο Καλλιτεχνικό Λύκειο «Γιορντάν Μίσγια» στα Τίρανα, όπου θα δίδασκε όλη του τη ζωή, μέχρι τη συνταξιοδότησή του.

Ο Πάτσο ήταν ένας από τους ιδρυτές της αλβανικής σχολής γλυπτικής και παράδοσης.^[6]

Εκτός από τα ρεαλιστικά γλυπτά του, ο Πάτσο δημιούργησε επίσης πολλά γυμνά γλυπτά κατά τις δεκαετίες του 1960 και του 1970 και αναγκάστηκε να τα καταστρέψει, φοβούμενος την τιμωρία από το Κομμουνιστικό Καθεστώς.^[6] Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου δέχθηκε κριτική από άλλα μέλη της Αλβανικής Ένωσης Συγγραφέων και Καλλιτεχνών. Αυτό τον οδήγησε να αποστασιοποιηθεί σταδιακά από την Ένωση.^[6]

Έργα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κύριο μέρος του έργου του:

Μνημείο του Σκεντέρμπεη στην Κρούγια (ξεκίνησε το 1949, ολοκληρώθηκε το 1959), το οποίο αντιγράφηκε αργότερα στην Πρίστινα του Κοσσυφοπεδίου, μετά τον Πόλεμο του Κοσσυφοπεδίου 1998–1999.^[7]
Μνημείο του Σκεντέρμπεη (1968), σήμερα στην «Πλατεία Σκεντέρμπεη» στα Τίρανα, όπου συνεργάστηκε με τον Αλβανό γλύπτη Οντίσε Πασκάλι και τον Αντρέα Μάνο
Δύο αγάλματα του Φαν Νόλι και ένα του Αλεξάντερ Μοϊζίου (δεκαετία 1960)
Οι Μονομάχοι (1973) (3,5 μ.), αναμενόταν να τοποθετηθεί στην είσοδο του αρχαίου Αμφιθεάτρου Δυρραχίου στο ^[4]
Σύνολο γλυπτών Σκεντέρμπεης και ο λαός (1982), που βρίσκεται στην είσοδο του Εθνικού Μουσείου «Γκιέργκι Καστριότι Σκεντέρμπεη» στην Κρούγια

Βραβεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1984, του απονεμήθηκε ο τίτλος του Λαϊκού Καλλιτέχνη της Αλβανίας
Στην έκθεση «Άνοιξη '90» στην Εθνική Πινακοθήκη της Αλβανίας, κέρδισε το πρώτο βραβείο με το έργο τέχνης του Πορτρέτο Κοριτσιού (αλβανικά: Portret vajze‎‎), το οποίο ένα χρόνο νωρίτερα (πριν την πτώση του κομμουνισμού στην Αλβανία) είχε απαγορευτεί να εκτεθεί εντός της έκθεσης ως «μοντέρνο έργο τέχνης».

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 (Αγγλικά) Union List of Artist Names. 500121731. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
↑ ^2,0 ^2,1 «Benezit Dictionary of Artists» (Αγγλικά) Oxford University Press. 2006. B00134585. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017. ISBN-13 978-0-19-977378-7.
↑ Art and (Gay) Sex in Communist Albania. wordpress.com. 19 January 2016
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 “Gladitorët”, porositur dhe paguar nga Arkeologjiku i Durrësit Αρχειοθετήθηκε 2016-03-04 στο Wayback Machine.. durreslajm.com (26 Αυγούστου 2013)
↑ «Minoriteti Vllah/Arumun | MINORITETET NË SHQIPËRI» (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Δεκεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 29 Δεκεμβρίου 2021.
↑ ^6,0 ^6,1 ^6,2 Broken "nudes" of Janaq Paço got discovered. (in Albanian). shqiptarja.com, 18 Δεκεμβρίου 2012
↑ Skanderbeg statue. inyourpocket.com

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

[88668ff2c3711f3d28dbc6efffd7bac489b5c171-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 (Αγγλικά) Union List of Artist Names. 500121731. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.

[f35af5d7417bead7f175f87620974ac1ade5d1b7-2] 2,0 ^2,1 «Benezit Dictionary of Artists» (Αγγλικά) Oxford University Press. 2006. B00134585. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017. ISBN-13 978-0-19-977378-7.

[3] Art and (Gay) Sex in Communist Albania. wordpress.com. 19 January 2016

[DL-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 “Gladitorët”, porositur dhe paguar nga Arkeologjiku i Durrësit Αρχειοθετήθηκε 2016-03-04 στο Wayback Machine.. durreslajm.com (26 Αυγούστου 2013)

[5] «Minoriteti Vllah/Arumun | MINORITETET NË SHQIPËRI» (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Δεκεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 29 Δεκεμβρίου 2021.

[Shqiptarja-6] 6,0 ^6,1 ^6,2 Broken "nudes" of Janaq Paço got discovered. (in Albanian). shqiptarja.com, 18 Δεκεμβρίου 2012

[7] Skanderbeg statue. inyourpocket.com

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]