Άγιος Βεντσέσλαος
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
| Βεγκέσλαος Α΄ της Βοημίας | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Svatý Václav (Τσεχικά) |
| Γέννηση | 907 (περίπου) Περιφέρεια Κεντρικής Βοημίας[1] ή Stochov |
| Θάνατος | 28 Σεπτεμβρίου 935 Stará Boleslav |
| Συνθήκες θανάτου | ανθρωποκτονία |
| Τόπος ταφής | Καθεδρικός Ναός Αγίου Βίτου |
| Θρησκεία | Χριστιανισμός |
| Eορτασμός αγίου | 28 Σεπτεμβρίου[2] |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | μονάρχης |
| Οικογένεια | |
| Τέκνα | Zbraslav |
| Γονείς | Βρατίσλαος Α΄ της Βοημίας[3] και Ντραχομίρα |
| Αδέλφια | Μπολέσλαος Α΄ της Βοημίας Spytihněv |
| Οικογένεια | Οίκος των Πρεμυσλιδών |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | Duke of Bohemia (921–935) |
| Θυρεός | |
 | |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Άγιος Βεντσέσλαος ή Άγιος Βεντσέσλαβος ή Βεγκέσλαος Α' ή Βεντσέσλας Α' ή Βεντσέσλαος Α' ή Βεντσέσλαβος Α' (στα Λατινικά Wenceslaus, στα Τσεχικά Václav), ήταν ηγεμόνας του Μεσαιωνικού πριγκιπάτου της Βοημίας το 921 - 935 (σπανιότερα θεωρείται ότι κυβέρνησε ως το 929). Γεννήθηκε περί το 907 και θεωρείται ως ο άγιος προστάτης της Τσεχίας.
Πηγές για τον βίο του
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κύριες πηγές για τη ζωή του αποτελούν οι "Βίοι" του, που οι πιο πρώϊμοι από αυτούς πρέπει να τοποθετούνται πιθανότατα στη δεκαετία των 970, με αφορμή τη δημιουργία στην πρωτεύουσα της Βοημίας, την Πράγα, επισκοπής (πρόκειται για τα κείμενα του «Crescente fide» και του "Πρώτου Σλαβικού Βίου του Αγίου Βεντσέσλάου". Λίγα χρόνια αργότερα, ο επίσκοπος της Μαντούας ονόματι Γουμπόλδος, βασιζόμενος στην ύλη που του έφεραν από την Τσεχία, έγραψε έναν ακόμα Βίο του Αγίου κατ'εντολή του Γερμανού αυτοκράτορα Όθωνα Β'. Μερικές σημαντικές πληροφορίες για τον Άγιο Βεντσέσλαο διασώζονται επίσης στο "Εισαγωγικό Βίο του Βεντσέσλαου" (ένα κείμενο που σώζεται σε πολλά χειρόγραφα), στο "Εισαγωγικό Βίο της Ιερονάρτυρος Λιουντμίλας" και στο "Χρονικό" του Βιδουκίνδου από την επισκοπή Κορβέυ (το οποίο γράφτηκε στις αρχές της δεκαετίας του 970). Εκτός αυτού, μερικές πληροφορίες για τον Άγιο Βεντσέσλαο μπορούμε να εντοπίσουμε στον "Θρύλο του Κριστιάν", ο οποίος γράφτηκε στην Πράγα μεταξύ 992 και 996 κατ'εντολήν του επισκόπου της Πράγας, του Αγίου Αδαλβέρτου της Πράγας. Ο συγγραφέας αυτού του έργου προσπάθησε να αποτυπώσει ό,τι ήταν γνωστό ως εκείνη τη στιγμή στην Πράγα για τον Άγιο Βεντσέσλαο. Ακόμα δύο Βίοι του Αγίου γράφτηκαν στον 11ο αιώνα (ο πρώτος από αυτούς συντάχθηκε από τον Λαυρέντιο του Μόντε-Κασσίνο κατά τη δεκαετία του 1030 με βάση υλικό που εκείνος έλαβε από την Τσεχία· ο δεύτερος φέρει την ονομασία "Θρύλος του Νικόλσκι", που γράφτηκε κατά το 2-ο ήμισυ του 11ου αιώνα, και πιθανότατα στο μοναστήρι του ποταμού Σαζάβα, στην Τσεχία - βάση αυτού του κειμένου αποτέλεσε ο "Βίος του Αγίου Βεντσεσλάου" που είχε συντάξει έναν αιώνα νωρίτερα ο Γουμπόλδος, η ύλη του οποίου συμπληρώθηκε από κάποιες άγνωστες σήμερα πηγές).
