Όρος Άπο
| Όρος Άπο | |
|---|---|
 | |
 | |
| Ύψος | 2.954 μέτρα |
| Οροσειρά | Apo–Talomo |
| Ήπειρος | Ασία |
| Χώρες | Φιλιππίνες |
| wikidata () | |
Το Όρος Άπο, γνωστό τοπικά και ως Άπο σαντάβα (Apo Sandawa), είναι το υψηλότερο βουνό στο Αρχιπέλαγος των Φιλιππίνων, με μέγιστο υψόμετρο 2.954 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Είναι ένα μεγάλο ηφαίστειο, που βρίσκεται στο νησί Μιντανάο, ανάμεσα στη μεγάλη Πόλη του Νταβάο και στην Επαρχία Νταβάο ντελ Σουρ των Φιλιππίνων. Η κορυφή του απέχει 45 χιλιόμετρα από την Πόλη του Νταβάο, 25 από την Ντίγκος και 20 από την Κινταπάβαν. Το Όρος Άπο είναι προστατευόμενη οικολογική περιοχή και Εθνικό Πάρκο των Φιλιππίνων.[1]
Ετυμολογία και φυλές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το όνομα «Άπο» του όρους προέρχεται από έναν τίτλο σεβασμού, που σημαίνει κάτι σαν «σεβάσμιος γέρων» σε διάφορες γλώσσες των γύρω φυλών των Λούμαντ.[2] Είναι η βραχεία μορφή της πρωταρχικής ονομασίας στις γλώσσες μανόμπο και καλάγκαν, των ομώνυμων φυλών ιθαγενών που ζουν στους πρόποδες: Apo Sandawa, που είναι το πνεύμα του βουνού, αλλά και των προγόνων των ιθαγενών. Οι φυλές αυτές περιλαμβάνουν επίσης τους Όμπο, τους Ταγκαμπάβα, τους Ματιγκσαλούγκ, τους Άτα, τους Αρουμάνεν, τους Τινανάνεν, τους Κουλαμάνεν, τους Ταγκακάουλο και τους Καγκάν. Το ίδιο το όρος θεωρείται ιερό έδαφος. Διάφορες τελετές προς το πνεύμα Άπο Σαντάβα διεξάγονται από τον ανώτατο σαμάνο (ο οποίος αποκαλείται babaylan ή waylan στις Φιλιππίνες και χρησιμεύει επίσης ως μέντιουμ για το Άπο Σαντάβα και τα πνεύματα των προγόνων των φυλών Μανόμπο και Καλάγκαν.[3][4]
Γεωγραφία και γεωλογία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το Όρος Άπο είναι ένα σολφαταρικό στρωματοηφαίστειο με επίπεδο άνω μέρος, που έχει τρεις κορυφές. Η νοτιοδυτική κορυφή είναι το υψηλότερο σημείο στο κράτος Φιλιππίνες και βρίσκεται σε γεωγραφικές συντεταγμένες 6°59΄15΄ Βόρειο πλάτος και 125°16΄15΄΄ Ανατολικό μήκος. Δεν υπάρχει υψηλότερη κορυφή σε απόσταση 905 χιλιομέτρων προς οποιαδήποτε κατεύθυνση, μέχρι το βουνό Φουγιούλ Σοτζόλ της Ινδονησίας.
Στην υψηλότερη κορυφή του Άπο υπάρχει κρατήρας διαμέτρου διακοσίων μέτρων, που περιέχει μια μικρή λίμνη.[5]
Η ηφαιστειακή ιστορία του όρους Άπο είναι ελάχιστα γνωστή, αλλά εκρήξεις του μακρινού παρελθόντος έχουν στρώσει ανδεσιτικές έως δακιτικές λάβες. Μια γραμμή από σολφατάρες (θειωνιές) εκτείνεται από τη νοτιοανατολική πλευρά, από υψόμετρο 2400 μέτρων μέχρι την κορυφή. Δεν είναι γνωστή κάποια έκρηξη του Άπο κατά τους ιστορικούς χρόνους, δηλαδή στην καταγεγραμμένη ιστορία.[5]
Διοικητικώς, ο ορεινός όγκος του Άπο, το οποίο έχει διάμετρο βάσεως 40 χιλιόμετρα, μοιράζεται στις Επαρχίες Κοταμπάτο και Νταβάο ντελ Σουρ.
