Αραβίων της Νουμιδίας
| Αραβίων της Νουμιδίας | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Θάνατος | 40 π.Χ.[1] |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | μονάρχης |
| Οικογένεια | |
| Γονείς | Μασανάσης Β΄ της Νουμιδίας |
Ο Αραβίων, λατιν.: Arabio[n] ήταν ο τελευταίος ανεξάρτητος βασιλιάς της Νουμιδίας, που κυβερνούσε τη δυτική περιοχή μεταξύ 44 και 40 Π.Χ. [2] Σύμφωνα με τον Αππιανό, ήταν γιος του Μασανάση Β ́ και πιθανώς εγγονός του Γαύδα, ο οποίος είχε διαιρέσει τη Νουμιδία μεταξύ των γιων του το 88 Π.Χ. [3] Ήταν Μασυλιανής προέλευσης.[4]
Ετυμολογία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η ετυμολογία του ονόματος Aραβίων είναι άγνωστη, αλλά είναι αναμφίβολα Σημιτικής προέλευσης. Μπορεί να είναι το ίδιο με το "Άραβας" ή να προέρχεται από την καρχηδονιακή/φοινικική λέξη rab, που σημαίνει "επικεφαλής". Η ίδια λέξη υπήρχε στην βιβλική εβραϊκή (σημαίνει επικεφαλής) και στην αραμαϊκή (κυβερνήτης, επικεφαλής μιας επαγγελματικής τάξης). Το αρχικό Α πιθανότατα αντιπροσωπεύει μια βερβεριοποίηση της φοινικικής ρίζας. Αυτή η ρίζα είναι το ισοδύναμη με τη νουμιδική ρίζα mess ("επικεφαλής"), που με τη σειρά της είναι η ρίζα του ονόματος του πατέρα του Αραβίωνα, Μασανάση Β΄. Έτσι το 1955 ο νομισματολόγος Ζαν Μαζάρντ πρότεινε για πρώτη φορά ότι το όνομα του Αραβίωνα ήταν το ίδιο με αυτό του πατέρα του, και ότι οι Ρωμαίοι συγγραφείς τον αποκαλούσαν απλώς με την καρχηδονιακή μορφή, με την οποία ήταν πιο εξοικειωμένοι. Οι γλώσσες Νουμιδική και καρχηδονιακή ανήκουν στον Βερβερικό και Σημιτικό κλάδο αντίστοιχα της οικογένειας των Αφρο-ασιατικών γλωσσών.[4]
Η φυγή προς την Ιβηρική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κατά τη διάρκεια του Ρωμαϊκού Εμφύλιου Πολέμου του Καίσαρα των ετών 49-45 π.Χ., ο Μασανάσης Β΄ και ο εξάδελφός του Ιόβας Α ́, κυβερνήτης του μεγαλύτερου και πιο ισχυρού βασιλείου της ανατολικής Νουμιδίας, πήρε το μέρος του Ρωμαίου στρατηγού Γναίου Πομπήιου ενάντια στον Ιούλιο Καίσαρα. Το 46 Π.Χ. ο Καίσαρος και οι σύμμαχοί του νίκησαν τον Μασανάση Β΄ και τον Ιόβα Α΄, οι οποίοι αυτοκτόνησαν, στη Μάχη της Θάψου. Ο Αραβίων κατάφερε να διαφύγει και να ενωθεί με τους υποστηρικτές του Πομπήιου στην Ιβηρική. Το βασίλειο τού πατέρα του διαλύθηκε, και δόθηκε στους συμμάχους του Καίσαρα: το δυτικό μέρος στον βασιλιά Βόκχο Β ́ της Μαυρητανίας και το ανατολικό μέρος, συμπεριλαμβανομένης της Σίρτα, στον Ρωμαίο μισθοφόρο διοικητή Πόπλιο Σίττιο, για να κυβερνείται ως αυτόνομο πριγκιπάτο.[5] Είναι πιθανό ότι η Σίρτα δεν ανήκε στο βασίλειο τού πατέρα του, αλλά στο βασίλεια του Ιόβα Β΄.[4]
Ηγεμόνας στη Νουμιδία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το 44 Π.Χ., πιθανότατα λίγο πριν ή μετά την δολοφονία του Καίσαρα, ο Αραβίων επέστρεψε στην Αφρική με την πρόκληση του γιου του Γναίου Πομπήιου, Σέξτου Πομπήιου. Από την Αφρική έστειλε άνδρες πίσω στην Ισπανία για στρατιωτική εκπαίδευση. Επέστρεψε στο βασίλειο του πατέρα του με σχετική ευκολία, αναγκάζοντας τον Βόκχο Β΄ σε εξορία, και στη συνέχεια ετοιμάζεται να δολοφονήσει τον Σίττιο μέσω ενός στρατηγήματος. Τα νέα των κατακτήσεών του έφτασαν στη Ρώμη στις 14 Ιουνίου 44, όταν ο Κικέρων το αναφέρει σε επιστολή στον Τ. Π. Αττικό. [3][4] Η επιτυχία του οφείλεται μερικές φορές στην ρωμαϊκή εκπαίδευση των δυνάμεων που είχε φέρει μαζί του πίσω στην Αφρική, αλλά είναι πιο πιθανό να οφείλεται στην αφοσίωση τού πληθυσμού σε έναν από τους δικούς τους. [4][6]
