Αβραάμ Ορτέλιους
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
| Αβραάμ Ορτέλιους | |
|---|---|
 | |
| Γέννηση | 14 Απριλίου 1527 Αμβέρσα, Βέλγιο |
| Θάνατος | 28 Ιουνίου 1598 (71 ετών) Αμβέρσα, Βέλγιο |
| Επιστημονική σταδιοδρομία | |
| Ερευνητικός τομέας | χαρτογραφία και γεωγραφία |
| Ιδιότητα | Χαρτογράφος, γεωγράφος |
| δεδομένα () | |
Ο Αβραάμ Ορτέλιους (Abraham Ortels ή Hortels ή Wortels, 14 Απριλίου 1527 - 28 Ιουνίου 1598) ήταν Φλαμανδός χαρτογράφος και γεωγράφος, ο οποίος αναγνωρίζεται ως δημιουργός του πρώτου σύγχρονου άτλαντα, του Theatrum Orbis Terrarum (Θέατρο του Κόσμου). Ο Ορτέλιους θεωρείται συχνά ως ένας από τους ιδρυτές της Σχολής Χαρτογραφίας της Ολλανδίας και ένας από τους εκπροσώπους της ίδιας σχολής κατά τη χρυσή εποχή της (περίπου τις δεκαετίες 1570-1670). Η δημοσίευση του άτλαντά του το 1570 θεωρείται συχνά ως η επίσημη έναρξη της Χρυσής Εποχής της ολλανδικής χαρτογραφίας. Πιστεύεται επίσης ότι είναι ο πρώτος άνθρωπος που υποστήριξε το γεγονός ότι οι ήπειροι συνδέονταν μεταξύ τους προτού λάβουν τις σημερινές θέσεις τους.
Το Google Doodle στις 20 Μαΐου 2018 αναγνωρίζει τις κατακτήσεις του Ορτέλιους, ιδιαίτερα τον χάρτη Θέατρο του Κόσμου, τον οποίο από το 1570 έως το 1612 εξέδωσε 42 φορές σε επτά γλώσσες.
Βιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Ορτέλιους γεννήθηκε στην Αμβέρσα, η οποία ανήκε τότε στην Ολλανδία (σήμερα στο Βέλγιο). Η οικογένεια Orthellius καταγόταν από την Άουγκσμπουργκ, ελεύθερη πόλη της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Το 1535, η οικογένεια κατηγορήθηκε για προτεσταντισμό. Μετά τον θάνατο του πατέρα του, ο θείος του Γιάκοπ φαν Μέτερεν επέστρεψε από την εξορία στην Αγγλία και ανέλαβε τη φροντίδα του Ορτέλιους. Ο Ορτέλιους διατήρησε στενές σχέσεις με τον ξάδερφό του Εμάνυελ φαν Μέτερεν, ο οποίος αργότερα μετακόμισε στο Λονδίνο. Το 1575 διορίστηκε γεωγράφος του βασιλιά της Ισπανίας Φίλιππου ΙΙ.
Ταξίδεψε αρκετά στην Ευρώπη και είναι περισσότερο γνωστός για τα ταξίδια που έκανε στις δεκαεπτά επαρχίες, στη νότια, δυτική, βόρεια και ανατολική Γερμανία (π.χ. 1560, 1575-1576), στη Γαλλία (1559-1560), στην Αγγλία και στην Ιρλανδία (1576), και στην Ιταλία (1578, ίσως δυο ή τρεις φορές μεταξύ του 1550 και του 1558).
Ξεκινώντας την καριέρα του ως σχεδιαστής χαρτών, το 1547 εισήχθη στο Guild of Saint Luke της Αμβέρσας ως επιμελητής σε χάρτες. Αύξησε το εισόδημά του εμπορεύοντας βιβλία, εκτυπώσεις και χάρτες ενώ τα ταξίδια του περιλάμβαναν ετήσιες επισκέψεις στην έκθεση βιβλίου και εκτύπωσης της Φρανκφούρτης όπου συνάντησε τον Gerardus Mercator το 1554. Το 1560, ωστόσο, ενώ ταξίδευε με τον Mercator στη Λωραίνη και στο Πουατιέ, φαίνεται πως υπό την επιρροή του Mercator άρχισε να ενδιαφέρεται για την καριέρα του επιστημονικού γεωγράφου.