Σώματα νερού[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Λίμνες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Υπάρχουν 4 κάπως μεγάλες λίμνες στο όρος Άπο, με πιο δημοφιλείς στους επισκέπτες τη Λίμνη Άγκκο (κάποτε γνωστή ως «Γαλάζια Λίμνη») και τη Λίμνη Βενάντο, τόπο κατασκηνώσεως των ορειβατών και στάση στην πορεία προς την κορυφή. Οι λίμνες Μακαντάκ και Τζόρνταν βρίσκονται στο άδενδρο μέρος της κορυφής, όπου φύονται μόνο ποώδη φυτά.
Ποτάμια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το Όρος Άπο έχει 19 ποτάμια και 21 ρυάκια, που αποστραγγίζουν τις οκτώ λεκάνες απορροής του (PASAlist.1992). Χάρη σε μια μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων που έγινε το 1991 για ένα σχέδιο γεωθερμικής εκμεταλλεύσεως του ηφαιστείου, γνωρίζουμε ότι η γεωθερμική περιοχή αποστραγγίζεται από δύο ποτάμια συστήματα ως προς την οικολογία τους: (1) Το σύστημα των ποταμιών Μάρμπελ-Ματινγκάο, που χαρακτηρίζεται από στενότερες και βραχόσπαρτες κοίτες ποταμών, μεγαλύτερα υψόμετρα, ταχύτερες ροές νερού και καθαρότερο νερό. Οι υδρόβιοι οργανισμοί σε αυτό το σύστημα έχουν αναμενόμενα μικρότερη βιολογική παραγωγικότητα και αριθμό ειδών. Η μελέτη ταυτοποίησε 12 είδη ψαριών στην περιοχή. (2) Το σύστημα των ποταμιών Καμπακάν-Πουλάνγκι, που χαρακτηρίζεται από πλατύτερες κοίτες σε περιοχές με μικρότερες κλίσεις, αργότερες ροές νερού και αμμώδεις/λασπώδεις κοίτες. Ο ποταμός Καμπακάν πηγάζει σε υψόμετρο 1552 μέτρα στο βουνό, έχει μήκος 80 χιλιόμετρα και εκβάλλει στον (μεγαλύτερο) ποταμό Πουλάνγκι.
Καταρράκτες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι Καταρράκτες Τουντάγια (Tudaya), με ύψος περί τα 100 μέτρα, είναι οι υψηλότεροι στο Εθνικό Πάρκο του Όρους Άπο. Τα νερά τους καταλήγουν στον ποταμό Σιμπουλάν, που χύνεται στη θάλασσα.
Κλίμα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το όρος Άπο έχει γενικώς τροπικό κλίμα με πολλές βροχές, οι οποίες είναι σχετικώς καλά μοιρασμένες σε ολόκληρο το έτος. Η χαμηλότερη μέση μηνιαία θερμοκρασία αντιστοιχεί στον Ιανουάριο και η υψηλότερη στον Απρίλιο, με διαφορά μεταξύ τους μόλις 1,5 βαθμού. Η σχετική υγρασία είναι επίσης σχετικώς σταθερή σε όλο το έτος, κυμαινόμενη από 78% τον Μάρτιο και τον Απρίλιο μέχρι 82% τον Ιούνιο και τον Ιούλιο.
