Βαρλαάμ Σαλάμοφ
| Βαρλαάμ Σαλάμοφ | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Варлам Тихонович Шаламов (Ρωσικά) |
| Γέννηση | 5ιουλ. / 18 Ιουνίου 1907γρηγ.[1] Βόλογκντα |
| Θάνατος | 17 Ιανουαρίου 1982[1][2][3] Μόσχα |
| Τόπος ταφής | νεκροταφείο Κούντσεβο |
| Χώρα πολιτογράφησης | Ρωσική Αυτοκρατορία Σοβιετική Ρωσία Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Ρωσικά[4] |
| Σπουδές | Κρατικό Πανεπιστήμιο της Μόσχας |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | συγγραφέας[5][6] ποιητής[6] δημοσιογράφος πεζογράφος δημιουργός γραπτών έργων[7] |
| Αξιοσημείωτο έργο | The Kolyma Tales |
| Οικογένεια | |
| Γονείς | Tikhon Shalamov |
| Ιστότοπος | |
| shalamov | |
| Υπογραφή | |
 | |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Βαρλαάμ Τιχόνοβιτς Σαλάμοφ (ρωσικά: Варлам Тихонович Шаламов) (18 Ιουνίου 1907, Βολογκντά, Ρωσική Αυτοκρατορία — 17 Ιανουαρίου 1982, Μόσχα), ήταν Ρώσος συγγραφέας, ποιητής και δημοσιογράφος. Την εποχή των σταλινικών διώξεων στάλθηκε για 17 χρόνια εξόριστος στη Σιβηρία. Το σημαντικότερο έργο του, Οι ιστορίες από την Κολιμά, αποτυπώνει ωμά τη ζωή των κρατουμένων στα στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας[8].
Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Βαρλαάμ Τίχονοβιτς Σαλάμοφ γεννήθηκε στις 18 Ιουνίου (5 Ιουλίου με το παλιό ημερολόγιο) στην επαρχιακή πόλη Βολογκντά (400 χλμ βορειοανατολικά της Μόσχας) το 1907, Ο πατέρας του, Τίχον Νικολάγιεβιτς Σαλάμοφ, ήταν ιερέας και για 11 χρόνια είχε εργαστεί ως ιεραπόστολος στην Αλάσκα. Ήταν άνθρωπος με ευρωπαϊκή κουλτούρα και ανοιχτούς ορίζοντες[9]. Η μητέρα του, Νάντια Αλεξαντρόβα, ήταν δασκάλα. Ο Σαλάμοφ φοίτησε στο Γυμνασίο Αρρένων της Βολογκντά από το 1914 έως το 1918 και το 1923 ολοκλήρωσε τις σπουδές του σε δευτεροβάθμια τεχνική σχολή. Το 1926 ο Σαλάμοφ έγινε δεκτός στη Νομική σχολή του Πανεπιστημίου της Μόσχας.[10]
Φυλακίσεις και εξορίες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στις 19 Φεβρουαρίου 1929 συνελήφθη για πρώτη φορά επειδή μοίραζε φυλλάδια με την Τελευταία διαθήκη του Β. Ι. Λένιν, η οποία περιείχε επικριτικά σχόλια εναντίον του Στάλιν[11]. Μετά τη φυλάκισή του στις ανακριτικές φυλακές Μπουτίρκι της Μόσχας, καταδικάστηκε σε εξορία στη Βισερά, στα βόρεια Ουράλια Όρη. Επέστρεψε στη Μόσχα το 1932, εργάστηκε ως δημοσιογράφος και συγγραφέας και παντρεύτηκε την Γκαλίνα Γκουντζ, από την οποία απέκτησε μια κόρη το 1935[10]. Το 1937 συνελήφθη για δεύτερη