Ασπαζίγια
| Ασπαζίγια | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Johanna Emīlija Lizete Rozenberga (Λετονικά) |
| Γέννηση | 4ιουλ. / 16 Μαρτίου 1865γρηγ.[1] Mitava parish |
| Θάνατος | 5 Νοεμβρίου 1943[2][3] Dubulti |
| Τόπος ταφής | Rainis Cemetery |
| Χώρα πολιτογράφησης | Ρωσική Αυτοκρατορία Λετονία |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Λετονικά Γερμανικά |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | ποιήτρια θεατρική συγγραφέας πολιτικός μεταφράστρια συγγραφέας δημοσιογράφος[4] |
| Οικογένεια | |
| Σύζυγος | Rainis |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | μέλος του κοινοβουλίου της Λετονίας |
| Βραβεύσεις | Τάγμα των τριών αστέρων, Γ΄ Τάξη Σταυρός της Αναγνώρισης |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Η Ασπαζίγια ή Κάλνα (λετονικά: Aspazija και Kalna, φιλολογικά ψευδώνυμα της Έλζα Ροζενμπέργκα, λετ: Elza Rozenberga, 16 Μαρτίου 1865 – 5 Νοεμβρίου 1943) ήταν Λετονή λογοτέχνιδα και φεμινίστρια.
Βιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Γεννήθηκε το 1865 σε αγρόκτημα κοντά στη Γιέλγκαβα της σημερινής Λετονίας που τότε αποτελούσε έδαφος της Ρωσικής Αυτοκρατορίας. Προερχόταν από οικογένεια γαιοκτημόνων, ενώ είχε άλλα τρία αδέλφια (δύο αδελφούς και μια αδελφή). Σπούδασε στο παρθεναγωγείο Doroteja της Γιέλγκαβα και ξεκίνησε της πρώτες της δημοσιεύσεις στον τύπο, υπό το ψευδώνυμο Kalna. To 1886 σύναψε έναν σύντομο και αποτυχημένο γάμο που είχε ως αποτέλεσμα την απώλεια της προσωπικής της περιουσίας και ακολούθως μετακόμισε στη Γιέλγκαβα προς ανεύρεση εργασίας[5].
Το 1887 δημοσίευσε το πρώτο της ποίημα υπό το φιλολογικό ψευδώνυμο Ασπαζίγια, το οποίο εμπνεύστηκε από την αρχαία Ελληνίδα Ασπασία, γνωστή προσωπικότητα της κλασικής Αθήνας. Το 1888 αναδείχτηκε νικήτρια σε έναν διαγωνισμό συγγραφής θεατρικού έργου, παρόλα αυτά το έργο της (ελλ: Η εκδικήτρια) δεν παρουσιάστηκε στο κοινό, κυρίως λόγω του περιεχομένου του, που ήταν επικριτικό ως προς τη στάση της γερμανικής μειονότητας έναντι των Λετονών αγροτών.
Τα επόμενα χρόνια εργάστηκε ως ιδιωτική δασκάλα και το 1893 εγκαταστάθηκε στη Ρίγα, όπου έγινε διακρίθηκε ως θεατρική συγγραφέας, δημοσιογράφος, κριτικός, καθώς και ως ενεργή φεμινίστρια. Την ίδια περίοδο γνωρίστηκε με τον λογοτέχνη Γιάνις Πλιεκσάνς ή Ράινις[6]. Οι δύο τους παντρεύτηκαν το 1897 και έζησαν μαζί μέχρι τον θάνατο του Πλιεκσάνς, το 1929. Παράλληλα, επηρέασε σημαντικά την λογοτεχνική πορεία του Ράινις. Μετά την αποτυχημένη ρωσική επανάσταση του 1905, η Ασπαζίγια και ο σύζυγός της αυτοεξορίστηκαν στην Ελβετία και επέστρεψαν στη Λετονία το 1920, μετά τη σύσταση του ανεξάρτητου λετονικού κράτους[5].
Με την επιστροφή της στη Λετονία, η Ασπαζίγια εξελέγη στη Συνέλευση που ανέλαβε τη θέσπιση του συντάγματος της χώρας, ενώ τα επόμενα χρόνια ήταν ενεργή στα πολιτικά, κοινωνικά και λογοτεχνικά δρώμενα της Λετονίας. Από το 1933 μέχρι και τον θάνατό της ζούσε στον οικισμό Ντουμπούλτι κοντά στη Γιούρμαλα.
Τα τελευταία χρόνια της ζωής της σημαδεύτηκαν από σοβαρά προβλήματα υγείας, καθώς και από γεγονότα όπως το πραξικόπημα του 1934, η σοβιετική εισβολή και προσάρτηση, καθώς και η γερμανική Κατοχή. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής αρνήθηκε τόσο τις προτάσεις συνεργασίας, όσο και τις τιμές που της έγιναν από τη γερμανική διοίκηση. Απεβίωσε στις 5 Νοεμβρίου του 1943[5].
Εργογραφία (ενδεικτική)
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Θεατρικά έργα[5]
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Atriebēja (Η εκδικήτρια, 1887)
- Zaudētās tiesības (Χαμένα δικαιώματα, 1894)
- Sidraba šķidrauts (Ασημένιο πέπλο, 1903)
Ποιητικές συλλογές[6]
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Sarkanās puķes (Τα κόκκινα λουλούδια, 1897)
- Dvēseles ceļojums (Η ψυχή του λυκόφωτος, 1933)
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 «Большая российская энциклопедия». (Ρωσικά) Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 27 Απριλίου 2014.
- ↑ www
.fembio .org /biographie .php /frau /frauendatenbank?fem _id=1361. Ανακτήθηκε στις 5 Μαΐου 2019. - ↑ Ανακτήθηκε στις 20 Ιουνίου 2019.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Συλλογικό (2006). Biographical Dictionary of Women's Movements and Feminisms in Central, Eastern, and South Eastern Europe. 19th and 20th Centuries. Budapest/ New York: Central European University Press. σελ. 37 - 40.
- ↑ 6,0 6,1 Συλλογικό (2010). History of the Literary Cultures of East-Central Europe. Types and stereotypes. John Benjamins Publishing. σελ. 248.