Εκδότης χαρτών
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το 1564 δημοσίευσε τον πρώτο του χάρτη, τον Typus Orbis Terrarum, έναν παγκόσμιο χάρτη τοίχου με οχτώ κάθετα φύλλα, στον οποίο όρισε τη Regio Patalis με τη Locach ως μια βόρεια επέκταση της Terra Australis, φτάνοντας μέχρι τη Νέα Γουινέα. Αυτός ο χάρτης εμφανίστηκε σε μειωμένη μορφή στο Terrarum (το μοναδικό πιστό αντίγραφο που υπάρχει σήμερα στη βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Basel). Δημοσίευσε επίσης έναν χάρτη της Αιγύπτου δυο φύλλων το 1565, ένα σχέδιο του κάστρου Brittenburg στην ακτή της Ολλανδίας το 1568, έναν χάρτη της Ασίας οχτώ φύλλων το 1567 και έναν χάρτη της Ισπανίας έξι φύλλων πριν τη δημοσίευσή του άτλαντά του.
Στην Αγγλία, οι επαφές του Ορτέλιους περιλάμβαναν τον William Camden, τον Richard Hakluyt, τον Thomas Penny, τον πουριτανό William Charke και τον Humphrey Llwyd, ο οποίος θα συνεισέφερε στον χάρτη της Αγγλίας και της Ουαλίας στην έκδοση του 1573 του Theatrum.
Το 1578 έθεσε τη βάση μιας κριτικής μεταχείρισης της αρχαίας γεωγραφίας μέσω της Synonymia geographica του (δημοσιευμένη στην Αμβέρσα και επαναδημοσιευμένη σε μια εκτεταμένη μορφή στη Thesaurus geographicus το 1587 ενώ επεκτάθηκε ξανά το 1596. Στην τελευταία έκδοσή της, ο Ορτέλιους αναφέρεται στην πιθανότητα μετατόπισης των ηπείρων, μια υπόθεση που αποδείχθηκε σωστή μερικούς αιώνες αργότερα).
Το 1596 ο Ορτέλιους έλαβε μια παρουσίαση από την Αμβέρσα, παρόμοια με εκείνην που απεστάλη αργότερα στον Ρούμπενς. Ο θάνατός του στις 28 Ιουνίου 1598, και η ταφή του στην εκκλησία του St. Michael's Abbey στην Αμβέρσα χαρακτηρίστηκαν από τη μεγάλη συρροή του κόσμου. Στον τάφο του αναγράφεται το εξής παράθεμα : Quietis cultor sine lite, uxore, prole (που σημαίνει “served quietly, without accusation, wife, and offspring”).
Μετέπειτα χάρτες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το 1979 ο Ορτέλιους εξέδωσε το Nomenclator Ptolemaicus και ξεκίνησε να γράφει το Parergon (μια σειρά από χάρτες που εικονογραφούσαν την αρχαία ιστορία). Εξέδωσε επίσης το Itinerarium per nonnuilas Galliae Belgicae partes (εκδόσεις Plantin press το 1584, και επανέκδοση το 1630, το 1661, το 1667 και τέλος το 1757), με τις αναμνήσεις ενός ταξιδιού στο Βέλγιο και στο Rhineland που πραγματοποιήθηκε το 1575. Το 1589 κυκλοφόρησε το Maris Pacifici, ο πρώτος χάρτης του Ειρηνικού Ωκεανού που εκδόθηκε. Ανάμεσα στα τελευταία έργα του ήταν μια έκδοση με θέμα τον Καίσαρα (C. I. Caesaris omnia quae extant, Leiden, Raphelingen, 1593) και το Aurei saeculi imago, sive Germanorum veterum vita, mores, ritus et religio. (Philippe Galle, Αμβέρσα, 1596). Βοήθησε επίσης τον Welser στην έκδοση του χάρτη για το Peutinger Table το 1598.
Αντίθετα με τη λαϊκή πεποίθηση, ο Αβραάμ Ορτέλιους, ο οποίος δεν είχε παιδιά, δεν έζησε ποτέ στο Mercator-Orteliushuis (Kloosterstraat 11-17, Antwerpen) αλλά έζησε στο σπίτι της αδερφής του (Kloosterstraat 33-35, Antwerpen).