φορά, στα πλαίσια της Μεγάλης Εκκαθάρισης, καθώς θεωρήθηκε επικίνδυνος διανοούμενος. Η κατηγορία ήταν «αντεπαναστατική τροτσκιστική δράση» και η ποινή του ήταν 5 χρόνια σε στρατόπεδο καταναγκαστικής εργασίας (Γκούλαγκ) στην περιοχή της Κολιμά στη Βόρεια Άπω Ανατολή, στη σημερινή Περιφέρεια Μαγκαντάν, εκεί όπου γινόταν, κάτω από ιδιαίτερα απάνθρωπες συνθήκες εξόρυξη χρυσού. Το 1943 του προσθέτουν άλλα 10 χρόνια ποινής βάσει του άρθρου 58 για «αντεπαναστατική προπαγάνδα» και χαρακτηρίζεται «εχθρός του λαού». Το έγκλημά του ήταν ότι τον είχαν ακούσει να χαρακτηρίζει τον Ιβάν Μπούνιν κλασικό Ρώσο συγγραφέα[11]. Το 1946 είχε πλέον εξαθλιωθεί σωματικά και ψυχολογικά, όταν βρίσκεται πια ένα βήμα πριν τον θάνατο νοσηλεύεται σε νοσοκομείο, εκεί καταφέρνει να μείνει ως μαθητευόμενος νοσηλευτής και παραμένει έως το τέλος της ποινής του στο κεντρικό νοσοκομείο των κρατουμένων ως νοσηλευτής[9], κάτι που του σώζει τη ζωή.
Απελευθέρωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τυπικά απελευθερώθηκε το 1951 αλλά δεν του επετράπη να φύγει από την Κολιμά, όπου παρέμεινε ως ελεύθερος εργαζόμενος νοσηλευτής υπό περιορισμό. Τον Μάρτη του 1953 πεθαίνει ο Στάλιν και τον Νοέμβριο του ίδιου έτους, με τη γενική αμνηστία, είναι ελεύθερος να φύγει από την Κολιμά, ύστερα από 17 ολόκληρα χρόνια. Ισχύει ακόμη όμως η στέρηση των πολιτικών δικαιωμάτων του και γι' αυτό δεν μπορεί να εγκατασταθεί στην πρωτεύουσα. Το 1956 θα γίνει η πλήρης αποκατάστασή του και μένει στη Μόσχα. Παίρνει διαζύγιο από τη σύζυγό του και το 1956 παντρεύεται την Όλγα Νεκλιούντοβα, συγγραφέα. Αρχίζει να συνεργάζεται με διάφορα λογοτεχνικά περιοδικά και γράφει τα πρώτα διηγήματα για την Κολιμά, που καταδεικνύουν το βάθος της αγριότητας και του παραλόγου της ζωής στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Η προσαρμογή του στην ελεύθερη ζωή δεν είναι καθόλου εύκολη. Πολλοί τον χαρακτηρίζουν δύστροπο και μονόχνωτο, η παραμονή του τόσα χρόνια στη Σιβηρία του έχει αφήσει σοβαρότατα προβλήματα υγείας γι' αυτό και του παραχωρείται σύνταξη αναπηρίας. Το 1966 χωρίζει από τη δεύτερη σύζυγό του. Συνεχίζει να επεξεργάζεται διάφορες παραλλαγές των ιστοριών του, με τη βοήθεια της τότε συνεργάτιδάς του Ιρίνας Πάβλοβνα Σιροτίνσκαγια. Το 1979, η επιδείνωση της υγείας του τον αναγκάζει να νοσηλευτεί σε σανατόριο αναπήρων, ενώ το 1982 μεταφέρεται, χωρίς τη θέλησή του, σε ψυχιατρείο. Εκεί πεθαίνει τρεις μέρες αργότερα, στις 17 Ιανουαρίου 1982[10].