Ανάλυση και κριτική των πηγών
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Κατά την ανασύσταση της βιογραφίας του Αγίου Βεντσεσλάου παρουσιάζονται ορισμένες δυσκολίες, που συνδέονται με το ότι οι Βίοι του δεν δύνουν ακριβείς χρονολογήσεις των γεγονότων της ζωής του, ενώ τα λιγοστά στοιχεία περί της χρονολόγησης ερμηνεύονται ποικιλοτρόπως. Ακόμα και το έτος του θανάτου του υπήρξε για μεγάλο χρονικό διάστημα αντικείμενο επιστημονικών διαφωνιών. Σήμερα ως οι πιο αποδεκτές και πιο βάσιμες χρονολογίες της ζωής του θεωρούνται αυτές που προτάθηκαν από τον Ντ. Τρζέστικ, έναν ερευνητή της πρώϊμης ιστορίας της Τσεχίας.
Βίος του Αγίου Βεντσεσλάου του Α' στο Χρονικό του Κοσμά της Πράγας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κατά το "Χρονικό της Βοημίας", το οποίο συνέγραψε ο Κοσμάς της Πράγας, ένας ηγεμόνας του πριγκιπάτου της Βοημίας, ονόματι Μπορζιβόϊ ή Μποριβόϊ (Bořivoj στη σύγχρονη γραφή στα Τσεχικά, ενώ στο πρωτότυπο του κειμένου στα Λατινικά αναφέρεται ως Borivoy), που ήταν ο άνθρωπος ο οποίος βαπτίστηκε Χριστιανός από τους Κύριλλο και Μεθόδιο, είχε δύο γιους από την κόρη του κόμητος της πόλης του Πσόβ (Psov) Σλαβιμπόριδος (Zlaviborus), η οποία έφερε το όνομα Λιουντμίλα. Τους γιους αυτούς τους έλεγαν Σπιτιγκνέβος (Zpitigneus) και Βρατίσλαβος (Wratizlaus). Τον Μπορζιβόϊ τον διαδέχτηκε ο Σπιτιγκνέβος, και εκείνον - ο αδελφός του, ο Βρατίσλαβος. Αυτός παντρεύτηκε τη Δραγκομίρα, που ήταν από τη σκληρή φυλή των Λούτιτσοι (η Ρωσική "Ορθόδοξη Εγκυκλοπαίδεια" λέει ότι η Ντραγκομίρα ήταν από τη φυλή των Γκαβολιάνων από τους Πολάμπους Σλάβους) που ζούσε στην περιοχή του Στόντορ (Stodor). Μαζί γέννησαν δύο γιους, τους Βεντσέσλαο (Wencezlaus) και αδελφοκτόνο Μπολέσλαβο (Bolezlaus).
Ο Βεντσέσλαος έγινε πρίγκιπας της Βοημίας μετά τον πατέρα του, και έχτισε την πρώτη εκκλησία προς τιμήν του Αγίου μάρτυρα Βίτου στην κύρια πόλη του κράτους του, την Πράγα, που όμως δεν πρόλαβε να καθαγιάσει εξ'αιτίας του πρόωρου θανάτου του. Στις 28 Σεπτεμβρίου του έτος 929 (DCCCCXXVIIII) ο πρίγκιπας της Βοημίας (dux Boemorum) Βεντσέσλαος κατά το ύπουλο σχέδιο του αδελφού του, του Μπολεσλάβου, είχε μαρτυρήσει στην πόλη Μπολέσλαβο (Bolezlaum) - ένα φρούριο, που ο Μπολέσλαβος είχε χτίσει με μια πρωτοφανή σκληρότητα που επέδειξε προς τον λαό του, καθ'ομοίωση της Ρώμης. Ο Μποσλεσλάβος τον είχε δελεάσει να έλθει σε πριγκιπικό συμπόσιο, έχοντας κρυφά αποφασίσει να τον εξοντώσει και να καταλάβει τη θέση του. Αφού ο Μπολεσλάβος σκότωσε τον αδελφό του, κατάφερε να κρύψει την αδελφοκτονία, που είχε διαπράξει. Κατά το τρομερό αδελφοκτόνο συμπόσιο ο Μπολεσλάβος απέκτησε από τη γυναίκα του και έναν γιο, ο οποίος εξ'αιτίας αυτού του γεγονότος απέκτησε το όνομα Στράχκβας (Ztrahquaz), που σημαίνει "τρομακτικό συμπόσιο". Ο Μπολεσλάβος με πολύ δυσκολία κατάφερε να πείσει τον επίσκοπο του Ρέγκενσμπουρκ, ονόματι Μιχαήλ, που ήταν φίλος και καθοδηγητής του Βεντσέσλαου, να καθαγιάσει την εκκλησία του Αγίου Βίτου στην Πράγα στις 22 Σεπτεμβρίου, ενώ ο Άγιος Βεντσέσλαος ήδη είχε δολοφονηθεί. Στις 4 Μαρτίου του 932 (DCCCCXXXII) τω πτώμα του μαρτυρήσαντα Αγίου Βεντσεσλάου μεταφέρθηκε από το φρούριο Μπολέσλαβο (Bolezlaum oppidum) στην Πράγα, στο ναό του Αγίου Βίτου, επειδή στον πρώτο τάφο του στο φρούριο Μπολέσλαβο συνεχώς γίνονταν διάφορα θαύματα, και ο ηγεμόνας με τη μεταφορά της σορού του αγίου ήθελε να φανεί ότι τα θαύματα αυτά προέρχονταν από τον Άγιο Βίτο, κάτοχο της εκκλησίας στην οποία μεταφέρθηκε η σορός. Εξ'αίτίας της σκληρότητάς του ο πρίγκιπας Μπολέσλαβος έλαβε την επωνομασία Σκληρός.
