Μετάβαση στο περιεχόμενο

Αντόνιο Ροσσελλίνο

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Αντόνιο Ροσσελλίνο
Ο Αντόνιο Ροσσελλίνο, εικόνα από το έργο «Βίοι των εξοχότερων Ιταλών αρχιτεκτόνων, ζωγράφων και γλυπτών» του Βαζάρι, έκδοση του 1568.
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση1427
Σετινιάνο, Τοσκάνη, Ιταλία
Θάνατοςμεταξύ 1478 και 1481
Φλωρεντία, Τοσκάνη, Ιταλία
ΚατοικίαΦλωρεντία, Τοσκάνη, Ιταλία
ΕθνικότηταΙταλός
Χώρα πολιτογράφησηςΙταλία[1]
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΙταλικά[2]
Πληροφορίες ασχολίας
ΙδιότηταΓλύπτης της Πρώιμης Αναγέννησης
Γνωστός για... τις ρεαλιστικές του προσωπογραφίες.
Αξιοσημείωτο έργοΤαφικό Μνημείο Καρδιναλίου της Πορτογαλίας
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Αντόνιο Γκαμπερέλλι (ιταλικά: Antonio Gamberelli, 1427 - μεταξύ 1478 και 1481) ήταν Ιταλός γλύπτης της Πρώιμης Αναγέννησης. Εξαιτίας του κοκκινωπού χρώματος των μαλλιών του έμεινε γνωστός ως Αντόνιο Ροσσελλίνο (ιταλικά: Antonio Rossellino), επώνυμο που τελικά υιοθέτησαν και τα τέσσερα μεγαλύτερα αδέρφια του, όλοι γλύπτες και τεχνίτες της πέτρας στο επάγγελμα.[3] Ο Αντόνιο διακρίθηκε για τη δεξιοτεχνία του στις προσωπογραφίες, έχοντας δημιουργήσει πολυάριθμες μαρμάρινες προτομές, δουλεύοντας κυρίως από προπλάσματα. Τα σημαντικότερα έργα του φιλοτεχνήθηκαν για το Ταφικό Παρεκκλήσιο του Τζάκοπο, Πρίγκιπα Καρδιναλίου της Πορτογαλίας, στο Ναό του Σαν Μινιάτο αλ Μόντε, στην πόλη της Φλωρεντίας (1460-73).

Βιογραφικά στοιχεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
«Προτομή του Τζοβάννι Κελίνι» (1456), Μουσείο Βικτώριας και Αλβέρτου, Λονδίνο.

Η καλλιτεχνική οικογένεια Γκαμπρέλλι καταγόταν από το Σετινιάνο (ιταλικά: Settignano), περιοχή λίγο πιο έξω από τη Φλωρεντία, η οποία σήμερα έχει ενσωματωθεί στην πόλη. Ο Αντόνιο γεννήθηκε το 1427 και ήταν ο μικρότερος πέντε αδερφών. Έμαθε την τέχνη της γλυπτικής από το μεγαλύτερο αδερφό του, τον αρχιτέκτονα και γλύπτη Μπερνάρντο Ροσσελλίνο (1409-1464). Βοήθησε τον αδερφό του σε διάφορες παραγγελίες και η συνεργασία τους υπήρξε συχνή. Η τεχνοτροπία των δύο αδερφών μοιράζεται κοινά στοιχεία με εκείνη του Ντονατέλλο και του Λορέντζο Γκιμπέρτι.

Δεκαετία 1450

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1456 δημιουργεί το πορτραίτο - προτομή του Τζοβάννι Κελίνι (Μουσείο Βικτώριας και Αλβέρτου, Λονδίνο) του οποίου το πρόσωπο, σκαμμένο με φλέβες και ρυτίδες, έχει αποδοθεί με αξιοσημείωτο ρεαλισμό. Σε αυτό, καθώς και στα επόμενα, κυρίαρχο στοιχείο είναι η αληθοφάνεια, που οφείλεται στην αλλαγή νοοτροπίας των εντολοδοτών, που δίνουν αξία στο άτομο και τα προσωπικά του χαρακτηριστικά, θέλοντας να αφήσουν ένα σημάδι της παρουσίας του εκάστοτε προσώπου στον κόσμο μετά το θάνατό του, προκειμένου να διαιωνίσουν τη μνήμη του.[4]

Στο Φορλί, το έτος 1458, κατασκευάζει το ταφικό μνημείο του Μπεάτο Μαρκολίνο, ενός Δομινικανού μοναχού που είχε τη φήμη άγιου ανθρώπου. Δεν είναι γνωστό κατά πόσο χρησιμοποίησε σχέδια του αδερφού του, Μπερνάρντο, μα σίγουρα αναζήτησε τη συνεργασία ενός άλλου από τα αδέρφια του, του Τζοβάννι Ροσσελλίνο. Στο Φορλί βρίσκεται επίσης ένα ακόμη έργο του Αντόνιο, «Η Παναγία και το Θείο Βρέφος».[4]

Τάφος του Καρδιναλίου της Πορτογαλίας (1461-1466)

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
«Ταφικό Μνημείο του Καρδιναλίου της Πορτογαλίας» (1461-1466), Σαν Μινιάτο αλ Μόντε στη Φλωρεντία.
«Ταφικό Μνημείο του Μπεάτο Μαρκολίνο» (1458), Σαν Τζιάκομο στο Φορλί.