Σύγχρονη χρήση των χαρτών
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι αυθεντικοί χάρτες του Ορτέλιους αποτελούν δημοφιλή αντικείμενα για τους συλλέκτες και πωλούνται για δεκάδες χιλιάδες δολάρια. Πανομοιότυπα αντίτυπα των χαρτών του είναι επίσης διαθέσιμοι σε αρκετούς πωλητές λιανικής. Ένας χάρτης της Βόρειας και Νότιας Αμερικής που κατασκεύασε κάποτε ο Ορτέλιους περιλαμβάνεται στο μεγαλύτερο εμπορικά διαθέσιμο παζλ παγκοσμίως, το οποίο περιλαμβάνει τέσσερις παγκόσμιους χάρτες. Αυτό το παζλ έχει κατασκευαστεί από τη Ravensburger, έχει διαστάσεις 6 πόδια (1,8 μ.) × 9 πόδια (2,7 μ.) και αποτελείται από περισσότερα από 18.000 κομμάτια.
Φανταζόμενος τη μετατόπιση των ηπείρων
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Ορτέλιους ήταν ο πρώτος που υπογράμμισε τη γεωμετρική ομοιότητα ανάμεσα στις ακτές της Αμερικής και της Ευρώπης-Αφρικής και που πρότεινε τη μετατόπιση των ηπείρων ως εξήγηση. Ο Kious περιέγραψε τις εν λόγω απόψεις του Ορτέλιους κατ'αυτόν τον τρόπο :
Ο Αβραάμ Ορτέλιους στο έργο του Thesaurus Geographicus … πρότεινε ότι η Βόρεια και η Νότια Αμερική είχαν "απομακρυνθεί από την Ευρώπη και την Αφρική ... μετά από σεισμούς και πλημμύρες" και συνέχισε λέγοντας : "Τα απομεινάρια της ρήξης αποκαλύπτονται εάν κάποιος παρουσιάσει έναν χάρτη του κόσμου και εξετάσει προσεκτικά τις ακτές αυτών των τριών ηπείρων."
Οι παρατηρήσεις του Ορτέλιους πάνω στην ηπειρωτική απομάκρυνση και στην πρότασή του για ρήξη και μετατόπιση των ηπείρων επαναλήφθηκαν από τον Alfred Wegener ο οποίος δημοσίευσε για την ηπειρωτική μετατόπιση το 1912. Καθώς οι δημοσιεύσεις του ήταν ευρέως διαδεδομένες στη γερμανική και στην αγγλική γλώσσα και καθώς προσκόμισε αποδείξεις γεωλογικής φύσεως για τις απόψεις του, ο Wegener θεωρείται από τους περισσότερους γεωλόγους ως ο πρώτος που αναγνωρίζει τη δυνατότητα μια ηπειρωτικής μετατόπισης. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1960, οι γεωφυσικές και οι γεωλογικές ενδείξεις για την εξάπλωση των θαλασσών στις ωκεάνιες κορυφογραμμές καθίστανται όλο και περισσότερο επιτακτικές για τους γεωλόγους (Hess, 1960). Πάνω από τρεις αιώνες αργότερα, η υπόθεση του Ορτέλιους για τη μετατόπιση των ηπείρων αποδείχθηκε σωστή.
Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Abraham Ortelius, Theatrum Orbis Terrarum. Gedruckt zu Nuermberg durch Johann Koler Anno MDLXXII. Mit einer Einführung und Erläuterungen von Ute Schneider. Second unchanged edition (2. unveränd. Aufl). Darmstadt, Wissenschaftliche Buchgesellschaft, 2007.
.jpg)
Σημειώσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]The first work that contained systematically arranged maps of uniform size, intended to be published in a book, thus representing the first modern atlas, was De Summa totius Orbis (1524–26) by the 16th-century Italian cartographer Pietro Coppo. Nonetheless, this distinction is conventionally awarded to Abraham Ortelius.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Le miroir du monde, ou Epitome du Théâtre d'Abraham Ortelius, 1598. Faksimile, französisch, bei MATEO (Mannheimer Texte Online)
- Artikel über Ortelius' Vermutung zur Kontinentalentstehung Αρχειοθετήθηκε 2016-01-05 στο Wayback Machine.
- Homepage mit umfassenden Informationen zu allen Karten von Ortelius
- Geographia Sacra, schwarz-weiss, online zoombare Version
 |
Αυτό το λήμμα σχετικά με τη βιογραφία ενός προσώπου χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το. |