Διάφορες εκδοχές του βίου του Αγίου Βεντσέσλαου
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στον Πρώτο Σλαβικό Βίο του Αγίου Βεντσέσλαου, ο οποίος σώζεται σε αρχαία Ρωσικά και σε Κροατικά χειρόγραφα, όπως και, εν μέρει, στον "Βίο του Αγίου Βεντσέσλαου" που συνέγραψε ο Λαυρέντιος από το μοναστήρι του Μόντε-Κασσίνο, διατηρείται η εκδοχή, η οποία διαφέρει σημαντικά από την εκδοχή, η οποία αποτυπώθηκε στο "Crescente fide", στον "Θρύλο του Γουμπόλδου" και στον "Θρύλο του Κριστιάν". Η εκδοχή των δευτέρων βρίσκει την αντιστοιχία της επίσης και στη μαρτυρία του "Εισαγωγικού Βίου της Αγίας Λιουντμίλας". Σύμφωνα με αυτήν την περισσότερο διαδεδομένη εκδοχή, στους ηγεμόνα της Βοημίας Βρατίσλαβου και ηγεμόνισσα Ντραγκομίρα γεννήθηκαν δύο γιοί - ο Βεντσέσλαος και ο Μπολέσλαβος. Όταν απεβίωσε ο πατέρας τους, αυτοί και οι δύο ήταν πάρα πολύ μικροί, και γι'αυτό την διοίκηση του κράτους την ανέλαβε η Ντραγκομίρα, ενώ ο Βεντσέσλαος δόθηκε στη Αγία Λιουντμίλα για να τον μεγαλώσει και να τον εκπαιδεύσει. Αυτό το τελευταίο γεγονός προκάλεσε ένα έντονο μίσος της Ντραγκομίρας και του στρατού της ηγεμόνιδος προς την Αγία Λιουντμίλα, γιατί θεωρούσαν ότι εκείνη τον μεγάλωνε σαν έναν μοναχό, και όχι σαν έναν ηγεμόνα. Κατά την εντολή της Ντραγκομίρας η οσιομάρτυρ Λιουντμίλα δολοφονήθηκε, ενώ οι Χριστιανοί ιερείς με επικεφαλής τον αρχιπρεσβύτερο Παύλο, με τους οποίους η Αγία Λιουντμίλα είχε συνδεθεί, εκδιώχθηκαν από την χώρα. Τον ίδιο τον Βεντσέσλαο τον παρότρυναν να κάνει θυσίες σε παγανιστικές θεότητες των Τσέχων, αλλά εκείνος το απέφευγε, ενώ επίσης κουβαλούσε κάτω από τα ρούχα του τη "Μικρή Βίβλο", την οποία συνέχισε να διαβάζει κρυφά.