Από το 1461 μέχρι το 1466 εργάστηκε για τον Τάφο του Καρδιναλίου της Πορτογαλίας στην Εκκλησία του Σαν Μινιάτο αλ Μόντε στη Φλωρεντία. Το παρεκκλήσιο που το φιλοξενεί αποτέλεσε παραγγελία της βασιλικής οικογένειας, προς τιμήν του Πρίγκιπα Ιακώβου που απεβίωσε ξαφνικά στην ηλικία των 25 ετών. Για τη δημιουργία του συνεργάστηκαν κορυφαίοι καλλιτέχνες τις εποχής, με το αποτέλεσμα να προκύπτει αναπάντεχα ομοιόμορφο και αρμονικό. Ο Αντόνιο, με τη βοήθεια του αδερφού του Μπερνάρντο, σχεδίασε το ταφικό μνημείο.[5] Στο σύμπλεγμα αυτό, χρησιμοποιεί εκ νέου τα ουμανιστικά στοιχεία των προηγούμενων ταφικών μνημείων, ωστόσο σχεδιάζει συνδυάζοντας πλέον στοιχεία δανεισμένα από τη ζωγραφική, τη γλυπτική και την αρχιτεκτονική, πετυχαίνοντας να μεταφράσει το κιαροσκούρο στη γλυπτική και να αποδώσει στο έργο μνημειακό χαρακτήρα χάρις στην τέλεια εναρμόνιση των διάφορων μερών. Το σύμπλεγμα έχει εισαχθεί μπροστά σε μια ταπετσαρία στο πλάι της οποίας υπάρχει ένα παραπέτασμα, με δύο αγγέλους να συγκρατούν πάνω μπροστά από τον τάφο ένα ύφασμα. Το άγαλμα του αποθανόντος έχει τοποθετηθεί πάνω σε μία ψηλή σαρκοφάγο, πλάι στην οποία κάθονται δύο μορφές, ενώ στην μπροστινή όψη του αναγλύφου στη βάση της σαρκοφάγου συναντούμε δύο μονόκερους (αλληγορίες της παρθενίας και εδώ, συνεκδοχικά, της αγνότητας του καρδιναλίου) που υποστηρίζουν μια γιρλάντα. Στις άκρες συναντούμε: μια θανάτωση ταύρου στα αριστερά (εμπνευσμένη από την αρχαία απεικόνιση του θεού Μίθρα, μια αλληγορία του εξημερωμένου πάθους) και στα δεξιά ένα άρμα που οδηγεί μια φτερωτή μορφή (εμπνευσμένη από το Άρμα του θεού Ήλιου και σύμβολο του ανθρώπου που οδηγεί το άρμα της ψυχής καθοδηγούμενος από το πάθος και τη λογική, αμφότερα νεοπλατωνικά θέματα).[4]

Άλλα έργα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
«Ο Άγιος Ιωάννης ο Βαπτιστής σε παιδική ηλικία» (π.1470), Εθνική Πινακοθήκη Τέχνης, Νέα Υόρκη.

Ακολούθησαν ο Βωμός στην Εκκλησία του Σαν Σεμπαστιάνο νέλλα Κολλετζάτα στο Έμπολι και το πορτραίτο-προτομή του ουμανιστή Ματτέο Παλμιέρι (1406–1475) το 1468. Μετά το θάνατο του αδερφού του, ο Αντόνιο ανέλαβε τη διεύθυνση του οικογενειακού εργαστηρίου. Το 1473 τον συναντούμε στο Πράτο όπου και λάξευσε τον άμβωνα του Καθεδρικού Ναού της πόλεως. Στη Φερράρα κατασκευάζει το Μνημείο Μοναρέλλα στη Βασιλική του Σαν Τζόρτζιο φουόρι λε μούρα (Άγιος Γεώργιος εκτός των τειχών). Στη Νάπολη φιλοτεχνεί τον τάφο της Μαρίας της Αραγωνίας και τη Θεία Γέννηση, αμφότερα στο Παρεκκλήσιο Πικκολομίνι στην Εκκλησία της Σάντ' Άννα ντέι Λομπάρντι, μεταξύ των ετών 1475 και 1490. Στο τάφο συναντούνται εκ νέου θέματα από το μνημείο του Καρδιναλίου της Πορτογαλίας, με τονισμένα τα διακοσμητικά στοιχεία, ώστε να ταιριάζουν στο γούστο της αυλής της Αραγώνας.[4]

Γνωστός επίσης για τα έργα του από τερρακόττα, ο καλλιτέχνης αύξησε και μέσω αυτών τις παραγγελίες και τη φήμη του.[4]

«Η Παναγία και το Θείο Βρέφος» (1475), Bode-Museum, Βερολίνο.