Τον Απρίλιο του 2016, εξαιτίας του ακραίου φαινομένου Ελ Νίνιο εκείνης της χρονιάς, μεγάλες πυρκαγιές, τόσο δασικές, όσο και σε θαμνώδεις εκτάσεις, εμφανίσθηκαν στις πλαγιές του Άπο. Ο τουρισμός στην περιοχή απειλήθηκε από την πυκνή καπνομίχλη που τύλιξε τις πλαγιές του βουνού. Το βουνό «ανάρρωσε» αργότερα, αφότου η κυβέρνηση και οι τοπικοί παράγοντες άρχισαν την εφαρμογή ενός σχεδίου ολιστικής αναβιώσεως για ολόκληρο το εθνικό πάρκο.[6]
Χλωρίδα και πανίδα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το Όρος Άπο φιλοξενεί περισσότερα από 272 είδη πουλιών, 111 από τα οποία είναι ενδημικά στην περιοχή. Εκεί ζει ένας από τους μεγαλύτερους αετούς του κόσμου, ο σπάνιος αετός των Φιλιππίνων, που είναι το «εθνικό πτηνό» των Φιλιππίνων.[7]
Οι χλοερές περιοχές του όρους χαρακτηρίζονται από την κυριαρχία των ειδών φυτών Imperata cylindrica («κογκόν») και Saccharum spontaneum. Ευδοκιμούν επίσης άλλα είδη χλόης και φτέρες, ιδίως κατά μήκος της όχθης ρυακιών και ποταμιών.
Γεωθερμική ενέργεια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στο Άπο κατασκευάσθηκαν και λειτουργούν οι γεωθερμικές εγκαταστάσεις «Mt. Apo 1» και «Mt. Apo 2», η καθεμιά από τις οποίες έχει ονομαστική ισχύ 54,24 μεγαβάτ (σύνολο 108,48 MW). Ιδιοκτήτρια είναι η εταιρεία Energy Development Corporation (EDC). Η «Mt. Apo 1» τέθηκε σε λειτουργία τον Φεβρουάριο του 1997 και η «Mt. Apo 2» τον Ιούνιο του 1999. Από κοινού ονομάζονται «Πεδίο Γεωθερμικής Παραγωγής του Μιντανάο» και βρίσκονται κοντά στην πόλη Κινταπάβαν της Επαρχίας Κοταμπάτο. Μέχρι σήμερα αποτελούν τις μοναδικές γεωθερμικές μονάδες παραγωγής ενέργειας στο νησί Μιντανάο.[8]
Υδροηλεκτρική ενέργεια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μονάδα Τουντάγια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το Υδροηλεκτρικό Εργοστάσιο Τουντάγια βρίσκεται κοντά στους πρόποδες του ηφαιστείου, στην τοποθεσία Σάντα Κρους της Επαρχίας Νταβάο ντελ Σουρ, και αποτελείται από δύο υπομονάδες, που συνεισφέρουν[9] στις ενεργειακές ανάγκες του Μιντανάο από το έτος 2014.
Μονάδα Σιμπουλάν[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τα μικρά Υδροηλεκτρικά Εργοστάσια Σιμπουλάν παράγουν συνολικά 42,5 MW ηλεκτρικής ισχύος για την πόλη Νταβάο[10][11] από το έτος 2010. Επιπλέον, οι κάτοικοι της περιοχής, που ασχολούνται κυρίως με την καλλιέργεια αβακά και οπωροφόρων, έχουν επωφεληθεί από τη χρήση των μήκους 44 χιλιομέτρων δρόμων που κατασκευάσθηκαν για την πρόσβαση στις εγκαταστάσεις αυτές.[10]
Το Εθνικό Πάρκο και η ορειβασία-οδοιπορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στις 9 Μαΐου 1936 το Όρος Άπο ανακηρύχθηκε Εθνικό Πάρκο (Ανακήρυξη No. 59 του Προέδρου των Φιλιππίνων Μανουέλ Λ. Κεσόν, που ακολουθήθηκε[12] από την Ανακήρυξη No. 35 της 8ης Μαΐου 1966 και την Ανακήρυξη No. 882 της 24ης Σεπτεμβρίου 1996.[13][14] Στις 3 Φεβρουαρίου 2004 η έγκριση της Πράξεως No. 9237 καθόρισε το βουνό ως «προστατευόμενη περιοχή» στην κατηγορία «Εθνικά Πάρκα» με ακριβή έκταση (εμβαδόν) 549,75 τετραγωνικά χιλιόμετρα συν δύο περιφερειακές εκτάσεις εμβαδού 25,72 τετρ. χιλιομέτρων και 65,06 τετρ. χιλιομέτρων παρεχόμενων για τη διαχείριση του πάρκου και μεταβατικές δραστηριότητες.[15][16] Σήμερα οι Φιλιππίνες έχουν 94 Εθνικά Πάρκα και συνολικά 240 προστατευόμενες περιοχές.
