Αγγείο (ανατομία)

Αγγείο είναι η ανατομική δομή, τύπου σωλήνα διαφόρων μεγεθών, που μεταφέρει αίμα ή λέμφο ή χολή ή οξυγόνο και θρεπτικές ουσίες σε όλη την έκταση του οργανισμού. Ανάλογα με το τι μεταφέρουν, τα αγγεία διακρίνονται σε:

• Αιμοφόρα αγγεία: άγουν αίμα μέσα στο σώμα. Τα αιμοφόρα αγγεία περιλαμβάνουν ένα δίκτυο αρτηριών, αρτηριδίων, τριχοειδών αγγείων, φλεβιδίων και φλεβών.
  • Αρτηρίες: άγουν οξυγονωμένο αίμα από την καρδιά στους ιστούς και στα όργανα, και σχηματίζουν το αρτηριακό δίκτυο.
  • Φλέβες: άγουν αίμα από τους ιστούς και τα όργανα στην καρδιά, και σχηματίζουν το φλεβικό δίκτυο.
• Λεμφαγγεία: άγουν λέμφο και λευκοκύτταρα, και σχηματίζουν το λεμφικό δίκτυο.
• Χολαγγεία: άγουν χολή από και προς το ήπαρ, και σχηματίζουν το δίκτυο των χοληφόρων.

Περιγραφή

Αιμοφόρα αγγεία

Αιμοφόρο αγγείο με μειωμένη επιφάνεια διατομής.

Το περιφερικό αγγειακό σύστημα περιλαμβάνει όλα τα αιμοφόρα αγγεία που υπάρχουν έξω από την καρδιά. Περιλαμβάνει την αορτή και τις διακλαδώσεις της, όπως αρτηρίες, αρτηρίδια, φλεβίδια και φλέβες. Η λειτουργία και η δομή κάθε τμήματος του περιφερικού αγγειακού συστήματος ποικίλλει ανάλογα με το όργανο που αιματώνει. Εκτός από τα τριχοειδή αγγεία, τα αιμοφόρα αγγεία αποτελούνται όλα από τρία στρώματα: τον έξω χιτώνα (παρέχει δομική στήριξη και σχήμα στο αγγείο), τον μέσο χιτώνα (αποτελείται από ελαστικό και μυϊκό ιστό που ρυθμίζει την εσωτερική διάμετρο του αγγείου) και τον έσω χιτώνα (αποτελείται από μια ενδοθηλιακή επένδυση που παρέχει μια δίοδο χωρίς τριβή για την κίνηση του αίματος). Μέσα σε κάθε στρώμα, η ποσότητα των μυικών ινών και κολλαγόνου ποικίλλει, ανάλογα με το μέγεθος και τη θέση του αγγείου.

Πρωταρχικός σκοπός και σημαντικός ρόλος των αγγείων είναι η συμμετοχή τους στην οξυγόνωση του οργανισμού. Το αποξυγονωμένο αίμα από τις περιφερικές φλέβες μεταφέρεται πίσω στην καρδιά από τα τριχοειδή αγγεία, στα φλεβίδια, στις φλέβες, στη δεξιά πλευρά της καρδιάς και στη συνέχεια στους πνεύμονες. Το οξυγονωμένο αίμα από τους πνεύμονες μεταφέρεται στην αριστερή πλευρά της καρδιάς στην αορτή, στις αρτηρίες, στα αρτηρίδια και τέλος στα τριχοειδή αγγεία όπου γίνεται η ανταλλαγή θρεπτικών συστατικών. Η φόρτωση και εκφόρτωση οξυγόνου και θρεπτικών συστατικών γίνεται κυρίως στα τριχοειδή αγγεία. Η βλάβη ή η ασθένεια των αιμοφόρων αγγείων προκαλεί μια ποικιλία ασθενειών όπως υπέρταση, ανεύρυσμα κ.α.

Λεμφαγγεία

Δομή των λεμφαγγείων.