Όταν ο Άγιος Βεντσέσλαος ενηλικιώθηκε, τότε έλαβε στα χέρια του την εξουσία στο κράτος του, και εξεδίωξε από εκεί τη μητέρα του τη Ντραγκομίρα και τους υποστηρικτές της. Επίσης έδωσε την εντολή να μεταφερθούν στην Πράγα τα λείψανα της οσιομάρτυρος Λιουντμίλας, όπου και τάφηκαν στις 25 Οκτωβρίου του 925 στον ναό του μεγαλομάρτυρα Γεωργίου (Ίρζι). Επίσης ο Άγιος Βεντσέσλαος επανέφερε στη χώρα τους ιερείς που είχαν διωχθεί από τη Ντραγκομίρα, και προσκάλεσε από τα γειτονικά Γερμανικά εδάφη να προσέλθουν και πολλοί άλλοι ιερείς, τους οποίους τίμησε γενναιόδωρα. Αυτός πρόσεχε, ώστε τα μέλη του εκλεκτού του στρατιωτικού ηγεμονικού σώματος περνούσαν μια ζωή πρέπουσα για Χριστιανούς, ενώ όσους δεν φέρονταν σωστά τιμωρούσε με ραβδισμούς. Ως ηγεμόνας ο Άγιος Βεντσέσλαος τελούσε δίκαιες δίκες. Κανέναν δεν καταδίκαζαν εκείνη την εποχή σε θάνατο. Ο ηγεμόνας κατέστρεφε τις φυλακές και τις κρεμάλες, ενώ φρόντιζε τους φτωχούς, τους ορφανούς και τις χήρες. Ο Βεντσέσλαος συνέχεια προσευχόταν, ενώ κάτω από τα ηγεμονικά του ρούχα συνέχεια φορούσε κιλίκιο. Κατά τη διάρκεια της νηστείας, ξυπόλυτος και πεζός, αυτός, σπάζοντας τα πόδια του μέχρι αίματος, "πήγαινε σε χριστιανικούς ναούς σε διάφορες πόλεις", ενώ τις νύχτες ετοίμαζε οίνο και έψηνε προσφορές για το μυστήριο της Θείας ευχαριστίας.
Στην Πράγα ο Άγιος Βεντσέσλαος έχτισε ναό προς τιμήν του Αγίου Βίτου - έπειτα από καιρό ο ναός αυτός έγινε καθεδρικός της επισκοπής της Πράγας. Στοιχεία των Βίων του Αγίου συμπληρώνωνται σε αυτό το επεισόδειο από τον χρονικογράφο Βιδουκίνδο από το μοναστήρι του Κορβέυ. Ο τελευταίος διευκρινίζει, ότι το 929 ο Γερμανός βασιλιάς Ερρίκος Α' ο Ορνιθοθήρας διεξήγε στρατιωτική εκστρατεία στην Πράγα, και έτσι ο Βεντσέσλαος υποχρεώθηκε να αποδεχτεί την ανώτατη εξουσία του, και να του αποδίδει φόρο υποτελείας. Επίσης, το ίδιο το γεγονος της δημιουργίας ενός ναού προς τιμήν του Αγίου Βίτου, προστάτη της Σαξωνίας, πατρίδος του Ερρίκου Α' του Ορνιθοθήρα, πρέπει να μαρτυρεί την επιθυμία του Αγίου Βεντσέσλαου να έχει καλές σχέσεις με τον ηγεμόνα του.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ «Důkazy o místě narození sv. Václava chybějí. O titul „rodiště patrona“ vzplál spor». (Τσεχικά) iDNES.cz. 28 Σεπτεμβρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 29 Σεπτεμβρίου 2023.
- ↑ «Calendarium Romanum». (λατινική γλώσσα) Calendarium Romanum Generale (1969). Typis Polyglottis Vaticanis Publisher. Βατικανό. 1969. σελ. 30.
- ↑ 3,0 3,1 Darryl Roger Lundy: (Αγγλικά) The Peerage.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Κοσμάς της Πράγας, "Χρονικό της Βοημίας" I 15-19. Λατινικό κείμενο, σελίδες 34-40: http://daten.digitale-sammlungen.de/~db/bsb00000683/images/index.html?id=00000683&groesser=&fip=193.174.98.30&no=&seite=132
- "Православная энциклопедия", λήμμα "Вячеслав": http://www.pravenc.ru/text/161181.html
- Το λεγόμενο πολύτιμο "στέμμα του Αγίου Βεντσεσλάου", έργο του 14ου αιώνα, ένα από τα σύμβολα της ισχύς της Τσεχικής μοναρχίας: http://prahafx.ru/sacred/imgsacred/koruna1.jpg http://prahafx.ru/sacred/imgsacred/koruna2.jpg
- Λήμμα για το άγαλμα του Μυσλμπέκ αφιερωμένο στον Άγιο Βεντσέσλαο: https://en.wikipedia.org/wiki/Josef_V%C3%A1clav_Myslbek
- Λήμμα για τον Νταβίντ Τσέρνυ: https://commons.wikimedia.org/wiki/David_%C4%8Cern%C3%BD
- Λήμμα για το άγαλμα του Αγίου Βεντσέσλαου που φιλοτεχνήθηκε από τον Μυσλμπέκ: https://en.wikipedia.org/wiki/Statue_of_Saint_Wenceslas,_Wenceslas_Square
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Wenceslaus I, Duke of Bohemia στο Wikimedia Commons