Ως το υψηλότερο βουνό, αλλά και ηφαίστειο, των Φιλιππίνων, το Όρος Άπο αποτελεί έναν από τους δημοφιλέστερους προορισμούς της χώρας για οδοιπορία και ορειβασία.
Ωστόσο, οι δύο πρώτες καταγεγραμμένες απόπειρες αναβάσεως στην κορυφή του βουνού κατέληξαν σε αποτυχία: εκείνη του Χοσέ Ογιανχουρέν το 1852 και εκείνη του σενιόρ Ρεάλ το 1870. Η πρώτη καταγεγραμμένη επιτυχής ανάβαση στην κορυφή του ηφαιστείου έγινε με επικεφαλής τον δον Χοακίν Ραχάλ (Joaquin Rajal) στις 10 Οκτωβρίου 1880. Πριν επιχειρηθεί, ο Ραχάλ έπρεπε να εξασφαλίσει την άδεια του Ντατού Μανίγκ, αρχηγού της φυλής Μπαγκόμπο. Λέγεται ότι ο Ντατού απαίτησε να γίνει μια ανθρωποθυσία για να ικανοποιηθεί ο θεός Μανταράνγκαν, αλλά τελικώς συμφώνησε να υποχωρήσει και η άνοδος στο βουνό άρχισε στις 6 Οκτωβρίου, με άφιξη στην κορυφή πέντε ημέρες αργότερα. Από τότε μέχρι σήμερα ακολούθησαν πολυάριθμες αποστολές, αρκετές από τις οποίες περιγράφονται με ζωντανό τρόπο από τον Ιησουίτη ιερέα Μιγκέλ Μπερνάντ (Fr. Miguel Bernad, S.J.).
Αρκετά διαφορετικά μονοπάτια οδηγούν μέχρι την κορυφή, ξεκινώντας από αμφότερες τις Επαρχίες Κοταμπάτο and Νταβάο ντελ Σουρ. Μπορεί να υποστηριχθεί ότι η ευκολότερη διαδρομή αρχίζει από την πόλη Κινταπάβαν και, μαζί με την επιστροφή, διαρκεί 3 ή 4 ημέρες πεζοπορίας. Αξιοθέατα της διαδρομής είναι μεταξύ άλλων η Λίμνη Βενάντο, η υψηλότερη λίμνη των Φιλιππίνων, τόπος κατασκηνώσεως των ορειβατών και στάση στην πορεία προς την κορυφή, και οι θειωνιές, καθώς και ο παλαιός κρατήρας κοντά στην κορυφή.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ «Proclamation No. 59; Reserving, Setting Apart, and Designating as Mount Apo Natural Park for Park Purposes for the Benefit and Enjoyment of the People of the Philippines the Parcel of Public Domain, Situated in the Municipal District of Kidapawan, Province of Cotabato, and Municipal District of Guianga and Municipality of Santa Cruz, Province of Davao, Island of Mindanao». Official Gazette of the Republic of the Philippines. Malacañan Palace, Manila, Philippines. 9 Μαΐου 1936. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Απριλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 9 Μαρτίου 2016.