Απεικονίσεις της Παναγίας

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Καθώς ο Ροσσελλίνο ανέπτυσσε τις καλλιτεχνικές του δεξιότητες, οι μορφές του απέκτησαν έντονο χαρακτήρα και ισχυρή μορφή. Φιλοτέχνησε διαφορετικές εκδοχές της Παναγίας, δημοφιλές και επαναλαμβανόμενο θέμα της αναγεννησιακής περιόδου. Παράδειγμα αποτελεί ένα ανάγλυφο της Παρθένου με το Θέου Βρέφος (μέσα δεκαετίας 1400) που σήμερα στεγάζεται στο Μουσείο Ερμιτάζ της Αγίας Πετρούπολης. Άλλα ανάγλυφα με το ίδιο θέμα βρίσκονται στη Βία ντέλλα Σπάντα στη Φλωρεντία, στο Bode-Museum του Βερολίνου, στο Μουσείο της Βικτώριας και του Αλβέρτου στο Λονδίνο και στο Μουσείο Ιστορίας της Τέχνης στην Βιέννη.[1] Ωστόσο το γνωστότερο τέτοιο έργο του είναι ίσως η Μαντόννα Άλτμαν στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης στη Νέα Υόρκη. Τα ανάγλυφά του με θέμα την Παναγία έχουν γενικά πλούσιο διάκοσμο και σκούρα χρώματα. Τυπικό γνώρισμα των καλλιτεχνών της εποχής του, δείχνει μεγάλη προσοχή στη λεπτομέρεια, στις πτυχώσεις των ρούχων, στα φωτοστέφανα και στις μπούκλες των μαλλιών, ενώ οι μορφές τονίζονται απαλά με πινελιές επιχρύσωσης. Γενικά θεωρείται πως συνέχισε την παράδοση του Λούκα ντέλλα Ρόμπια αποδίδοντας έμφαση στη φυσικότητα και στον ανθρώπινο χαρακτήρα της Παρθένου με το Θείο Βρέφος.[5]

Θάνατος

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Ροσσελλίνο απεβίωσε το 1479, έχοντας κερδίσει μεγάλη αναγνώριση για το έργο του. Ο συγγραφέας και ιστορικός τέχνης Τζόρτζιο Βαζάρι (1511-1574) συμπεριέλαβε τον καλλιτέχνη στο διάσημο έργο του «Βίοι των εξοχότερων ζωγράφων, γλυπτών και αρχιτεκτόνων».[5]

Δείτε επίσης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ www.kulturarv.dk/kid/VisKunstner.do?kunstnerId=4274. Ανακτήθηκε στις 12  Φεβρουαρίου 2023.
  2. ↑ CONOR.SI. 88040547.
  3. ↑ «Rossellino, Antonio», βιογραφία του καλλιτέχνη στον ιστότοπο Web Gallery of Arts.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Istituto dell'Enciclopedia italiana (1999).
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 «Antonio Rossellino (1427-79)», βιογραφία του καλλιτέχνη στον ιστότοπο Visual-arts-cork.com.

Βιβλιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Bietoletti, Silvestra & Cresti, Carlo & Paolucci, Antonio (2008). «Florence: Art and Architecture», h. f. ullmann, ISBN 9780841600676.
  • Istituto dell'Enciclopedia italiana (1999). «Dizionario biografico degli italiani», LII, Ρώμη.
  • Gentilini, Giancarlo (2008). «Dal Rilievo alla Pittura: La Madonna delle Candelabre di Antonio Rossellino», Edizioni Polistampa, ISBN 9788859603559.
  • Heydenreich, Ludwig H. (1996). «Architecture in Italy, 1400-1500», The Yale University Press Pelican History of Art, Yale University Press, ISBN 9780300064674.
  • Planiscig, Leo (1942). «Bernardo und Antonio Rossellino», Verlag Anton Schroll & Co.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Antonio Rossellino, κατάλογος έργων σε διάφορα μουσεία ανά τον κόσμο.
  • Antonio Rossellino, κατάλογος έργων γλυπτικής στην Web Gallery of Art.


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αντόνιο_Ροσσελλίνο&oldid=6409026"