Ο Αραβίων κατάφερε να διατηρηθεί στο βασίλειό του για τέσσερα χρόνια. Παρά την σχέση του με τους Πομπήιους, υποστήριξε τη Β΄ Τριανδρία μετά τη δημιουργία της τον Νοέμβριο του 43 Π.Χ. Στον πόλεμο, που ξεκίνησε το 42 Π.Χ. μεταξύ του Κόιντου Κορνιφίκιου κυβερνήτη της Παλαιάς Αφρικής, και του Τίτου Σέξτιου κυβερνήτη της Νέας Αφρικής (το παλαιό βασίλειο του Ιόβα Α΄), πήρε το μέρος του Σέξτιου για να κερδίσει την εύνοια αυτών της Τριανδρίας, ιδιαίτερα του Οκταβιανού. Σύμφωνα με τον Δίωνα Κάσσιο, αρχικά πήρε το μέρος του Κορνιφίκιου ως πιστός στον Πομπήιο, αλλά ήταν σίγουρα στο πλευρό του Σέξτιου, όταν οι συμμαχικοί στρατοί τους ανάγκασαν τον Δέκιμο Λαίλιο να εγκαταλείψει την πολιορκία της Σίρτας. Στη συνέχεια στη μάχη κοντά στην Ουτίκα, ο Κορνιφίκιος σκοτώθηκε και ο Λαίλιος αυτοκτόνησε. Αυτό επέτρεψε στον Σέξτιο να πάρει τον έλεγχο και των δύο επαρχιών της Αφρικής.[4][5]
Η έκταση της κυριαρχίας του Αραβίωνα δεν είναι ακριβής. Πιθανότατα αντιστοιχούσε στο βασίλειο τού πατέρα του, το οποίο βρισκόταν μεταξύ των ποταμών Σάβα και Aμψάγα. Η παρουσία ορισμένων "Σιττιανών" (Λατινικά Sittiani), πρώην οπαδών του Σίττιου, μεταξύ των συμμαχικών δυνάμεων του Αραβίωνα και του Κορνιφίκιου υποδηλώνει, ότι ίσως παρέμειναν στον έλεγχο του πριγκιπάτου του τελευταίου μισθοφόρου, συμπεριλαμβανομένης της Σίρτας.[4]
Ο Ζαν Μαζάρντ πρότεινε το 1955 ότι δύο σειρές πολύ σπάνιων νομισμάτων, ανήκαν στην Μασανάση Β΄ και τον Αραβίωνα, αλλά ο Γκαμπριέλ Καμπς έχει υποστηρίξει ότι ανήκαν πιο σωστά στον Μαυριτανό βασιλιά Μαστανέσοσο. [4]
Τελικός πόλεμος και το τέλος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το 40 Π.Χ., κατά τη διάρκεια του Πολέμου της Περούζης, ο Σέξτιος αρνήθηκε να παραχωρήσει την επαρχία της Παλαιάς Αφρικής (Africa Vetus) στον Γάιο Φουφίκιο Φάνγωνα, ο οποίος είχε λάβει και τις δύο επαρχίες από αυτούς της Τριανδρίας. Ο Αραβίων είτε υποστήριξε ενεργά τον παλαιό του σύμμαχο, ή αρνήθηκε να παρέμβει για να βοηθήσει τον Φάνγωνα. Σε κάθε περίπτωση, αντιμετωπίστηκε ως εχθρός από τον τελευταίο. Αφού έφτασε στη Νέα Αφρική (Africa Nova), εισέβαλε στο βασίλειο του Αραβίωνα, και τον ανάγκασε να φύγει. Με το ιππικό που είχε φύγει μαζί του, ο Αραβίων ενίσχυσε τον Σέξτιο στην Αφρική. Τώρα ενισχυμένος, ο Σέξτιος απέβαλλε τον Φάνγωνα, και ανέλαβε την εξουσία του επάνω στις δύο επαρχίες.[4][5][3]
Λίγο μετά τη νίκη του, ο Σέξτιος άρχισε να υποψιάζεται την αφοσίωση του Αραβίωνα, και τον σκότωσε.[4] Μετά το τέλος τού Αραβίωνα, η δυτική Νουμιδία και η Σίρτα ενσωματώθηκαν τελικά στην Ρωμαϊκή Δημοκρατία, πιθανότατα στην επαρχία της Νέας Αφρικής.[2]
Είναι πιθανό η διαφορά μεταξύ του Αραβίωνα και του Σέξτιου να επικεντρώθηκε γύρω από την πρώην γη του Σίττιου ή τουλάχιστον εκείνο το μέρος της που ανήκε στον Μασανάση Β΄. Το τέλος του Αραβίωνα ήταν βολικό για τους Σίτιο, καθώς η γη του Σίττιου μετατράπηκε από τη Ρώμη στην Ρεπουμπλικα IIII Coloniarum Cirtensium, μια ειδική λεγεωνική αυτονομία εντός της Νέας Αφρικής.[4]
Αναφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Camps, Gabriel (1984). «Les derniers rois numides Massinissa II et Arabion». Bulletin archéologique du Comité des travaux historiques et scientifiques 17b: 303–11.
- Camps, Gabriel (1989). «Arabion». Encyclopédie berbère. 6 | Antilopes – Arzuges. Aix-en-Provence: Edisud, σσ. 831–34. http://encyclopedieberbere.revues.org/2569. Ανακτήθηκε στις 13 February 2017.
- Law, R. C. C. (2002). «North Africa in the Hellenistic and Roman Periods, 323 BC to AD 305». Στο: J. D. Fage. The Cambridge History of Africa, Volume 2: From c. 500 BC to AD 1050. Cambridge: Cambridge University Press. σελίδες 148–208.
- Roller, Duane W. (2003). The World of Juba II and Kleopatra Selene: Royal Scholarship on Rome's African Frontier. New York: Routledge. ISBN 9781134402960.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Αππίας, Οι Εμφύλιος Πόλεμοι, Βιβλίο 4, κεφάλαιο 7