Αποτίμηση του έργου του[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πριν τη δημοσίευση των περίφημων ιστοριών, ο Σαλάμοβ είχε ήδη κυκλοφορήσει πέντε αξιόλογες ποιητικές συλλογές. Τα διηγήματά του κυκλοφόρησαν στη Δύση τη δεκαετία του '60, στην αρχή αποσπασματικά. Η κοφτή μορφή αφήγησης και το συγκλονιστικό τους θέμα, η εξαθλίωση των ανθρώπων στα γκούλαγκ[12], οδήγησαν τον συγγραφέα των Ιστοριών από την Κολιμά να θεωρείται ένα από τους σημαντικότερους πεζογράφους της ρωσικής λογοτεχνίας του 20ου αιώνα[13], εφάμιλλος, για πολλούς, του Αλεξάντρ Σολζενίτσιν. Αν και σε πολλά σημεία των Ιστοριών της Κολιμά ο συγγραφέας επιμένει ότι «ένας άνθρωπος επιβιώνει από την ικανότητά του να ξεχάσει», η δήλωση αυτή μοιάζει ειρωνική αφού οι ιστορίες του οι ίδιες είναι μια συνειδητή πράξη μνήμης[14].Το έργο του, πέρα από αντικείμενο μελετών αποτέλεσε και πηγή έμπνευσης κινηματογραφικών ταινιών, όπως η ταινία Η τελευταία μάχη του Ταγματάρχη Πουγκατσιόφ. Στις 18 Αυγούστου 1977 ανακαλύφθηκε ένας αστεροειδής στον οποίον έδωσαν το όνομα «3408 Shalamov». Στη Ρωσία Οι ιστορίες από την Κολιμά κυκλοφόρησαν ολοκληρωμένες μόλις το 1987. Το 1991, το σπίτι που γεννήθηκε στη Βολογκντά μετατράπηκε σε μουσείο.
Ελληνικές μεταφράσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Οι νύχτες της Κολιμά, Εκδόσεις Το Πέρασμα, 2009, επιμέλεια: Ντίνα Σαμοθράκη, μετάφραση: Δημήτρης Β. Τριανταφυλλίδης, ISBN 978-960-983-103-1
- Ιστορίες από την Κολιμά, Εκδόσεις Ίνδικτος, 2011, μετάφραση: Ελένη Μπακοπούλου, ISBN 978-960-518-399-8
- Οι βιβλιοθήκες μου, Εκδόσεις Άγρα, 2014, μετάφραση: Κατερίνα Αγγελάκη - Ρουκ, ISBN 978-960-505-034-4
- Ιστορίες από την Κολυμά, Εκδόσεις Άγρα, 2022, μετάφραση: Ελένη Μπακοπούλου, ISBN 978-960-505-579-0
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 27 Απριλίου 2014.
- ↑ «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Varlam-Shalamov. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ (Αγγλικά) SNAC. w6mx68f4. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ CONOR.SI. 18779491.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουνίου 2015.
- ↑ 6,0 6,1 The Fine Art Archive. cs
.isabart .org /person /77267. Ανακτήθηκε στις 1 Απριλίου 2021. - ↑ www
.bksh .al /details /883. Ανακτήθηκε στις 2022. - ↑ Κωστής Παπαγιώργης (3 Φεβρουαρίου 2018). «Ο ζόφος της Κολιμά: το στρατόπεδο όπου εξόντωναν τους τροτσκιστές στον Αρκτικό Βορρά». lifo. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουνίου 2018.
- ↑ 9,0 9,1 «Shalamov, Varlam, 1907-1982». Βιβλιονέτ. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουνίου 2018.
- ↑ 10,0 10,1 10,2 «Biography». Ιστότοπος αφιερωμένος στον Varlam Shalamov. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουνίου 2018.
- ↑ 11,0 11,1 Ελένη Μπακοπούλου (2011). «Πρόλογος». Ιστορίες από την Κολιμά. Αθήνα: Εκδόσεις Ίνδικτος. σελίδες 7–20. ISBN 978-960-518-399-8.
- ↑ «What I Saw and Learned in the Kolyma Camps». Ιστότοπος αφιερωμένος στον Varlam Shalamov. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουνίου 2018.
- ↑ «Πλήρης Εργογραφία (στα Ρώσικα)». Ιστότοπος αφιερωμένος στον Varlam Shalamov. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουνίου 2018.
- ↑ Chris Power (19 Μαρτίου 2015). «A brief survey of the short story: Varlam Shalamov». The Guardian. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουνίου 2018.