- ↑ Knipp, Steven. «The Living Mountain». Mount Apo Foundation Inc. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Νοεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 4 Δεκεμβρίου 2019.
- ↑ Cauayan, Editha (2016-05-24). «IP leaders hold tribal ritual to save Mt Apo». Rappler. https://www.rappler.com/move-ph/134072-ip-leaders-ritual-save-apo. Ανακτήθηκε στις 2019-12-04.
- ↑ Tacio, Henrylito D. (2013-03-14). «Mt. Apo: Race to the summit». SunStar Davao. https://www.pressreader.com/philippines/sunstar-davao/20130314/281513633588072. Ανακτήθηκε στις 2019-12-04.
- ↑ 5,0 5,1 «Apo». Global Volcanism Program. Smithsonian Institution. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Ιανουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 11 Φεβρουαρίου 2020.
- ↑ «Mt. Apo forest fire now 'alarmingly large'». The Philippine Star. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2016-04-15. https://web.archive.org/web/20160415110353/http://www.philstar.com/nation/2016/03/29/1567307/mt.-apo-forest-fire-now-alarmingly-large. Ανακτήθηκε στις 2016-04-08.
- ↑ «Profile – Mt. Apo Natural Park». Philippine Protected Areas and Wildlife Bureau. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Αυγούστου 2011. Ανακτήθηκε στις 29 Απριλίου 2011.
- ↑ «Geothermal Operating Sites – Mindanao Geothermal Production Field». Energy Development Corporation. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Νοεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 29 Απριλίου 2011.
- ↑ «Work begins on Philippines' 7-MW Tudaya 2 hydroelectric plant». www.hydroworld.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Αυγούστου 2012. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2019.
- ↑ 10,0 10,1 «Sibulan Hydroelectric Power Project». Power Technology | Energy News and Market Analysis (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2019.
- ↑ «Sibulan Hydro A». AboitizPower. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Νοεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2019.
- ↑ «Proclamation No. 35; Revoking Proclamation No. 507-A dated December 16, 1965, which Excluded Certain Portions of Land from the Mt. Apo Natural Park and Restoring the Same Areas as Part of the Mt. Apo Natural Park». Official Gazette of the Republic of the Philippines. Malacañan Palace, Manila, Philippines. 8 Μαΐου 1966. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Νοεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 9 Μαρτίου 2016.
- ↑ «Proclamation No. 882; Amending Presidential Proclamation No. 59 dated May 9, 1936 by Declaring Certain Parcels of Land of the Public Domain Covering Mt. Apo Situated in the Municipalities of Kidapawan, Makilala and Magpet in the Province of Cotabato; Bansalan, Digos, Sta. Cruz, in the Province of Davao del Sur and in the City of Davao, Island of Mindanao as Protected Area under the Category of Natural Park». Official Gazette of the Republic of the Philippines. Malacañan Palace, Manila, Philippines. 24 Σεπτεμβρίου 1996. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Νοεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 9 Μαρτίου 2016.
- ↑ «Protected Areas in Region 11». Protected Areas and Wildlife Bureau of the Philippines. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Μαρτίου 2012. Ανακτήθηκε στις 23 Μαρτίου 2011.
- ↑ «Republic Act No. 9237; An Act Establishing Mount Apo Located in the Municipalities of Magpet and Makilala and City of Kidapawan, Province of Cotabato, in the Municipalities of Bansalan and Sta. Cruz and City of Digos, Province of Davao Del Sur, and in the City of Davao, as a Protected Area Under the Category of Natural Park and Its Peripheral Areas as Buffer Zones, Providing for Its Management, and for Other Purposes» (PDF). Mount Apo Foundation, Inc. 3 Φεβρουαρίου 2004. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 10 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 9 Μαρτίου 2016.
- ↑ "Details for Republic Act no. 9237, Mount Apo Protected Act of 2003". Philippine Clearing House Mechanism for Diversity. Retrieved on 2011-04-29.