Τα λεμφικά αγγεία (γνωστά και ως λεμφαγγεία) αποτελούν μέρος του λεμφικού συστήματος του σώματος. Μαζί με το υπόλοιπο σύστημα, συμβάλλουν στη διατήρηση της ισορροπίας των υγρών του σώματος, στην απορρόφηση λιπών από το πεπτικό σύστημα και παρέχουν ανοσολογική άμυνα έναντι μικροοργανισμών και ασθενειών. Σε αντίθεση με τα αιμοφόρα αγγεία που κυκλοφορούν το αίμα σε ένα σύστημα συνεχούς, κλειστού βρόχου, τα λεμφικά αγγεία μεταφέρουν υγρό προς μία κατεύθυνση. Βρίσκονται σε όλες τις περιοχές του σώματος εκτός από τον μυελό των οστών, το κεντρικό νευρικό σύστημα και τους ιστούς, όπως η επιδερμίδα.

Η λεμφική οδός ξεκινά με τα λεμφικά τριχοειδή αγγεία (αποτελούνται από ένα μόνο στρώμα ενδοθηλιακών κυττάρων), τα οποία συγχωνεύονται για να σχηματίσουν προοδευτικά μεγαλύτερα λεμφικά αγγεία. Τελικά, τα λεμφικά αγγεία τροφοδοτούν την υποκλείδια φλέβα, επιστρέφοντας το υγρό στο αίμα, αφού πρώτα περάσουν τη λέμφο από τους λεμφαδένες για διήθηση. Όπως οι φλέβες, τα λεμφικά αγγεία έχουν λεπτά τοιχώματα και έχουν βαλβίδες για να αποτρέπουν την ανάστροφη ροή της λέμφου. Περιβάλλονται επίσης από λείες μυικές ίνες, οι οποίες μέσω συστολής ωθούν τη λέμφο προς τα μπρος.

Η βλάβη στις λειτουργίες των λεμφαγγείων μπορεί να προκαλέσει προβλήματα, όπως λεμφοίδημα και εξάπλωση των καρκινικών κυττάρων.

Χολαγγεία

Διάγραμμα που δείχνει τη θέση των χοληφόρων σε σχέση με το έντερο και το πάγκρεας.

Τα χοληφόρα αγγεία είναι λεπτοί σωλήνες που ξεκινούν από το ήπαρ και καταλήγουν στο λεπτό έντερο. Η κύρια δουλειά τους είναι να επιτρέπουν στη χολή να μεταφερθεί από το ήπαρ και τη χοληδόχο κύστη στο λεπτό έντερο, όπου βοηθά στην πέψη των λιπών στα τρόφιμα. Η μεταφορά της χολής ξεκινάει από το ήπαρ από τα μικροσκοπικά σωληνάρια, τα χοληφόρα τριχοειδή. Τα αγγεία αυτά ενώνονται για να σχηματίσουν το δίκτυο των χοληφόρων και καταλήγουν στον δεξιό και αριστερό ηπατικό πόρο. Οι πόροι που βρίσκονται στο ήπαρ ονομάζονται ενδοηπατικοί χοληφόροι πόροι.

Ο αριστερός και ο δεξιός ηπατικός πόρος εξέρχονται από το ήπαρ και ενώνονται για να σχηματίσουν τον κοινό ηπατικό πόρο. Χαμηλότερα, ο κυστικός πόρος της χοληδόχου κύστης (ένα μικρό όργανο που αποθηκεύει τη χολή) ενώνεται με τον κοινό ηπατικό πόρο, για να σχηματίσουν τον κοινό χοληδόχο πόρο. Η εκβολή του χοληδόχου πόρου στον έντερο γίνεται στο φύμα του Φάτερ εκεί όπου εκβάλει και ο παγκρεατικός πόρος για την παροχή των ενζύμων του παγκρέατος. Διάφορες ασθένειες μπορούν να φράξουν τα χοληφόρα αγγεία και να προκαλέσουν προβλήματα στη ροή της χολής. Τέτοιες ασθένειες είναι η χολολιθίαση, η χολαγγειίτιδα, οι λοιμώξεις, ο καρκίνος κ.α.